Bιότοπος – περιγραφή
Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι GERANIUM robertianum (Γεράνιο το ροβερτιανό). Ανήκει στην οικογένεια των Γερανιιδών. Το συναντούμε με τις ονομασίες γεράνι, βρωμοσαρδέλλα, ψαρόγαλο.
Είναι μονοετές ή διετές φυτό που συναντούμε σε Ευρώπη, Ασία και Βόρεια Αφρική. Είναι κοινό σε βραχώδη εδάφη, παλιούς τοίχους, χαράδρες και παρυφές δασών. Υπάρχουν διάφορες ποικιλίες του φυτού σε διάφορα μέρη του τόπου μας.
Είναι μικρό φυτό το ύψος του οποίου φτάνει τα 15 με 40 εκατοστά, χνουδωτό, συχνά κοκκινωπό, με βαριά χαρακτηριστική μυρουδιά (σαν ανθρώπινα ούρα). Αυτό το κάνει όμως εξαιρετικό εντομοαπωθητικό. Τα φύλλα του είναι τριγωνικά, σχιστά φτεροειδή, διαιρεμένα σε 3-5 λοβούς και το μήκος φτάνει περίπου τα 10-11 εκατοστά. Τα άνθη είναι βιολέ, ρόδινα ή λευκά, με καθαρές ραβδώσεις, με 5 πέταλα (μήκους 9-13 χιλιοστά) και διάμετρο 2 εκατοστών. Τα λουλούδια είναι ερμαφρόδιτα (έχουν αρσενικά και θηλυκά όργανα) και γονιμοποιούνται από τα έντομα. Οι βλαστοί είναι στυφοί και πικροί. Η ρίζα του είναι χονδρή, πασσαλώδης και έρπουσα.
Ιστορικά στοιχεία:
Από πολύ παλιά το χρησιμοποιούσαν σε γαργαρισμούς για τις αμυγδαλές, σε καταπλάσματα σε περιπτώσεις έμφραξης των μαστών και κατά της διάρροιας. Σε περιπτώσεις ελαφρών πληγών τοποθετούσαν κοπανισμένα φύλλα πάνω στις πληγές, γιατί το θεωρούσαν εξαιρετικό επουλωτικό και απόφευγαν τα σημάδια. Χρησιμοποιήθηκε στη θεραπεία του πονόδοντου και σε αιμορραγία της μύτης. Το έγχυμα που έφτιαχναν από τα αέρια μέρη του φυτού χρησιμοποιήθηκε ως διουρητικό, τονωτικό και για τη θεραπεία της δυσεντερίας.
Πίστευαν πως δρα θετικά σε αδενική φυματίωση, γιατί διαλύει τα αιματώματα. Σε δόση 50-100 γραμμαρίων χυμού ανακατεμένου με τυρόγαλα, το θεωρούσαν ευεργετικό κατά της χρόνιας νεφρίτιδας.
Σε προβλήματα διάρροιας ή αιμορραγίας της μήτρας χρησιμοποιούσαν το αφέψημα του φυτού (20 γραμμάρια βοτάνου σε ένα λίτρο νερό από το οποίο έπιναν 3 με 4 φλιτζάνια την ημέρα).
Το χρησιμοποιούσαν ακόμη σε έγχυμα ή κατάπλασμα (τα φρέσκα φύλλα) για την περιποίηση των ματιών, των σπυριών του δέρματος, των λειχήνων και των φλεγμονών του στόματος. Το έβραζαν επίσης με βούτυρο και τον ζωμό τον έκαναν αλοιφή κατά της κασίδας.
Τέλος χρησιμοποιούσαν τη σκόνη για την επούλωση καρκινικών ελκών.
Το άγριο γεράνι (Geranium macylatum) έχει παρόμοιες ιδιότητες με το Γεράνιο το ροβερτιανό και για τον λόγο αυτό οι ινδιάνοι της Αμερικής Σιού, αποξήραιναν τις ρίζες, τις κονιορτοποιούσαν και έκαναν μια σκόνη που χρησιμοποιούσαν για να σταματούν τις αιμορραγίες σε περιπτώσεις τραυματισμών.
Συστατικά-χαρακτήρας:
Το βότανο περιέχει γερανίνη η οποία είναι πικρή ουσία, αιθέριο έλαιο, σημαντικά ποσά βιταμινών Α, Β και C και μεταλλικά στοιχεία όπως ασβέστιο, κάλιο, μαγνήσιο, σίδηρο, φώσφορο, γερμάνιο, τανίνες, μηλικό οξύ και φαινόλες (που δρουν ενάντια στους ιούς). Οι βλαστοί έχουν γεύση υπόπικρη και λίγο στυφή.
Άνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή:
Ανθίζει από Απρίλιο μέχρι Ιούνιο και συλλέγεται από Μάιο μέχρι και Αύγουστο. Σε βόρεια κλίματα η άνθιση του ξεκινά τον Ιούνιο και κρατά μέχρι τον Οκτώβριο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιείται ολόκληρο το φυτό. Οι σπόροι ωριμάζουν ένα μήνα περίπου μετά την άνθιση.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις:
Δρα κύρια ως στυπτικό, διουρητικό, επουλωτικό και αντιρρευματικό. Έχει ακόμη αντιβιοτικές ιδιότητες και δρα εναντίον των ιών.
Σήμερα χρησιμοποιείται ελάχιστα. Οι τανίνες που περιέχει το βότανο του προσδίδουν στυπτικές ιδιότητες και περιστασιακά χρησιμοποιείται για να σταματήσει την αιμορραγία ή σε πρόβλημα υπερβολικής απώλειας αίματος κατά την εμμηνόρροια, ή αιμορραγία της μήτρας.
Επίσης χρησιμοποιείται για να θεραπεύσει τη διάρροια (ιδίως σε ηλικιωμένους και παιδιά).
Τα φύλλα είναι αντιρρευματικά, στυπτικά, απαλά διουρητικά και επουλωτικά.
Σύγχρονες έρευνες δείχνουν ότι μπορούν να χαμηλώσουν το ζάχαρο του αίματος και έτσι βοηθά στον διαβήτη.
Σε δωδεκαδακτυλικό και γαστρικό έλκος που αιμορραγεί μπορεί να βοηθήσει σε συνδυασμό με άλλα σχετικά βότανα.
Επίσης ωφελεί σε αιμορροΐδες ή αν υπάρχει αίμα στα κόπρανα. Όμως τέτοιες περιπτώσεις είναι σοβαρές και πρέπει να γίνει προσεκτική και υπεύθυνη διάγνωση του προβλήματος.
Εξωτερικά σε πλύσεις ή κατάπλασμα ανακουφίζει το πρησμένο και επίπονο στήθος, τις ρευματικές αρθρώσεις ρευματικές, μώλωπες, αιμορραγίες.
Θεωρείται πως δρα κατά της στειρότητας.
Χρησιμοποιείται σε γαργάρες για πονόλαιμους και στοματικές πλύσεις σε ουλίτιδα και περιοδοντίτιδα.
Στην ομοιοπαθητική το χρησιμοποιούν για περιποίηση οφθαλμιών, των σπυριών του δέρματος, των λειχήνων και τις φλεγμονές του στόματος.
Παρασκευή και δοσολογία:
Το βότανο χρησιμοποιείται σε καταπλάσματα (φρέσκων φυτών) ή σε έγχυμα για εσωτερική χρήση. Το έγχυμα παρασκευάζεται ρίχνοντας ένα φλιτζάνι βραστό νερό σε μια κουταλιά φαγητού θρυμματισμένου βοτάνου. Το σκεπάζουμε για 15 λεπτά, σουρώνουμε και πίνουμε μισό ποτήρι 2-3 φορές ημερησίως.
Προφυλάξεις:
Δεν έχει αναφερθεί τοξικότητα μέχρι σήμερα. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί επί μακρόν στην προτεινόμενη δοσολογία.
Υ.Σ. Όλα τα προηγούμενα άρθρα της στήλης μπορούμε να τα βρούμε στη διεύθυνση www.herb.gr.
Επίσης αν κάποιος φίλος αναγνώστης γνωρίζει οποιαδήποτε θεραπευτική ιδιότητα βοτάνου του τόπου μας που δεν είναι ευρέως γνωστή ή έχει κάποιο ερώτημα μπορεί να το απευθύνει στην ηλεκτρονική διεύθυνση skouvatsos11@gmail.com
