Γαλλικές Προεδρικές Εκλογές 2022

«Οι παρωπίδες προσφέρουν ασφαλή προσανατολισμό»
(Παναγιώτης Κονδύλης)

Oλο και πιο συχνά στις μέρες μας, την δημόσια αποτίμηση των πολιτικών γεγονότων, την καθορίζει δυστυχώς η εξαργύρωση επαγγελματικών υποχρεώσεων (his master voice) και την πρόσληψη τους η ιδεοληψία. Αναπόφευκτο απότοκο ως εκ τούτου, ο εκφυλισμός της αξιοπιστίας μιας μεγάλης πλειοψηφίας Μ.Μ.Ε. και η ακουσία πριμοδότηση θεωριών συνομωσίας που υπονομεύουν τον ορθό λόγο.

Στις πρόσφατες Γαλλικές Προεδρικές Εκλογές, το διακύβευμα αφορούσε εξίσου τον γαλλικό λαό με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους. Αυτό όμως ελάχιστα έγινε αντιληπτό από τις πλατιές λαϊκές μάζες των υπολοίπων Ευρωπαϊκών Χωρών. Εύλογα πιθανολογείται, ότι ενδεχόμενη επικράτηση της Ακροδεξιάς στη Γαλλία, θα τροχοδρομούσε σε άλλες ράγες την ευρωπαϊκή ιστορία και κατ’ επέκταση την παγκόσμια. Οι αλλαγές στην εξωτερική πολιτική, στις διεθνείς σχέσεις, αλλά και στις εσωτερικές προτεραιότητες, ήταν προ πολλού διακηρυγμένες από την Μαρί Λε Πεν. Είναι βέβαιο ότι μαζί με την Γαλλία θα διχάζονταν άμεσα και η Ευρώπη, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Ωστόσο ο τρόπος και οι όροι επικράτησης του Εμμανουέλ Μακρόν δεν αφήνουν περιθώρια για ιδιαίτερους πανηγυρισμούς. Ήδη κατά τον Α’ γύρο της εκλογικής αναμέτρησης, για το 1/3 των Γάλλων η Ακροδεξιά (Μαρί Λε Πεν και Ερίκ Ζεμούρ) αποτέλεσε την πρώτη επιλογή.

Στο Β’ γύρο, η μεν Λε Πεν αύξησε το ποσοστό της από το 34% των εκλογών του 2017 σε 41,5 %, ο δε Μακρόν από το 66% του 2017, κατέληξε στο 58,5%.

Επιπροσθέτως στην πιο πολιτικοποιημένη χώρα της Ευρώπης, το ποσοστό άκυρων και λευκών ψηφοδελτίων ανήλθε στο Β’ γύρο στο εντυπωσιακό ποσοστό 37%.

Για τη συμπλήρωση του εκλογικού παζλ, θα πρέπει να προσθέσουμε, ότι η υποψήφια του πάλαι ποτέ κραταιού κόμματος των Ρεπουμπλικάνων (παραδοσιακή δεξιά), Βαλερί Πεκρές, πουλέν του πρώην ηγέτη Νικολά Σαρκοζί, καίτοι εκλέχτηκε από το 61 % των μελών, έλαβε μόλις το 4,8% του εκλογικού σώματος. Αυτό πρακτικά συνεπάγεται μεταξύ άλλων ότι το κόμμα δεν δικαιούται κρατική αποζημίωση για τις προεκλογικές δαπάνες (το όριο είναι 5%) και επομένως οδηγείται – όπως χαρακτηριστικά δήλωσε η ίδια- σε πτώχευση.

Η εκλογική εξαέρωση των Σοσιαλιστών ήταν ακόμη πιο εκκωφαντική. Η υποψήφια του, Αν Ινταλγκό, δήμαρχος του Παρισιού, καταποντίστηκε συγκεντρώνοντας μετά βίας 1.75%…..

Απογοητευτική υπήρξε και η εκλογική πτήση του Κομμουνιστικού Κόμματος, του οποίου ο υποψήφιος Φαμπιάν Ρουσέλ έλαβε μόλις 2.3%. Βέβαια το ιστορικό κόμμα του Χο Τσι Μινχ, του Μωρίς Τορέζ, του Ζακ Ντυκλο, του Λουϊ Αραγκόν και πολλών άλλων προσωπικοτήτων του παρελθόντος, έχει χάσει χρόνια τώρα μεγάλο μέρος της επιρροής του.

Δυο ακόμη υποψήφιοι της Ακροδεξιάς, ο Νικολά Ντυπόν-Ενιάν και ο δημοσιογράφος Ερικ Ζεμούρ, που υπερακόντισαν της Λε Πεν σε πολωτικές, ρατσιστικές προσεγγίσεις και φλέρταραν με το πιο νατιβιστικό κομμάτι του λαού, κατέγραψαν ο μεν πρώτος επίδοση 2%, ο δε δεύτερος 7%.

Την Αριστερά εξέφρασε εντέλει ο Ζαν-Λυκ Μελανσόν. Βέβαια στη Γαλλία τα τελευταία 300 και πλέον χρόνια έχουν αναπτυχθεί διάφορες εκδοχές της Αριστεράς. O Jacques Julliard στο σημαντικό βιβλίο του ‘’ Οι Αριστερές της Γαλλίας‘’, περιγράφει τέσσερις απ’ αυτές (Φιλελεύθερη, Ιακωβίνικη, Κολεκτιβιστική και Ελευθεριακή). Οι μορφές όμως και οι εκφράσεις της είναι πολύ περισσότερες. Αυτήν την πολυσπερμία επεχείρησε και κατάφερε να εκφράσει ο Μελανσόν, πολιτικός έμπειρος και ικανός ρήτορας , μ’ ένα ριζοσπαστικό λόγο, διανθισμένο με δόσεις λαϊκισμού και μια σταθμισμένη δόση ουτοπίας. Απέσπασε ένα 22% (3% περισσότερο από το 2017) κι έτσι για μόλις 1% έχασε την είσοδο του στο Β’ γύρο. Ας ληφθεί υπόψη ότι στην ηλικιακή ομάδα των ετών 18-24 πρώτευσε με το εντυπωσιακό 34%.

Στοιχείο του διαπλανητικού ενδιαφέροντος για την εκλογική έκβαση αποτελεί στην περίπτωση του Μελανσόν και το γεγονός, ότι στις Η.Π.Α. συγκεντρώθηκαν ανάμεσα σε διανοούμενους περίπου 7.500 υπογραφές με σκοπό την στήριξη της υποψηφιότητας του. Ανάμεσα τους ο διάσημος σκηνοθέτης Όλιβερ Στόουν, ο Νόαμι Τσόμσκι κ.α.

Ο ορατός κίνδυνος συστημικών αλλαγών, δοκίμασε όπως ήταν φυσικό επόμενο τα ρεφλέξ των πάσης φύσεως υποστηρικτών του χαρισματικού Εμμανουέλ Μακρόν. Το ευρύ ακροατήριο του δεν έχει προφανώς στο σύνολο του τα ίδια κίνητρα. Δίπλα στα στελέχη του Χρηματιστηρίου, υπάρχουν αστοί Παριζιάνοι που τον βλέπουν ως πρεσβευτή των αξιών τους, αλλά και μεσαία στρώματα της επαρχίας που εκτιμούν τα πατριωτικά αντανακλαστικά του. Υπάρχουν επίσης εκατοντάδες χιλιάδες μικρομεσαίοι των αστικών κέντρων που απεχθάνονται τη φασιστική ρητορική της Ακροδεξιάς και παράλληλα δεν εμπιστεύονται τη νέα ριζοσπαστική πραγματικότητα που ευαγγελίζεται ο Μελανσόν καθώς και τις όποιες παρενέργειες της.

Τέλος υπάρχουν ικανά πολιτικά στελέχη της Κεντροαριστεράς και της Κεντροδεξιάς που τον προκρίνουν ως τη μόνη αξιόπιστη λύση σταθερότητας στην παρούσα συγκυρία.

Χαρακτηριστική τέτοια περίπτωση λ.χ. είναι ο Γκωλικός πρωθυπουργός της περιόδου 2005-2007 Ντομινίκ ντε Βιλπέν, ο οποίος ως υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας το 2003, επι προεδρίας Ζακ Σιράκ, είχε εκφωνήσει στον ΟΗΕ την παθιασμένη ιστορική ομιλία του ενάντια στην εισβολή των Η.Π.Α. στο Ιράκ.

Ας μη γελιόμαστε όμως. Όλα τα παραπάνω δεν θα ήταν αρκετά εν μέσω μιας οικονομικής κρίσης που καθηλώνει τα τελευταία χρόνια την αγοραστική δύναμη του μέσου Γάλλου και που υπονομεύει τη δυνατότητα πρόσβασης σε βασικά για τον τρόπο ζωής του αγαθά. Οι διακοπές λ.χ. ενός Γάλλου σε ένα χιονοδρομικό κέντρο, είναι κάτι ανάλογο με τις καλοκαιρινές διακοπές του μέσου Έλληνα σε κάποιο νησί. Οι Γάλλοι επαίρονται για την ποιότητα ζωής τους και οι κοινωνικοοικονομικές εξελίξεις δε συνάδουν με τις προσδοκίες τους.

Έτσι λοιπόν επιστρατεύτηκαν οι σφυγμομετρήσεις για την χειραγώγηση του εκλογικού σώματος. Ως όχημα για την αφυδάτωση της επιρροής της Λε Πεν, επελέγη ο Ζεμούρ. Ήταν κυριολεκτικά δύσκολο τους τελευταίους τρεις μήνες να κάνει κάποιος ‘’ζάπινγκ’’ στη γαλλική τηλεόραση, χωρίς να πέσει πάνω σε συνέντευξη ή εκπομπή με πρωταγωνιστή τον Ζεμούρ. Σχεδόν όλες οι δημοσκοπήσεις τον εμφάνιζαν να προηγείται σταθερά και να κυριαρχεί στο χώρο της Ακροδεξιάς. Παρά ταύτα εκείνος έλαβε στον Α’ γύρο 7% και η αντίπαλος του 23,1%.

Ανάλογη μεταχείριση επεφυλάχθη και στον Μελανσόν. Μέχρι το τελευταίο δεκαπενθήμερο οι δημοσκόποι του έδιναν περίπου 10 – 15%, ενώ τελικά έλαβε 22%.

Όλα αυτά βέβαια δεν τιμούν μια δημοκρατία. Στη Γαλλία τα τελευταία χρόνια γίνεται μεγάλη συζήτηση για την ανάγκη θεσμικής αντιμετώπισης αυτής της εκτροπής. Ο Michel Winock τον Απρίλιο του 2007 με άρθρο του στο ‘’L’ Histoire‘’, μίλησε για την τυραννία των σφυγμομετρήσεων ( ‘’La tyrannie des sondages‘’ ). Σημαντικοί Γάλλοι διανοούμενοι, δημοσιογράφοι ή στοχαστές (Philippe Paquet, Jacques Julliard, Alain Finkielkrant, Colin Lemoine, Pierre Bourdieu κ.α.) έχουν εισφέρει κατά καιρούς τις σκέψεις τους για το συγκεκριμένο πρόβλημα, που και στη χώρα μας κάθε άλλο παρά άγνωστο είναι. Τελευταίο χαρακτηριστικό παράδειγμα δοξολογίας του ασήμαντου, οι πρόσφατες εκλογές του ΚΙΝ.ΑΛ. , όπου ο συστηματικά προβαλλόμενος ως πρώτος τελικά τερμάτισε τρίτος.

Με ένα εκλογικό σώμα λοιπόν που στον Α’ γύρο έδωσε 27,85% στον Εμμανουέλ Μακρόν, 23,15% στη Μαρί Λε Πεν και 21,95% στον Ζαν- Λυκ Μελανσόν, η αυριανή ημέρα για τον έμπειρο πλέον και αποδεδειγμένα ικανό Γάλλο πρόεδρο δεν θα είναι εύκολη. Ας μη κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλο μας: η μεγάλη αποχή παραπέμπει σε λοιδορημένους πολιτικούς, σε αμφισβήτηση, σε ανυπακοή. Οι περιπέτειες με τη Γαλλική δικαιοσύνη του πρώην προέδρου Σαρκοζί, που προφανώς πίστευε ότι κρατούσε το δαχτυλίδι του Γύγη, οι κατηγορίες για διαφθορά, η αλαζονεία του και τα συναφή, στιγματίζουν ακόμη την πολιτική ζωή της χώρας. Η δε οικονομική κρίση επιτείνεται συνεχώς από την ενεργειακή. Η αδυναμία πολλών νοικοκυριών στα Παρισινά προάστια να πληρώσουν το βασικό αγαθό της ενέργειας κατατείνει σε δομημένη βαρβαρότητα. Το μεταναστευτικό παραμένει σε έξαρση. Το ζήτημα των εργασιακών σχέσεων και το συνταξιοδοτικό αιωρούνται. Ακόμα και η πολιτική γεωγραφία της χώρας βρίσκεται σε διαδικασία επαναπροσδιορισμού. Ο Γαλλικός Βορράς ελέγχεται σε ένα σημαντικό βαθμό από την Ακροδεξιά και ο Γαλλικός Νότος από τον Μελανσόν. Στο προπύργιο του, την Μασσαλία, οι διαφορές πλέον με το Παρίσι δεν θα είναι μόνο ποδοσφαιρικές, όπως μέχρι πρότινος.

Το εκλογικό αποτέλεσμα συμπερασματικά είναι τελικά ένα τελεσίγραφο προς τον Μακρόν, ένα ultimatum. Η ιστορία ως γνωστόν έχει εκατομμύρια ανώνυμους αυτουργούς και οι μνήμες από το κίνημα των “Κίτρινων Γιλέκων” είναι νωπές. Επιπλέον οι βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου δεν αφήνουν πολλά χρονικά περιθώρια.

Είναι προφανές ότι η περαιτέρω επιβίωση της 5ης Γαλλικής Δημοκρατίας, δεν θα εξαρτηθεί από τις ταξιανθίες των στερεότυπων ούτε των οπαδών ούτε των αντιπάλων του Γάλλου προέδρου, αλλά από την επιτυχία των κοινωνικών του παρεμβάσεων.
Δύσκολες ισσοροπίες… ….