Όπως υπάρχουν φτωχοί άνθρωποι, φτωχά σπίτια, έτσι υπάρχουν και οι φτωχοί άγιοι και τα φτωχικά και λησμονημένα εκκλησάκια τους. Θα τα συναντήσουμε κυρίως σε απόμακρες σπηλιές μα και σε ρεματιές, παραλίες και κορφάλια.
Στις “πλούσιες” εκκλησίες θα θαμπωθείς από τα κρύσταλλα των πολυτελών πολυελαίων θα θαυμάσεις τους γεμάτους από τις καινούργιες αγιογραφίες τοίχους, θα αντικρίσεις άφθονο το ασήμι και το χρυσάφι, αληθινό ή ψεύτικο. Στις άλλες ίσως αν ψάξεις θα βρεις κάποιο γυαλί από το παλαιό σπασμένο καντηλάκι, κανένα κεραμίδι για θυμιατό, κάποιο σαρακοφαγωμένο εικόνισμα. Ίσως ξεδιακρίνεις κάτω από τη μούχλα και τα άλατα του σοβά κάποιες άγιες μορφές από χιλιόχρονες αγιογραφίες.
Είναι κρίμα που όσοι μπορούν δεν διαθέτουν ελάχιστα για να μην είναι τόσο φτωχοί οι άγιοι αυτοί, μιας και δεν ζητάνε πολλά.
Λίγος σοβάς για να μην καταρρέει το σπίτι τους, κανένα καντηλάκι, κανέναν φτηνό εικόνισμα και κάποιο καθάρισμα καμιά φορά τον χρόνο.
Στη συνέχεια παραθέτω απόσπασμα από το θαυμάσιο βιβλίο του Φώτη Κόντογλου “Η πονεμένη Ρωμιοσύνη”.
«Μακάριοι και τρισμακάριοι είσθε, σεις οι περιφρονημένοι αγιογράφοι. Διότι απεθάνατε, χωρίς να ταράξη την ειρήνην σας ο έπαινος των ανθρώπων. Σεις δεν εδουλεύσατε διά την ματαιοδοξίαν, αλλ’ ως πτηνά καλλικέλαδα υμνήσατε τον Κύριον.
Τον υμνήσατε μαζί με την σελήνην, με την πάχνη, με την χάλαζαν, με την χιόνα, με τα κέδρα και με όλα τα ξύλα του δρυμού.
Τα έργα σας είναι παρατημένα εις την λήθην, μέσα εις τα σκοτεινά ερημοκκλήσια των ορέων.
Δεν τα γνωρίζει κάνεις από τους ανθρώπους όπου καταγίνονται με τας τέχνας.
Σαύραι περιπατούν επάνω εις τους αγίους και η αράχνη υφαίνει τον ιστόν της επάνω εις τας σκονισμένας τοιχογραφίας σας. Αλλά σεις ευρίσκεσθε εν ειρήνη, εις τόπον αναψύξεως, εις τας μονάς της βασιλείας των ουρανών.
Και ημείς οι λιγοστοί, όπου τιμώμεν τα άγια έργα τους, ας είμεθα περιφρονημένοι από τον κόσμον, όπως ήσαν και εκείνοι,… ας έχομεν εντός μας την κρυφίαν χαράν του Χριστού.
Περιπλανώμεθα μεταξύ των παλαιών θεμελίων όπου ευωδιάζουν από τα άγρια βότανα και όρθρου βαθέος, καταφεύγομεν, διά να προσευχηθώμεν με δάκρυα κατανύξεως, εις τα ερημοκκλήσια».
Και ακόμη από κείμενο, πριν 53 χρόνια, από τον αλησμόνητο Χανιώτη λογοτέχνη και διευθυντή της Βιβλιοθήκης Πειραιά Βελισάριο Μουστάκα:
«Οι πλαγιές μας είναι γεμάτες από τέτοια ταπεινά ξωμονάστηρα, χωμένα πίσω στους βράχους, μέσα στη θεία βλάστηση, και απ’ εκεί μέσα οι Αγιοί τους, βλέπουν τα χωριά και προστατεύουν τις πολιτείες.
Θεομόναχα, ήσυχα, ασυντρόφιαστα, βασιλιάδες της γαλήνης μοιάζουν με καλόγερους, μ’ αναχωρητές που έφυγαν μακριά απ’ τις κακίες της πολιτείας για να ’ρθουν εδώ στη μοναξιά της πλάσης, ήρεμα, ειρηνικά, να λατρέψουν το Δημιουργό των. «Το σήμαντρό τους δεν κτυπά, δεν έχουν ψάλτη ουδέ παπά» κατά τον ποιητή.
Κι αυτός ο ταπεινός παπάς του χωριού, με το λιγδιασμένο ράσο, μια δυό φορές μονάχα το χρόνο έρχεται να τα λειτουργήσει. Στο σαραβαλιασμένο παραθυρόφυλλο και στη πορτούλα των την ακλείδωτη, χτυπά μανιασμένος ο αγέρας.
Στη κεραμωτή στέγη των πέφτει το χιόνι, η βροχή και το χαλάζι. Ο ήλιος βασιλεύοντας πίσω απ’ το βουνό στέλνει δυο αχτίδες ροδοπόρφυρες πάνω απ’ τη θυρίδα τ’ αγίου Βήματος, να προσκυνήση τα κονίσματα και ν’ ανάψη με τη θεϊκιά φλόγα του, για λίγη ώρα το σβηστό καντηλάκι τ’ αγίου. Λίγα σπουργίτια χωσμένα πίσω απ’ τους θάμνους, ψάλλουν με τα λιανοτράγουδα των, κάθε πουρνό και κάθε δείλι τροπάρια του όρθρου και θεόσβηστα τα καντηλάκια κρεμασμένα μπροστά στις εικόνες προσμένουν το χέρι του στρατηλάτη ν’ ανάψη το φως των και να τους βάλει λίγο λάδι.
Απάνω από το ξύλινο τέμπλο το ξεβαμμένο, χλωμές οι μορφές της Παναγιάς και των Αγίων προσμένουν καμμιά γερόντισσα να τις θυμιατίση να αποθέση στο πρεβάζι των λίγα αριολούλουδα και μυρτόκλαδα και στο ακαθάριστο και μαυρισμένο μανουάλι ν’ αναφτή ένα πεντακοσάρικο κεράκι.
Εγώ θαρρώ πως σε τούτα τα φτωχικά ξωκκλήσια κατοικά αληθινά ο Θεός και όχι στις μεγαλόπρεπες μητροπόλεις στις χρυσοστόλιστες και φανταχτερές. Ο Θεός δεν έχει σχέση με το χρυσάφι και τη χλιδή, θέλει για κατοικία του ψυχές καθαρές».
Χιονιάδες – Διόρθωση
Είμαι από τους λίγους συνεργάτες στην εφημερίδα μας, τα “Χ.Ν.” που δεν στέλνω τα κείμενα ηλεκτρονικως μιας και είμαι ανεπίδεκτος μαθήσεως στη νέα τεχνολογία. Γι’ αυτό, με την κακογραφία μου κάποιες φορές κατα την αντιγραφή των κειμένων αυτών γίνονται λάθη από τον… δαίμονα όχι του τυπογραφείου αλλά της γραφομηχανής. Στην καταχώρηση της 24 Ιαν. για τους χιονάδες στα Χανιά, και στην αρχή, το σωστό είναι “ούτε πολικές είναι οι θερμοκρασίες” και όχι πολιτικές αφού αυτές συμβαίνουν μόνο στην…Βουλή. Επίσης στην αναφορά στον Αυστριακό Σηση γράφτηκε σαν… Ασυριακος Σήφης και ακόμη στις λέξεις που αναφέρονται στην διάνοιξη του δρόμου για ομαλό, που… άνοιγε και έκλεινε ο δρόμος έγινε μπέρδεμα.
Με το σύμπαθειο Αν. Πλυμάκης.
