“Γαϊδουρονήσι”, βραχονησίδα ο “Πάτροκλος”

Αμα οι Ελληνες δεν γνωρίζουμε τον τόπο και την ιστορία μας, κάποια στιγμή η ιστορία θα γυρίσει να μας πει ότι την αγνοήσαμε. Ο πλούτος μας είναι η θάλασσα και τα νησιά της, των οποίων η ιστορία πάει χιλιάδες χρόνια πίσω, κάθε δε ένα έχει την ξεχωριστή ιστορία του.
Ποιος δεν έχει ακούσει να ονομάζουν ένα νησί “Γαϊδουρονήσι” στις περισσότερες περιοχές της χώρας! Το όνομα αυτό των νησιών οφείλεται, πιθανόν, επειδή απ’ τα παλαιότερα χρόνια εκεί έβοσκαν γαϊδούρια. Εχουμε, λοιπόν, Γαϊδουρονήσι στην Πάρο, στην Τήλο, στην Κάλυμνο, στις Σποράδες, κοντά στη Σκόπελο, στον κόλπο της Χαλκιδικής, στις Οινούσες, στο Αιγαίο μεταξύ Τενέδου και Μ. Ασίας, το Γαϊδουρονήσι ή “νήσος Χρυσή” νότια της Ιεράπετρας και το Γαϊδουρονήσι απέναντι στο Σούνιο ή “Πάτροκλος”.
Η πολυσυζητημένη βραχονησίδα του Σαρωνικού πήρε το όνομα Πάτροκλος, λέγεται “Κόπρος” και “Χάραξ” που σημαίνει στρατόπεδο, από το όνομα του Αιγύπτιου ναυάρχου Πάτροκλου, ο οποίος εστάλη από τον βασιλιά Πτολεμαίο, να βοηθήσει τους συμμάχους του Αθηναίους απ’ τις επιδρομές του Μακεδόνα Αντιγόνου. Ηταν την περίοδο του Χρεμωνίδιου πολέμου (262 – 266 μ.Χ.).
Ο Πάτροκλος ναυάγησε στο Γαϊδουρονήσι και έστησε το στρατόπεδό του εκεί, ίχνη του οποίου σώζονται μέχρι σήμερα. Η ονομασία “Χάραξ” αναφέρεται και σε χάρτη του 1638 ενός εξερευνητή ονόματι J. Jason, ως “Proclu clarax”. Στον ίδιο χάρτη υπάρχει και ένα άλλο νησάκι που το ονομάζει “Patrocli”.
To Γαϊδουρονήσι στο Σούνιο κηρύχθηκε ως «τοπίο ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους» (ΦΕΚ 290Β’/83), έχει δε ενταχθεί στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα “Natura 2000”. Ηρθε στην επικαιρότητα για δύο λόγους.
Πρώτον. Το νησί λέγεται ότι ανήκει σε οικογένεια Ελληνα μεγαλοδικηγόρου, που ήρθε στην κυριότητά του αγοράζοντας από άλλους ιδιοκτήτες κομμάτι – κομμάτι απ’ τη 10ετία του ’60 και ύστερα. Τα τελευταία χρόνια διαπραγματευόταν η πώλησή του σε Ισραηλινό επιχειρηματία, αλλά ματαιώθηκε αφενός διότι ο υποψήφιος αγοραστής διαπιστώθηκε απ’ την ισραηλινή Αστυνομία ότι ήταν αναμεμειγμένος σε υπόθεση δωροδοκίας με Ελληνες αξιωματούχους και αφετέρου διότι σκόνταψε στα “Πατρόκλεια τείχη”. Από έρευνες που έγιναν στο Υποθηκοφυλακείο Κερατέας βρέθηκε ότι ο τρόπος απόκτησης του νησιού από τον φερόμενο ιδιοκτήτη είναι ασαφής.
Ετσι το 2004 εξεδόθη υπουργική απόφαση, που απαγορεύει κάθε δικαιοπραξία πώλησης, μίσθωσης ή εκμετάλλευσης σε ιδιωτικά νησιά ή νησίδες, που έχουν χαρακτηρισθεί αρχαιολογικοί χώροι. Επίσης το 2015 με απόφασή του ο ΥΠΕΘΑ δεν επιτρέπει την πώληση της βραχονησίδας. Κατόπιν τούτου, ο ιδιοκτήτης προσέφυγε για τρίτη φορά στο Σ.τ.Ε. ζητώντας την ακύρωση της απόφασης του υπουργού.
Δεύτερον. Τα τελευταία χρόνια ζωντανεύονται οι μνήμες της πιο πολύνεκρης ναυτικής τραγωδίας της ανθρωπότητας ως το 1987. Αυτή σημειώθηκε στο Γαϊδουρονήσι με το ναυάγιο του γερμανικού φορτηγού “ΟRIA” την 12-2-1944. Το πλοίο αναχώρησε από τη Ρόδο για τον Πειραιά, στο αμπάρι του οποίου είχαν “στοιβαχθεί”  4.066 Ιταλοί αιχμάλωτοι. Οταν έφθασε κοντά στο νησί, πήρε κλίση και βυθίστηκε παίρνοντας στον υγρό τάφο του 4.025 Ιταλούς, 44 Γερμανούς και 4 Ελληνες, μέλη του πληρώματος. Σώθηκαν 21 Ιταλοί, 6 Γερμανοί και 1 Ελληνας μηχανικός.
Φήμες κυκλοφόρησαν ότι το πλοίο δέχθηκε επίθεση απ’ το Ολλανδικό υποβρύχιο “Ντολφάιν”, κατ’ άλλους απ’ το δικό μας “Παπανικολής” που δεν ευσταθεί, διότι την ημέρα εκείνη το “Παπανικολής” έπλεε μεταξύ Κρήτης και Λιβάνου. Το ναυάγιο, που ξεπερνά του “Τιτανικού” (15/4/1912, χάθηκαν 1.523 άνθρωποι), δεν αναγράφεται στα συμβάντα κανενός Λιμεναρχείου, ούτε στο Υπ. Εμπορ. Ναυτιλίας, ούτε σε ελληνικές εφημερίδες, λόγω λογοκρισίας απ’ τους Γερμανούς για δημοσίευση κάθε πληροφορίας. Δύτες που εξερεύνησαν το ναυάγιο αργότερα, διεπίστωσαν σε βάθος 30 – 45 μ. συγκλονιστικές καταστάσεις.
Ο “Πάτροκλος” είναι το ξεκούρασμα των ορτυκιών πριν φθάσουν στη Λαυρεωτική. Σήμερα φιγουράρει στις ιστοσελίδες των κτηματομεσιτικών γραφείων να πωλείται μεταξύ 120 – 150 εκατ. ευρώ.