ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΟΥΡΗΣ (1853-1919): Ο ισχυρός ποιητής της ελληνικής σάτιρας

ΠΡΑΞΕΙΣ ΠΟΙΗΤΩΝ κι ας αφήσουμε τον ποιητή αυτού του μήνα, του Φεβρουαρίου του 2023, να μας συστηθεί με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο.
Ο μεγάλος σατιρικός ποιητής μας Γεώργιος Σουρής με αυτοπεποίθηση και περίσσιο αυτοσαρκασμό, στο ποίημά του Η ΖΩΓΡΑΦΙΑ ΜΟΥ, δίδει καίριο πλήγμα και στη ναρκισσευόμενη εποχή μας όπου συνήθως ο σύγχρονος άνθρωπος αναγνωρίζει τον ‘’Νάρκισσο’’ μόνο στο πρόσωπο του άλλου και ποτέ στον καθρέφτη του. Εμμέσως προτρέπει με θάρρος να ανοίγουμε το βήμα μας προς την αυτογνωσία αρνούμενoι κάθε είδους εφησυχαστική αυταρέσκεια.

Η ΖΩΓΡΑΦΙΑ ΜΟΥ

Δυο μάτια μαύρα/ χωρίς κακία/ γεμάτα λαύρα/ μα και βλακεία. Μπόι δυο πήχες /κόψη κακή,/ γένια με τρίχες/ εδώ κι εκεί./ Κούτελο θείο/ λίγο πλατύ/ τρανό σημείο /του ποιητή /Μακρύ ρουθούνι/ πολύ σχιστό/κι ένα πηγούνι/ σαν το Χριστό./ Πηγάδι στόμα,/ μαλλιά χυτά…/ γεμίζεις στρώμα/ μόνο μ’ αυτά/ Μούρη αγρία/ και ζαρωμένη/ χλωμή και κρύα/ σαν πεθαμένη./ Κανένα χρώμα/ δεν της ταιριάζει/ και τώρ’ ακόμα/ βαφές αλλάζει./ Δόντια φαφούτη/ όλο σχισμάδες/ ύφος τσιφούτη/ για μαστραπάδες.
Ο Γεώργιος Σουρής γεννήθηκε στην Ερμούπολη της Σύρου το 1853. Ο πατέρας του καταγόταν από τα Κύθηρα και η μητέρα του από τη Χίο. Ο ίδιος δηλώνει με χιούμορ στο ποίημά του “ΣΥΝΤΟΜΟΣ ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΜΟΥ”:
«Εγώ, Γεώργιος Σουρής, ιππότης του Σωτήρος/ και Χιώτης διαβολόλωλος αστείου χαρακτήρος
Επιχειρώ να σας ειπώ ξηρώς κι εν συντομία/ τα μάλλον σπουδαιότερα του βίου μου σημεία
Προτού οι βιογράφοι μου καθ’ όλα μ’ ανατάμουν/ Κι εις όλην την υφήλιον ρεντίκολο με κάμουν
Κατ’ άλλους είμαι γέννημα της ηρωίδος Χίου/ και λέγουν πως εξ ευγενούς κατάγομαι στοιχείου
 πλην άλλοι παραδέχονται πατρίδα μου την Σύρον/ και άλλοι περισσότερον την νήσον των Κυθήρων. Αλλά εγώ επιθυμώ να είμαι πάντα Χιώτης,/ μα κάποτε και Συριανός κι έσθ’ ότε Τσιριγώτης…».

Αφού ολοκλήρωσε στη Σύρο και στην Αθήνα τις εγκύκλιες σπουδές του αναγκάστηκε να εργαστεί στη Ρωσία ως υπάλληλος σιτεμπορικού καταστήματος. Ο Σουρής όμως δεν είχε καμία έφεση προς το εμπόριο και ήδη άρχισε να στιχουργεί. Σε σύντομο διάστημα επιστρέφει στην Αθήνα κι εγγράφεται στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών. Παράλληλα εργάζεται ως γραφέας σε συμβολαιογραφείο και ως δημοσιογράφος. Επίσης υπήρξε συνεργάτης των σατιρικών εντύπων: “Ασμοδαίος” του Εμμ. Ροΐδη, “Ραμπαγάς” του Τριανταφύλλου, “Μη χάνεσαι” του Βλ. Γαβριηλίδη κ.α. Στα περιοδικά αυτά ο Σουρής “βαφτίστηκε” στην έμμετρη σάτιρα και καλλιεργώντας συγχρόνως τα αντανακλαστικά της δημοσιογραφίας έφτασε με επιτυχία και ευρύτερη λαϊκή αποδοχή να εκδίδει την σατιρική εφημερίδα του Ρωμηός. Στο σημείο αυτό αναφέρω ότι το όνομα της εφημερίδας το έδωσε ο ποιητής Γεώργιος Δροσίνης. Μια παρέκβαση όχι άσχετη με τη συγγραφική πρόθεση της στήλης: Οι ΠΡΑΞΕΙΣ ΠΟΙΗΤΩΝ φιλοδοξούν να αποτυπώνουν οπωσδήποτε το ήθος των δημιουργών και πρέπει εδώ να επισημάνω ότι τότε ήταν μια παρέα πολύ μεγάλων Ελλήνων λογοτεχνών που παραδεχόμενος ο ένας το προσωπικό ύφος του άλλου συλλειτουργούσαν στο μυστήριο της ελληνικής ποίησης που μοχθούσε να αφήσει τη σφραγίδα της.

Αλλά ας συνεχίσουμε με τον ποιητή μας που ενώ η εφημερίδα του ο ΡΩΜΗΟΣ εκδίδεται κάθε εβδομάδα με μεγάλη επιτυχία και με έμμετρη, αλλά και με οξυδερκή εθνική αυτογνωσία αποδίδει την εγχώρια επικαιρότητα, ωστόσο ο Γεώργιος Σουρής δεν κατορθώνει να λάβει το πτυχίο του γιατί απορρίπτεται από τον καθηγητή του Σεμιτέλο στο μάθημα της μετρικής(!!!). Κάποιοι βιογράφοι σημειώνουν ότι απορρίφθηκε στα Λατινικά. Ο ίδιος μας πληροφορεί στη ΣΥΝΤΟΜΟ ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΑ του:
«…Προς τούτοις θα γνωρίζετε πως σ’ άλλας περιστάσεις/ εις τον Σεμτέλον έδωσα σπουδαίας εξετάσεις
και απερρίφθειν* παμψηφεί μετά πολλών επαίνων/ γενόμενος υπόδειγμα των εξεταζομένων.
Εκτοτε δε γνωστότερον κατέστη τ’ όνομά μου/ Το δε πανεπιστήμιον μ’ ευγνωμονεί απείρως,
Και δια τούτο φαίνεται το πραξικόπημά μου/ Το αργυρούν παράσημον επήρα του Σωτήρος…».

Υποθέτουμε αρχικά την άκαμπτη στάση ενός παλαιότερου πανεπιστημιακού κατεστημένου κι ύστερα αναλογιζόμαστε τα παιχνίδια της ίδιας της ζωής στο μεγάλο ζήτημα της ποθητής υστεροφημίας. Ο Σεμιτέλος, διακεκριμένος φιλόλογος με έξοχες σπουδές και συγγράμματα, έγινε εντέλει ευρύτερα γνωστός κυρίως από τους στίχους του απορριφθέντος φοιτητή του, του Γεωργίου Σουρή που προτάθηκε πέντε φορές για το βραβείο Νόμπελ! Βέβαια και ο Σουρής δεν έμενε ήσυχος. Συχνά οι στίχοι του ήταν ιδιαίτερα εκδικητικοί προς τον καθηγητή του, όπως στο ποίημά του ΤΟ ΘΑΥΜΑ που το αφιερώνει «στον Σμετέλον τον Σπανόν και λατινιστήν κλεινόν». Όταν όμως ο καθηγητής Σεμιτέλος απεβίωσε, “ο νέος Αριστοφάνης” με ήθος μετανοίας των ανδρείων της πένας τού αφιέρωσε με σεβασμό και μεγαλοσύνη το παρακάτω ποίημα:
«Με δάκρυ ραίνομε πικρό, του Σεμιτέλου τον νεκρό/ Δέξου κι’ εμένα, Δάσκαλε, να κλάψω τον νεκρό σου,
να θυμηθώ παλιά ζωή μπροστά στο φέρετρό σου/ Με το μεγάλο το Σχολειό, στον Δάσκαλό μου τον παλιό
κλίνω τα δυο μου γόνατα, θλιμμένος παραστέκω/ και της σεμνής σοφίας του σεμνό τραγούδι πλέκω.
Κι αν γέλασα καμιά φορά, τα ρήματα του Φασουλή/ δεν βγαίνουνε φαρμακερά, δεν κρύβουν πάθος και χολή
Μούσες θρηνούν περίλυπες και στο δικό σου μνήμα/ Κι αν του “Ρωμιού” σ’ επίκρανε περιγελάστρα ρίμα,
Μα την σοφή σου την κορφή την στεφανώνω τώρα/ Τον μαθητή τον άκακο σαν άκακος συχώρα.
(Ρωμηός 19 Δεκεμβρίου 1898)

Η προσωπική ζωή επηρεάζει άμεσα τη ψυχολογία και το έργο των δημιουργών. Ο Σουρής είχε ένα θαυμάσιο γάμο, απέκτησε πέντε παιδιά και είχε μια σχέση με τη σύζυγό του που στην κυριολεξία έδινε την ώθηση στον ποιητή για ακατάβλητη δράση. Ένα σπίτι ανοιχτό σε φίλους και άλλους ποιητές με ενεργό το φιλολογικό σαλόνι του που έμεινε γνωστό στην ιστορία της λογοτεχνίας μας. Οι λογοτεχνικές συντροφιές της εποχής του έγραφαν ιστορία! Τότε δεν υπήρχαν τα απρόσωπα ηλεκτρονικά κοινωνικά δίκτυα, αλλά συζητήσεις και πνευματικές ζυμώσεις μέσα από ζωντανούς διαλόγους και φιλίες, κυρίως φιλίες! Ο Γιώργος Γεννάδιος γράφει: «πολλοί από τους διακριθέντας αργότερα εις τα γράμματα, εκεί μέσα ακόνισαν το πνεύμα τους και το σπίτι αυτό ήτον η φιλολογική τους κολυμβήθρα, γι αυτό η λογοτεχνία μας οφείλει εις τον Σουρή όχι μόνον το μέγα σατιρικόν του έργον, αλλά και ένα μέρος από τη σύγχρονη φιλολογική μας ζωή». Ο Άννινος, ο Μαλακάσης, ο Νιρβάνας, ο Στρατήγης, ο Ξενόπουλος και πολλοί άλλοι είχαν απολαύσει τη φιλοξενία του ζεύγους Σουρή. Μικρό απόσπασμα από το ποίημά του:

ΣΤΗ ΓΥΝΑΙΚΑ ΜΟΥ

«…Προσφιλές μου ταίρι, δίχως να στο πω/ το καταλαβαίνεις ότι σ’ αγαπώ./ Σ’ αγαπώ με γέλοια, μα και θυμωμένη,/ κι αν ποτέ γυρίζω να ιδώ καμιά/ Πάντα όμως κτήμα ιδικό σου μένει/ η καρδιά μου όλη και… η ασχημιά».

1 από 2

Από το 1883 άρχισε να εκδίδει την εφημερίδα “Ρωμηός” την οποία έγραφε ο ίδιος, εξ ολοκλήρου έμμετρη, ως το 1918. Επινοώντας τον Φασουλή και τον Περικλέτο, δυο λαϊκούς τύπους σχολίαζε εβδομαδιαία τα σπουδαιότερα γεγονότα. Χωρίς λαϊκισμούς, με πνευματώδη λόγο σχολίαζε τον λαό επικρίνοντας τις κακές συνήθειες όχι μόνον των απλών ανθρώπων ,αλλά και των ανώτατων αρχόντων του πολιτικού βίου. Είναι γνωστό ότι διώχθηκε ποινικά για το ποίημά του “Ο Φασουλής συνομιλεί με την κυρίαν Φασουλήν” και ειδικότερα για τους στίχους:
«Κυρά Γιώργαινα να λείψουν τα μεθύσια τα πολλά/ Κυρά Γιώργαινα γυρίστρα, κυρά Γιώργαινα μπεκρού θα γενείς πομπή του κόσμου του μεγάλου και μικρού/ Κυρά Γιώργαινα σου λέω δε στεκόμαστε καλά».

Θεωρήθηκε ότι οι στίχοι αναφέρονταν στο πρόσωπο της βασίλισσας που σύμφωνα με φήμες είχε ροπή προς το αλκοόλ. Ο ποιητής τελικά αθωώθηκε αφού στην απολογία του ισχυρίστηκε ότι με τους στίχους αυτούς σατίριζε την ίδια του τη γυναίκα. Αλλά κι ένα χρόνο ενωρίτερα πάλι είχε δικαστικές περιπέτειες αφού είχε σατιρίσει τον βασιλιά Γεώργιο με αφορμή το ταξίδι του στο Παρίσι και τη γνωριμία του με τη Σάρα Μπερνάρ. Η σάτιρά του στόχευε προς όλες τις πολιτικές παρατάξεις και δίχως ενοχλητικό διδακτισμό με στιχουργική άνεση εξέφραζε το κοινό αίσθημα της εποχής του. Από τα σημαντικότερα σατιρικά ποιήματά του είναι τα: “Ανατολικόν ζήτημα ή Λόγοι φιλιππικοί Θεοδώρου Δεληγιάννη” όπου καυτηρίαζε του λόγους του Δεληγιάννη στο συνέδριο Βερολίνου (1878), “Κυανή Βίβλο” όπου σατιρίζει τις ιδέες του Κουμουνδούρου για το Ανατολικό ζήτημα και “Δον Ζουάν” στο οποίο σατίριζε τα ήθη των συγχρόνων του Αθηναίων. Επίσης έγραψε και έμμετρες κωμωδίες που παίχθηκαν με επιτυχία. Συνιστώ να αναζητήσετε στο διαδίκτυο ηχογραφημένα έργα του από το αρχείο Ραδιοφωνικού θεάτρου της ΕΡΤ. Ακούγοντας το έργο του “Η επιδημία” (1881) θα διαπιστώσετε πολλά κοινά σημεία ψυχολογικών αντιδράσεων με την πρόσφατη πανδημία που ζήσαμε κι ίσως το στοιχείο της παρωδίας που τόσο έντεχνα χρησιμοποιεί απαλύνει και το τραύμα της δικής μας ψυχολογίας από την υγειονομική κρίση. Επίσης επιτυχή είναι και τα έργα του “Περιφέρεια”, “Δεν έχει τα προσόντα”, “ο Αναπαραδιάρης” κ.ά. Οι “Νεφέλες” του Αριστοφάνη σε έμμετρη απόδοσή του ανέβηκαν στο θέατρο Αθηνών το 1900.

Ο Σουρής ήταν βαθύς γνώστης της πολιτικής επικαιρότητας και δεν χαριζόταν ούτε στην Εκκλησία. Στο ποίημά του “Παπάδες επίστρατοι” οι στίχοι του είναι τόσο καυστικοί που πραγματικά πολλοί μελετητές αναρωτιούνται πως και δεν επέσυρε αντιδράσεις με περαιτέρω συνέπειες. Ο Σουρής κάνει σάτιρα αλλά αν προσέξετε όλες τις φωτογραφίες του, δεν χαμογελά ποτέ. Σοβαρός με τη μελαγχολία των ιδιοφυών ανθρώπων, με ήπιο όμως βλέμμα παρουσιάζει τη μικρή Ελλάδα μέσα από τη φιγούρα του Ρωμηού με όλες τις τραγικές αντιφάσεις της. Ήττες και περασμένα μεγαλεία, πολιτικάντηδες και μικροαστοί σε απλές καθημερινές υποκρισίες και όλα αυτά τα λέει ξεκάθαρα και ο λαός μέσα από τη σάτιρά του γελά τρανταχτά! Ο Αντρέας Καραντώνης αναρωτιέται πώς τα κατάφερε και επιβίωσε ο Σουρής σε μια εποχή που ακόμη και οι δημοτικιστές αναθεματίζονταν από το επίσημο κράτος ως προδότες και άθεοι. Και καταλήγει «ασφαλώς πρόκειται για ένα μεγάλο κατόρθωμα. Και γι’ αυτούς τους λόγους, αξίζει να διαβάζουν κάποτε-κάποτε τον Σουρή, όχι πια ο λαός, αλλά οι μορφωμένοι άνθρωποι…». Να συμπληρώσω στο σημείο αυτό ότι κηδεύτηκε δημοσία δαπάνη με τιμές στρατηγού και το 1932 στήθηκε προτομή του στο Ζάππειο. Να αναρωτηθούμε για την εποχή μας: δηλώνει ευθαρσώς την ανάγκη της για πνευματικούς ηγέτες;

Ο ΡΩΜΗΟΣ

«Στον καφενέ απ’ έξω σαν μπέης ξαπλωμένος/ του ήλιου τις ακτίνες αχόρταγα ρουφώ
και στων εφημερίδων τα νέα βυθισμένος/ κανένα δεν ψηφώ
Σε μια καρέκλα τόνα ποδάρι μου τεντώνω/ το άλλο σε μιαν άλλη, κι ολίγο παρεκεί
αφήνω το καπέλο, κι αρχινώ με τόνο/ τους υπουργούς να βρίζω και την πολιτική.
Ψυχή μου! Τι λιακάδα! Τι ουρανός! Τι φύση!/ αχνίζει εμπροστά μου ο καΐμακλής καφές
κι εγώ κατεμπνευσμένος για όλα φέρνω κρίσεις/ και μόνος μου τις βρίσκω μεγάλες και σοφές.
Βρίζω Εγγλέζους, Ρώσσους, και όποιους άλλους θέλω/ και στρίβω το μουστάκι μ’ αγέρωχο πολύ
και μέσα στο θυμό μου κατά διαβόλου στέλλω/ τον ίδιο εαυτό μου και γίνομαι σκυλί.
Φέρνω τον νου στον Διάκο και εις τον Καραϊσκο/ κατενθουσιασμένος τα γένεια μου μαδώ,
Τον Έλληνα εις όλα ανώτερο τον βρίσκω/ κι πάνω στην καρέκλα χαρούμενος πηδώ.
Την φίλη μας Ευρώπη με πέντε φασκελώνω/ απάνω στο τραπέζι τον γρόθο μου κτυπώ…
Εχύθει ο καφές μου, τα ρούχα μου λερώνω/ κι όσες βλαστήμιες ξέρω αρχίζω να τις πω.
Στον καφετζή ξεσπάω… φωτιά κι εκείνος παίρνει/ αμέσως άνω κάτω του κάνω τον μπουφέ
Τον βρίζω και με βρίζει, τον δέρνω και με δέρνει/ και τέλος… δεν πληρώνω δεκάρα τον καφέ».

1 από 2

Η ΑΓΑΠΗ ΤΟΥ ΣΟΥΡΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΡΗΤΗ

Στα 1444 συνολικά τεύχη του Ρωμηού δεν ήταν δυνατόν να μην πάρει… έμμετρη θέση ο Σουρής για το Κρητικό ζήτημα. Η Αθηνά Μπλαζουδάκη-Σταυρουλάκη στην εμπεριστατωμένη μελέτη της Ο ΣΟΥΡΗΣ ΚΑΙ Η ΚΡΗΤΗ (ΧΑΝΙΑ 1998) περιγράφει την μεγάλη περιπέτεια της Κρήτης μέσα από τις σελίδες της εφημερίδας
“Ο Ρωμηός”. Η συγγραφέας μας δίνει όλες τις αναγκαίες πληροφορίες και τα αποσπάσματα που ακολουθούν έχουν αντληθεί από την εξαίρετη προαναφερθείσα μελέτη: «Αλλά η συμπάθεια και η αγάπη του Σουρή για την Κρήτη δεν επήγαζε μόνον από το θαυμασμό του για την αποκοτιά και την παράτολμη αγωνιστικότητά της. Την Κρήτη την αγάπησε περισσότερο, αφότου η πρωτότοκη κόρη του Έλλη παντρεύτηκε Κρητικό παλληκάρι από το Μέρωνα του Αμαρίου και συνδέθηκε μαζί της με συγγενικούς δεσμούς. Έγινε δηλαδή “Κρητικός συμπέθερος”, όπως ο ίδιος γράφει στους στίχους του. Ο γαμπρός του, Ανδρέας Μοσχονάς διηύθηνε στα Χανιά επί πρίγκιπα Γεωργίου την φιλοπριγκιπική εφημερίδα “Πατρίς”, η οποία ασφαλώς στάθηκε για τον ποιητή μια επί πλέον πηγή πληροφοριών και ενημέρωσης για τα διαδραματιζόμενα στο νησί. Το ζευγάρι, όπως μας πληροφορεί ο ίδιος κατοικούσε στην αριστοκρατική συνοικία “Καστέλλι” σε παλιό βενετσιάνικο κτίριο, “σε σπίτι Δόγη”, όταν το 1904 τους επισκέφθηκε ο Σουρής στα Χανιά». Τα συναισθήματα και οι πολιτικές θέσεις του ποιητή καθρεφτίζονται διαυγέστατα στους στίχους του μέσα στη δίνη του Κρητικού ζητήματος. Οπότε εξαρχής βάζοντας στο στόχαστρο το βασιλικό ζεύγος (βασιλιάς Γεώργιος ο Α’ – βασίλισσα Όλγα) θα τους ψέξει για επιπολαιότητά στο Κρητικό ζήτημα: «Ο Κυρ Γιώργης είμ’ εγώ/ που σαν έλθει καρναβάλι/ κι αρχινούν οι τρελλομπάλοι……κι αν ξανάρχισε στην Κρήτη φόνων και σφαγών αντάρα/ μα δεν δίνω μια πεντάρα./ Να με μέλει; Και γιατί;/ ο χορός καλά κρατεί…». Ενώ αργότερα εγκωμιάζει τη διακυβέρνηση του Πρίγκιπα: «Τώρα χυμός πολύκαρπος, τώρα γλυκύς ο σίτος/ δεν σπείρεται, δεν τρώγεται με ρίγη κρύων τρόμων/ και μες από λαβύρινθον, της Αριάδνης μίτος/ με φέρει στον ανθόσπαρτον της ευνομίας δρόμον». Και παρακολουθώντας ο “Ρωμηός” του Σουρή και την παραμικρή εξέλιξη του Κρητικού ζητήματος, αν και δυσαρεστημένος στην αρχή από την απομάκρυνση του Πρίγκιπα, θα αποθεώσει αργότερα πολλές φορές με την έμμετρη ευστροφία του τον Ελευθέριο Βενιζέλο γιατί ο Σουρής αγαπά την Κρήτη και έχει την οξυδέρκεια ώστε να αναγνωρίσει την αδιαμφισβήτητη πολιτική μεγαλοφυία του ηγέτη της:
«Καλημέρα, καλημέρα, και με χρυσό κεμέρι/ ας τον καλημερίσομε της Κρήτης τον Λευτέρη
Αφέντη μου πεντάφεντε, πέντε φορές αφέντη/ που πέντε Μεγαλόσταυροι, τα στήθη σου στολίζουν
με τους Μινίστρους της Φραγκιάς έχεις μεγάλο γλέντι/ και δεν παραζαλίζεσαι γι’ αυτούς που μας ζαλίζουν».
Για την αγάπη του Σουρή προς τη Κρήτη θα ήθελα να παραθέσω και μια σπουδαία επισήμανση της Τόνιας Καφετζάκη από το βιβλίο της “ΣΤΙΓΜΕΣ ΤΟΥ ΚΡΗΤΙΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟΝ ΡΩΜΗΟ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΣΟΥΡΗ” (ΒΙΚΕΛΑΙΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ-ΗΡΑΚΛΕΙΟ 2020)”: ..είναι εγκωμιαστικός προς τους αλύτρωτους και κατεξοχήν τους Κρήτες, τους οποίους, τους παρουσιάζει ως παραδειγματικούς, ιδανικούς Έλληνες, αμόλυντους από τις παθογένειες και τις αλλοιώσεις των Ελλαδιτών, επιβίωση των επαναστατών του 1821. Η σύγκριση ανάμεσα στους γερασμένους και βολεμένους “ελεύθερους Ρωμηούς”, τον λαό “του Ποσαπέρνη”, δηλαδή τον εθισμένο στη “συναλλαγή”, και τους αλύτρωτους, οι οποίοι διατηρούν το σφρίγος του έθνους και την ανυπότακτη διάθεση, είναι συνεχής».
Και φτάνοντας στο τέλος του σημερινού αφιερώματος συλλογίζομαι ότι μετά από τόσα χρόνια οικονομικής κρίσης, την κόπωσή μας από την πρόσφατη πανδημία, τα εμπόλεμα μέτωπα, τη συνεχή απειλή των γειτόνων, την αμφίσημη παγκοσμιοποίηση και τα προαιώνια πάθη μας μήπως η ελληνική ποίηση χρειάζεται κατεπειγόντως έναν νέο Γεώργιο Σουρή; Έτσι, για να πάρουμε μιαν ανάσα ζωτικής εκτόνωσης με χαρούμενους στίχους που θα ενώνουν όλον τον λαό και που θα είναι ικανοί να οδηγούν στη συνειδητοποίηση της σύγχρονης πραγματικότητας συνοδευμένη με την ελπίδα που κομίζει πάντα ο εύθυμος λόγος. Αλλά ας κλείσουμε με τα λόγια του Φασουλή ή καλύτερα Φασουλ-άκη που αλληλογραφώντας με τον Περικλέτο που βρίσκεται στην Αθήνα, του μεταφέρει μια ξένοιαστη στιγμή του στην πόλη μας:
«Μέρα νύχτα, Περικλέτο, τρώγω, πίνω, και κατόπιν/ με καφέ και τσιγαρέτο σχολιάζω την Ευρώπην/ Από των Χανιών τον κήπο μήτε μια βραδιά δεν λείπω/ και μου φέρνουν λεμονάδα με μπανάνες και λεμόνια/ Και κυττάζω πρασινάδες, θάλασσες, βουνά με χιόνια… κι επειδή κατά το πλείστον Κρητικών ονόματα/ λήγουν, ως γνωστόν εις-ακης/ σε καταφιλώ πολλάκις/ κι υπογράφω: Φ α σ ο υ λ ά κ η ς».

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
-ΑΠΑΝΤΑ Γ.ΣΟΥΡΗ 3 ΤΟΜΟΙ –ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ-ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΜΗΝΑ ΔΗΜΑΚΗ
-ΚΡΙΤΩΝΟΣ Γ.ΣΟΥΡΗ –ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΟΥΡΗΣ ΚΑΙ Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ –ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ 1949 –ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΙΩΑΝΝΗ ΚΑΛΙΤΣΟΥΝΑΚΗ
-ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΕΣ-ΣΕΙΡΑ ΠΡΩΤΗ-ΑΝΔΡΕΑ ΚΑΡΑΝΤΩΝΗ-ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΙΦΡΟΣ 1959-ΑΘΗΝΑ
-Ο ΣΟΥΡΗΣ ΚΑΙ Η ΚΡΗΤΗ -Η μεγάλη περιπέτεια της Κρήτης μέσα από τις σελίδες της εφημερίδας ‘’ο Ρωμηός’’ (1883-1913 ) ΑΘΗΝΑΣ ΜΠΛΑΖΟΥΔΑΚΗ-ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΚΗ-ΧΑΝΙΑ 1998
-ΣΤΙΓΜΕΣ ΤΟΥ ΚΡΗΤΙΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟΝ ΡΩΜΗΟ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΣΟΥΡΗ-ΤΟΝΙΑ ΚΑΦΕΤΖΑΚΗ- ΒΙΚΕΛΑΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
* στα αποσπάσματα διατηρήθηκε η ορθογραφία των εκδόσεων

Φωτογραφίες

1.Ελαιογραφία του ποιητή (1889)φιλοτεχνημένη από τον Τρ. Καλογερόπουλο/2.4.7.8.Ο ποιητής σε διάφορες ηλικίες/3. Ο πίνακας του Γεωργίου Ροϊλού. ΟΙ ΠΟΙΗΤΕΣ: Γεώργιος Στρατήγης, Γεώργιος Δροσίνης, Ιωάννης Πολέμης, Κωστής Παλαμάς,Γεώργιος Σουρής,Αριστομένης Προβελέγγιος(η γενιά του 1880)/5.Το φιλολογικό σαλόνι του Σουρή/6.Το ζεύγος Σουρή/9.Εκδοση Απάντων/10. Ο ΡΩΜΗΟΣ σε 12 τόμους/11. Το χαρακτηριστικό σκίτσο στην πρώτη σελίδα της εφημ. ΡΩΜΗΟΣ.

ΜΕ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ ΜΟΥ ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΧΑΝΙΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΠΑΝΙΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΨΟΓΗ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ

Η στήλη “Πράξεις Ποιητών” κάθε πρώτη Δευτέρα του μήνα θα παρουσιάζει το έργο και τη ζωή δημιουργών, λιγότερο γνωστών στην ευρύτερη κοινή γνώμη.