Είκοσι τέσσερις εκ των Καμπιανών αιχμαλώτων μετεφέρθησαν εις Ηράκλειο, απ΄ όπου την 8η Ιουνίου 1944 επιβιβάστηκαν στο μοιραίο πλοίο “ΤΑΝΑΪΣ’’.
Είχε προηγηθεί στο χωριό ο αφοπλισμός μέρους του Τάγματος Παπαγιαννάκη από τον ΕΛΑΣ στις 25 του Μάρτη 1944 και η μεγάλη γιορτή το Πάσχα, τον Απρίλη, πάλι με την συμμετοχή όλου του ΕΛΑΣ του Ν. Χανίων και Ρεθύμνης.
Λίγες μέρες αργότερα ο Γερμανικός στρατός εξορμά και συλλαμβάνει περί τους ογδόντα κατοίκους του χωριού.
Τα γεγονότα περιγράφει με εξαιρετική ακρίβεια ο λαϊκός ποιητής Ποντικάκης ή Χαιρέτης και μοναδική παραστατικότητα.
Πρωί πρωί με τη δροσιά π’ ανοίγει το λουλούδι,
αφρουκαστείτε να σας πω λυπητερό τραγούδι.
Τραγούδι ‘ναι τω Καμπιανώ που ‘χου τσοι μαύρες πόρτες
Για τσ’ άντρες απού πνίξανε οι γερμανοπροδότες.
Εις το σαράντα τέσσερα μην είχε ξημερώσει
Και εις τσοι Κάμους το χωριό ήλιος μην είχε δώσει.
Στσ’ 7 του Μάη ήτανε που ’χαμε πανηγύρι,
γλέντι γερό στελιώσανε στ’ Αγίου το χατίρι……
Εόρταζ’ ούλο το χωριό με ανοιχτές τσοι πόρτες,
μα φέρανε τσοι Γερμανούς, οι σκύλοι, οι προδότες…..
Καλογερή το μαγαζί, γλέντι είχαμε μεγάλο,
και ένας νιός εχόρευε, απού δεν είχαμ’ άλλο….
Ως άκουσε οι Γερμανοί, πετάτ’ από την πόρτα,
τα πολυβόλα του κεντούν, μα δεν τον εσκοτώσαν….
Μα ήτανε κι άλλοι Γερμανοί, κεντούν τα πολυβόλα
και παίρνει τσοι, στη κεφαλή, διάλε αυτή την ώρα….
Και είχε αρραβωνιαστεί με μια Παπαδοπούλα,
μα φάγανε ν το οι Γερμανοί, και έχασε τα ούλα….
Εδέρνανέ τσοι από κειδά και στη Ραμνή τσοι πάνε
τα πολυβόλα όπλισαν έκειδα να τσοι φάνε.
Μα οντέ τονε ξαμώνανε τα όπλα να κέντήσουν
ήρθε ένα τηλεγράφημα να μη τσοι καταλύσου.
Επήγανέ τσοι στη Αγυιά στη φυλακή τσοι ρίξαν
το ξύλο που εφάγανε και πως το νταγιαντήσαν.
Τον Ποντικοθρασύβουλο φωνάξαν να πορίσει,
ένας προδότης φώναξε οπίσω να γυρίσει….
Γυρίζουντο στη φυλακή και κλείντονε με τα άλλους
Και δερνοκοπανίζα τσοι ουλους μικρούς μεγάλους.
Ένα πρωί πορίζου τζοι λεν΄των πάτ΄ εξορία
κι εις το βαπόρι βάνου τσοι δήθεν την Γερμανία.
Εις το βαπόρι βάλα τζοι και εκλείσα τσοι στα αμπάρια
στη θάλασσα τσοι πνίξανε τσοι φάγανε τα ψάρια.
Στη θάλασσα τσοι πνίξανε εις το γιαλό στη μέση
και ο Θεός απού μπορεί να των ε συγχωρέσει.
Σπίθια εξεκληρήρίσανε συκιές βγήκαν στοι πόρτες
δεν έφτεγαν οι Γερμανοί τσοι φάγαν οι προδότες.
Για τα ίδια γεγονότα ο τότε εφημέριος του χωριού παππά Πέτρος Παπουτσάκης σε δικό του ποίημα γράφει, ειδικά όταν ανάκριναν τον ίδιο τον ιερέα οι Γερμανοί στην Αγυιά :
Ομιλεί ο Γερμανός ανακριτής απευθυνόμενος στον ιερέα:
Ο πόλεμος εγίνηκε για ιδεολογία
κι η ανθρωπότης έγινε απέραντα σφαγεία.
Ένα σκοπό χομε μπροστά κι είναι φιλοσοφία
να σβήσει ο κομμουνισμός μαζί και η Ρωσία.
Πες μου λοιπόν αληθινά ποιοι ΄ναι που κουμμουνίζουν
και με τις θεωρίες τους τα΄αδέρφια σου γυρίζουν…..
Είναι φωλιά κομμουνιστών απάνω το χωριό σου
σαν έπεσες στα χέρια μας θα δεις το θάνατό σου….
Αλλοίμονο τι πάθανε καμπόσοι χωριανοί μας
το ξύλο απού φάγανε σπαράσετ΄η ψυχή μας.
Του Καπετάνιου δυό παιδιά κι ο Αθουσονικόλας
ο συντεκνός μου ο Κατζουρός κι ο Γαρμπιδομανώλης
το Παπαδάκη ο Κωστής…
Μα εβοήθησεν ο Θιός μερκούς να ελευθερώσουν
τα πάνε πίσω στο χωριό μαντάτο για να δώσουν:
Πως ούλους θα τα αφήσουνε αν φέρουν το Γαβρίλη (Παπαδάκη)
να τον ε δει η Γκεσταμπό λουρίδες να τον σείρει.
Γιατί τον χαρακτήριζαν για μέγα κομματάρχη
για αρχηγό κομμουνιστών για Στάλιν για Στρατάρχη……
Είκοσι τέσσερις εκ των Καμπιανών αιχμαλώτων μετεφέρθησαν εις Ηράκλειο, απ΄ όπου την 8η Ιουνίου 1944 επιβιβάστηκαν στο μοιραίο πλοίο «ΤΑΝΑΪΣ» , μαζί με τους Εβραίους των Χανίων (269;) , Ιταλούς και άλλους Κρήτες πατριώτες.
Το πλοίο ετορπιλήσθη στις 03:12 της 9ης Ιουνίου 1944 , 33 μίλια βορειοανατολικά του Ηρακλείου και διεσώθησαν περι τα 50 άτομα.
Εκ Κάμπων ήταν:
• Αρετάκης Νικολ., Κατσανεβάκης Νικολ. Κατσουλάκης Παύλος
• Αρετάκης Γεώργ. Κατσουλάκης Λάμπρος, Κοκολάκης Γεωργ.
• Αρετάκης Χρήστος, Μαθιουδάκης Δημητρ. Μαθιουδάκης Νικος,
• Αρετάκης Ευαγγ., Μαυρεδάκης Σαράντος, Νικολιουδάκης Εμμμ,
• Αρετάκης Νικ. Σ. Νικολιουδάκης Βασίλης, Παπαδάκης Αρτέμης
• Γαρμπιδάκης Εμμ., Παπαδάκης Βασίλης, Παπαδάκης Γιώργης
• Δαλετζάκης Εμμ., Παπαδάκης Μιχ., Παπαδάκης Κωστ.
• Φανουργιάκης Δημητρ., Τσιχλάκης Βασ., Ποντικάκης Θρασ.
ΑΙΩΝΙΑ ΤΟΥΣ Η ΜΝΗΜΗ
Μια μαρτυρία
Την δεκαετία του 1980 είχα μεταβεί στις Καλύβες Αποκορώνου για επαγγελματικούς λόγους. Στην συζήτηση πάνω με ντόπιο κάτοικο του χωριού, ερασιτέχνη ψαρά, και χωρίς να γνωρίζει τίποτα για μένα, μου είπε το εξής : «όταν οι Γερμανοί έπνιξαν τους Εβραίους των Χανίων, τα λιμανάκια του Αποκόρωνα γέμισαν πτώματα».
*Ο Μιχαήλ Κατσανεβάκης είναι αρχιτέκτων μηχανικός,
συγγραφέας – ιστορικός ερευνητής
