(Β΄)
Το νησί των γενναίων, ύστερα από τιτάνιο αγώνα, υπέκυψε αιμόφυρτο και βαροπληγωμένο στις μηχανοκίνητες αερομεταφερόμενες ορδές του Χίτλερ. Μα το κακό δε σταμάτησε εκεί. Ένα τέρας με μορφή ανθρώπου, πολυκέφαλο σαν τη Λερναία Ύδρα, άρχισε να ξεσκίζει τις σάρκες και να ρουφούν το αίμα των Κρητικών, όπως βέβαια και των άλλων Ελλήνων.
Και το ωμοφάγο αυτό τέρας ήταν η θλιβερή και φοβερή Γερμανοκατοχή, με τις απάνθρωπες και εξοντωτικές αγγαρείες των πολιτών «καταναγκαστικά πολεμικά –οχυρωματικά έργα σε επιλεγμένους στρατηγικούς τόπους (π.χ στις ΜΕΝΙΕΣ Κάβο –Σπάτα Χανίων, Κόκκινο χωριό Αποκορώνου Χανίων κ.α.π.).
Ήταν οι θηριώδεις ομαδικές εκτελέσεις ανύποπτων πολιτών (10 Έλληνες για κάθε ένα Γερμανό), σε όλα σχεδόν τα χωριά της Κρήτης, ως αντίποινα για το θάνατο των Γερμανών1. Ήταν ακόμα η εκ θεμελίων καταστροφή της ΚΑΝΔΑΝΟΥ ΣΕΛΙΝΟΥ ΧΑΝΙΩΝ. Το ολοκαύτωμα των τριών χωριών (Κουστογέρακο, Λειβαδάς, Μονή) Ανατ. Σελίνου Χανίων, η καταστροφή της ΒΙΑΝΝΟΥ, το ολοκαύτωμα των ΑΝΩΓΕΙΩΝ, για να περιορισθούμε στα σπουδαιότερα2.
Όμως πέρα και πάνω απ’ όλ’ αυτά ήταν τα τρομερά μαρτύρια και οι φριχτοί βασανισμοί χιλιάδων αγωνιστών της Λεφτεριάς στις περιβόητες φυλακές της Αγυιάς Χανίων, στον περιώνυμον εκείνον ΓΟΛΓΟΘΑ της Κρήτης, όπως τότε τις αποκαλούσαν, αλλά φρικτότερα ήταν τα μαρτύρια των αιχμαλώτων, που τους είχαν μεταφέρει σαν ανδράποδα, στα τρομερά στρατόπεδα της Ναζιστικής Γερμανίας.
Και τέλος κακό ήταν τα ύπουλα ναρκοπέδια στις παραλίες του νησιού, για αναχαίτιση πιθανής αποβάσεως Συμμαχικών στρατευμάτων, στα οποία βρήκαν φρικτό θάνατο κατακομματιασμένοι εκατοντάδες Κρητικοί.
«Επάτησαν» λοιπόν οι Χιτλερικοί την Κρήτη και ως ανάμνηση και τρόπαιο του αιματοβαμμένου θριάμβου των, έφτιαξαν και πάνω σε βάση ετοποθέτησαν ένα γιγάντιο αετό, το περίφημο «Γερμανικό πουλί», που το έστησαν στην Δυτική μεριά των Χανίων και λίγο δυτικότερα από τον Κλαδισό ποταμό. Όμως πριν από 10 πάνω κάτω χρόνια κάποιοι (υπερπατριώτες ή ελαφρόμυαλοι) το εξαφάνισαν μέσα σε μια νύχτα!
Αλλά για να ξανάρθουμε στους πορθητές και για να μαθαίνουν οι νεώτεροι αναφέρουμε εδώ τα απεχθή ονόματα των Γερμανών Στρατιωτικών Διοικητών και Αρχιδήμιων της Κρήτης, που κατά σειρά διοικήσεως των είναι οι εξής:
1. ΦΟΥ ΣΤΟΥΤΕΝΤ ο Πορθητής
2. ΑΛΕΞΑΝΤΕΡ ΑΝΤΡΕ
3. ΜΠΡΟΓΙΕΡ
4. ΦΡΙΤΣ ΣΟΥΜΠΕΡ
5. Ο αιμοσταγής ΜΠΕΝΤΑΓΚ
Αυτοί βοηθούμενοι από τους υφισταμένους των και κατατοπιζόμενοι από ανάξιους Έλληνες Γερμανοπροδότες, εγέμισαν τη Κρήτη με τάφους και αίματα.
«Τα Κρητικά τα χώματα, όπου κι ανέ ντα σκάψεις,
αίμα θα βρεις παλληκαριών, κόκκαλα να ξεθάψεις».
Αλλά να παραθέσουμε το σχετικό με τις εκτελέσεις ΤΕΤΑΡΤΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ «ΤΟ ΟΙΚΟΠΕΔΟ ΜΕ ΤΙΣ ΤΣΟΥΚΝΙΔΕΣ», από το «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ» του Οδυσσέα Ελύτη. Τα σχόλια είναι του Τάσου ΛΥΓΝΑΔΗ3.
ΤΑ ΠΑΘΗ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ ΤΟ ΟΙΚΟΠΕΔΟ ΜΕ ΤΙΣ ΤΣΟΥΚΝΙΔΕΣ
«Μιαν από τις ανήλιαγες μέρες εκείνου του χειμώνα, ένα πρωί Σαββάτου, σωρός αυτοκίνητα και μοτοσυκλέτες εζώσανε του μικρό συνοικισμό του Λευτέρη4, με τα τρύπια τενεκεδένια παράθυρα και τ’ αυλάκια των οχετών στο δρόμο. Και φωνές άγριες βγάνοντας, εκατεβήκανε άνθρωποι με χυμένη την όψη στο μολύβι5 και τα μαλλιά ολόισια ίδιο άχερο6. Προστάζοντας να συναχτούν οι άντρες όλοι στο οικόπεδο με τις τσουκνίδες. Και ήταν αρματωμένοι από πάνου ως κάτου, με τις μπούκες χαμηλά στραμμένες κατά το μπουλούκι. Και μεγάλος φόβος έπιανε τα παιδιά, επειδή τύχαινε, σχεδόν όλα, να κατέχουνε κάποιο μυστικό στην τσέπη7 ή στην ψυχή τους. Αλλά τρόπος άλλος δεν ήτανε, και χρέος την ανάγκη κάνοντας, λάβανε θέση στη γραμμή, και οι άνθρωποι με το μολύβι στην όψη, το άχερο στα μαλλιά και τα κοντά μαύρα ποδήματα8, ξετυλίξανε γύρω τους το συρματόπλεγμα. Και κόψανε στο δυο τα σύγνεφα9, όσο που το χιονόνερο άρχισε να πέφτει, και τα σαγόνια με κόπο κρατούσανε τα δόντια στη θέση τους, μήπως τους φύγουν ή σπάσουνε.
Τότε, απ’ τ’ άλλο μέρος φάνηκε βαδίζοντας νά ’ρχεται Αυτός με το Σβησμένο Πρόσωπο10, που σήκωνε το δάχτυλο και οι ώρες ανατρίχιαζαν στο μεγάλο ρολόι των αγγέλων11. Και σε όποιον λάχαινε να σταθεί μπροστά ευθύς οι άλλοι τον αρπάζανε από τα μαλλιά και τον εσούρνανε χάμου πατώντας τον. Ώσπου έφτασε κάποτε η στιγμή να σταθεί μπροστά στο Λευτέρη. Αλλά κείνος δε σάλεψε. Σήκωσε μόνο αργά τα μάτια του και τα πήγε μεμιάς τόσο μακριά–μακριά μέσα στο μέλλον του12- που ο άλλος ένιωσε το σκούντημα κι έγειρε πίσω με κίντυνο να πέσει. Και σκυλιάζοντας, έκανε ν’ ανασηκώσει το μαύρο του πανί13, να τον φτύσει κατάμουτρα. Μα πάλι ο Λευτέρης δε σάλεψε.
Πάνω σε κείνη τη στιγμή, ο Μεγάλος Ξένος14, αυτός που ακολουθούσε με τα τρία σειρήτια στο γιακά, στηρίζοντας στη μέση τα χέρια του, κάγχασε: Ορίστε, είπε, ορίστε οι άνθρωποι που θέλουνε, λέει ν’ αλλάξουνε την πορεία του κόσμου! Και μη γνωρίζοντας ότι έλεγε την αλήθεια ο δυστυχής, καταπρόσωπο τρεις φορές του κατάφερε το μαστίγιο. Αλλά τρίτη φορά ο Λευτέρης δε σάλεψε. Τότε, τυφλός από τη λίγη πέραση πού ‘χε η δύναμη στα χέρια του, ο άλλος, μη γνωρίζοντας τί πράττει15, τράβηξε το περίστροφο και του το βρόντηξε σύρριζα στο δεξί του αυτί.
Και πολύ τρομάξανε τα παιδιά, και οι άνθρωποι με το μολύβι στην όψη και το άχερο στα μαλλιά και τα κοντά μαύρα ποδήματα, κέρωσαν. Επειδή πήγανε κι ήρθανε γύρω τα χαμόσπιτα, και σε πολλές μεριές το πισσόχαρτο έπεσε και φανήκανε μακριά, πίσω απ’ τον ήλιο, οι γυναίκες να κλαίνε γονατιστές, πάνω σ’ ένα έρμο οικόπεδο, γεμάτο τσουκνίδες και μαύρα πηχτά αίματα. Ενώ σήμαινε δώδεκα ακριβώς το μεγάλο ρολόι των αγγέλων»16.
(Το τέταρτο ανάγνωσμα των Παθών έχει σαν θέμα του τα ανατριχιαστικής μνήμης «μπλόκα» της Κατοχής.)
Αυτά λοιπόν τα ανήκουστα και απάνθρωπα κακουργήματα διέπραξαν οι άξιοι απόγονοι των Ούννων, τα μολυβένια, μα ζωντανά στρατιωτάκια του Χίτλερ.
Όμως αυτή η 5χρονη βάρβαρη Γερμανοκατοχή πέρασε. Και ο ήλιος της ελευθερίας ανάτειλε ξανά στην Κρήτη και θυμούμαι πως τότε στα πανηγύρια πολλοί κλαίγοντας τραγουδούσαν τη γλυκύτατη μαντινάδα:
Ανοίξετε τα μνήματα αδικοσκοτωμένοι,
να δείτε την παρτίδα μας, πού ’ναι ελευθερωμένη.
Το πουλί αυτό στήθηκε στον Κλαδισσό, λίγο έξω από τα Χανιά.
1. Οι ομαδικές εκτελέσεις δεν ήταν βέβαια μόνον στην Κρήτη, αλλά σε όλη την Ελλάδα. Και ως δείγμα αυτής της Ναζιστικής θηριωδίας παραθέτουμε παρακάτω το «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ» του Νομπελίστα ποιητή μας Οδυσσέα ΕΛΥΤΗ, το «4Ο ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ» με τίτλο «ΤΟ ΟΙΚΟΠΕΔΟ ΜΕ ΤΙΣ ΤΣΟΥΚΝΙΔΕΣ».
2. Για τα ολοκαυτώματα των Μαρτυρικών πόλεων και χωριών της Ελλάδος (Δίστομο, Κλάβρυτα, Δοξάτο κ.α.π) βλέπε το πολυσέλιδο και μεγάλο ΛΕΥΚΩΜΑ –ΒΙΒΛΙΟ «ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΑ 1940-1945». Εκδόσεις Α.Α ΛΙΒΑΝΗ Αθήνα.
3. Βλέπε: ΤΑΣΟΣ ΛΥΓΝΑΔΗΣ «ΤΟ ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ ΤΟΥ ΕΛΥΤΗ». Εισαγωγή, Σχολιασμός, Ανάγνωση. Β΄ έκδοση Αθήνα.
4. Το όνομα σημαίνει την έμμεση μνεία των νικών του Ελληνικού Στρατού κατά των φασιστών του Μουσολίνι, στα βουνά της Αλβανίας.
5. Η μεταφορά (το μολύβι χυμένο στην όψη:) μολυβοπράσινο ήταν το χρώμα των Γερμανών της στολής των Γερμανών.
6. Το ψυχρό ασπρόξανθο των Γερμανών.
7. Οι μυστικές προκηρύξεις των απελευθερωτικών οργανώσεων.
8. Οι «περίφημες» γερμανικές μπότες.
9. Πρβλ. και πριν στη Γένεση: «χωρίσανε στα τέσσαρα το σύννεφο» Σχήμα υπερβολής: η παντοδυναμία της εξουσίας.
10. Ο καταδότης ήταν προσωπιδοφόρος, για να μην αναγνωρίζεται. Τα κεφαλαία υπογραμμίζουν το συμβολισμό.
11. Η μεταφορά ειλημμένη κατά συνειρμόν ίσως από παλαιικά επιτραπέζια ρολόγια, που είχαν στην κορυφή τους δυο αγγέλους σε αντιμετωπία.
12. Στην ώρα της Κρίσεως.
13. Τη μαύρη προσωπίδα.
14. Ο επί κεφαλής του εκτελεστικού αποσπάσματος Γερμανός αξιωματικός.
15. Ισοδυναμεί με το «οὐ γὰρ οἴδασι τὶ ποιοῦσι».
16. Πρβλ. F. G Lorca : «Eran las cinco en todos los relojes!=ήταν η ώρα πέντε σ’ όλα τα ρολόγια!». (Llanto por Ignacio Sanchez Mejias!)
