2.Kαλώς ΚΑΜωμένα Θ. Μικρούτσικου μνήμη
…Κρεμάει τις αφίσες του στα παράθυρά του
κρύβει το φως μα κρύβει κι όλα τ’ άλλα
γιατί το μόνο που λαχτάρησε ως λάφυρά του
είναι μια θάλασσα να φτάνει ως τη σκάλα
Βάζει σημάδια με στυλό πάνω στον τοίχο του
μετράει το ύψος του που πόντο πόντο χάνει
μα κάθε βράδυ όταν βγαίνει απ’ τον ύπνο του
στέκεται όρθιος και τρυπάει το ταβάνι
Είναι που ονειρεύεται πως φεύγει για ταξίδια
πως μπαίνει μέσα σε παλιές φωτογραφίες
ξέρει αν μπορούσε θα ‘κανε μία απ’ τα ίδια
αλλά τι νόημα έχει το όνειρο χωρίς μικρές νοθείες…
Μικρές νοθείες, Οδυσσέας Ιωάννου,
μουσική Θ. Μικρούτσικος.
Ένα ερώτημα που μου έρχεται αυθόρμητα λόγω της απώλειας του Θάνου Μικρούτσικου είναι, τι σχέση είχε με το Μεγάλο Αρσενάλι και το καμάρι μας το ΚΑΜ; Λαχταρούσα από το 1982 να κάνω μια καλλιτεχνική παρέμβαση σε αυτό το συγκλονιστικό ιδιαίτερο κτήριο του Μεγάλου Αρσεναλιού, ένα ερείπιο δηλαδή στην καρδιά του ενετικού λιμανιού. Το παρατηρούσα απ’ όπου υπήρχε δυνατότητα και το ονειρευόμουν σαν ανθρωποσκάλα που θα έμπαινε ξανά ως τη θάλασσα. Το 1989 «αυτοσταυρώθηκα» συμβολικά στο «διάζωμα» του επάνω ορόφου και το 1991 ονειρευομενος την επαναδραστηριοποίηση του χώρου σχεδίασα και δημιούργησα μια πρωτοποριακή παράσταση που έγινε (1) στην ανατολική όψη. Παράσταση υλοποιημένη σε όψη τριών επιπέδων ως προς το ύψος-των 25 μ χρησιμοποιώντας χορευτές και ερασιτέχνες ηθοποιούς. Ολοι σχεδόν στατικοί σε οριζόντια μικροεπίπεδα κι εγώ υπερκινητικός, διαγώνια κινούμενος με ρίσκο ακόμα και την πτώση! Μπροστά σε μια πλατεία ανοιχτή και με ένα κοινό απροετοίμαστο που παρακολουθούσε χωρίς εισιτήριο. Ναι, το όνειρο μου πέρασε από μια μικρή «νοθεία» για την επίλυση ενός μακροχρόνιου πολιτισμικού προβλήματος χρησιμοποίησα την ιδιότητα μου όχι μόνο ως χορευτή και χορογράφου αλλά κι εκείνη του διευθυντή (2) στο διεθνές Φεστιβάλ Χορου για να ευαισθητοποιήσω παράγοντες και κόσμο με στόχο την ανάδειξη του κτηρίου. Τα υπομνήματα από την τοπική αυτοδιοίκηση για την αναστήλωση του άρχισαν να γίνονται πιο διεκδικητικά..προς το υπουργείο πολιτισμού… και όταν ο υπουργός τότε Θάνος Μικρούτσικος το 1994 στο πλαίσιο του Εθνικού Πολιτιστικού δικτύου έριξε την πρόταση-ψαγμένη πολλαπλά- «εάν γίνετε πόλη της Αρχιτεκτονικής θα σας δώσω προίκα το Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Μεσόγειου και το ποσό για την αναστήλωση του μεγάλου Αρσεναλιού» (ξεπερνούσε το 1 .000.000.000 δραχμές). Ο κύβος-ιστορικά- ερρίφθη, απλά έπρεπε από το δήμο να απορριφτεί η αρχική κυρίαρχη πρόταση λόγο του διεθνούς Φεστιβάλ και να υλοποιηθεί εκείνη της Αρχιτεκτονικής που άλλωστε ειχε περισσότερους θιασώτες.
ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ ΕΠΤΑ
…εφτά σε παίρνει αριστερά, μην το ζορίζεις/μάτσο χωράνε σε μια χούφταν απαλάμη/θυμίζεις κάμαρες κλειστές, στεριά μυρίζεις/ο πιο μικρός αχολογάει με ένα καλάμι…
Μουσική Θάνος Μικρούτσικος, ποίηση Νίκος Καββαδίας
Στους τίτλους χρησιμοποιώ 7 φανερές ή κρυφές προθέσεις. Για, από, ανά, κατά, αντί, σε εις. Επτά + θα είναι και τα ιστορικά κτήρια που θα ασχοληθώ,(3) αποδομημένα, ερειπωμένα, ευελπιστούμε να γίνουν κτήρια λειτουργικά στο πολιτισμικό γίγνεσθαι του τόπου. Πως το Μεγάλο Αρσενάλι που αξιοποιήθηκε ως ΚΑΜ πλέον και συνέβαλε ουσιαστικά ακόμα και για την Ίδρυση Αρχιτεκτονικής στο Πολυτεχνείο Κρήτης, ένας οργανισμός που έλαμψε επί θητείας Δημήτρη Αντωνακάκη ως αυτόνομη λειτουργιά και που αποτελεί ένα ερωτηματικό πλέον υπό την ενοποιημένη ΚΕΠΕΔΗΧ ΚΑΜ.
Όμως τα ερωτηματικά είναι σαν τη Τέχνη της επικοινωνίας, δεν μπορείς να τα προτάσεις ως προϋποθέσεις δυσπιστίας. Χρειάζεται λόγος, ανάλογος μέχρι το έργο να παγιωθεί και η συνομιλία πέρα από τέχνη θέλει και χρόνο, στο βαθμό που οι «υπεύθυνοι» σκέπτονται δημιουργικά για το καλό του τόπου. Διαφορετικά, τα κτήρια εκδικούνται όταν τα αντιμετώπιζες σαν γραφικά ερείπια, αφού συνομιλούν με την ιστορία… Φευ.
ΤΟ ΔΙΛΗΜΜΑ ΕΝΟΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗ
Όταν άρχισαν το 1994 να γίνονται ομαδοποιημένες συναντήσεις παραγόντων πολιτισμού, συλλογών, καλλιτεχνικών ομάδων για την πρόταση που θα έδιναν τελικά-μέσω Δήμου- στον υπουργό κανένας δε βρέθηκε ίσως σε μεγαλύτερο δίλημμα από εμένα. Η συνάντηση έγινε στο ισόγειο της Νομαρχίας και η δεύτερη μερικούς μήνες μετά, στις 28 Ιούνιου του 1994 παρουσία του υπουργού πολιτισμού Θάνου Μικρούτσικου και φυσικά της Δημοτικής Αρχης.Στην ομιλία του ο υπουργός επιχειρηματολογούσε για το πόσο σημαντικό ήταν το εθνικό πολιτιστικό δίκτυο , εξήγησε τις παραμέτρους και στη συνεχεία τοποθετηθήκαν ο δήμαρχος Γιώργος Τζανακάκης, κι ο αντιδήμαρχος Μάρκος Βεκρής, οι οποίοι επιχειρηματολόγησαν για την ένταξη μας στο δίκτυο πόλεων. Ο Βεκρής αιτιολόγησε τις δυο προτάσεις, ακολούθησαν: ο Αντώνης Σχετάκης μίλησε για εκπαίδευση-πολιτισμό, ο πρύτανης Γιάννης Φίλης που είπε ότι το πολυτεχνείο διαθέτει τεχνογνωσία και κτήρια για την υλοποίηση του στόχου. Η Μαρία Βλαζάκη υπέρ της Αρχιτεκτονικής λόγω της κληρονομίας από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι σήμερα. Η αείμνηστη Αναστασία Καλπάκη, υπέρ της Αρχιτεκτονικής, ο Γιώργος Μπομπολάκης «Χάρχαλης», για χορό λόγω παράδοσης, ο Αντώνης Λιοδάκης και άλλοι. Στην τοποθέτηση μου είπα ότι είμαι δυο κομμάτια αλλά λογά της προτασης του υπουργού για αξιοποίηση του Μ. Αρσεναλιού δέχτηκα κι εγώ την αρχιτεκτονική (4 ). Ο Θ. Μικρούτσικος στη δευτερολογία του τόνισε μεταξύ άλλων, το Ε.Π. Δίκτυο δεν αφορά το σύνολο των δραστηριοτήτων, εκδηλώσεων και απόψεων γύρω από τον πολιτισμό, αφορά, είναι μια ευκαιρία για την ανάδειξη της πόλης μέσω ενός θεσμού που αν είναι θεσμός αιχμή, και οι υπόλοιποι πολιτιστικοί (παράμετροι) θα επακολουθήσουν ανοδική πορεία…
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Η παράσταση “4 σημεία” πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο του 1991 χωρίς εξωτερική τελική πρόβα, λόγω της διάθρωσης του χώρου. Είχε ιστορικό, αντιπολεμικό χαρακτήρα και συνδύαζε μοντερνικότητα και παράδοση.
2. Είχα τη διεύθυνση του Φεστιβάλ μαζί με τη δασκάλα μου στο χορό Εφη Καλουτσή που δέχτηκε την πρόταση Δήμου – υπουργού τελικά αρκεί στο ΚΑΜ να γίνονται παραστάσεις χορού, αυτό ελάχιστα πραγματοποιήθηκε εκτός από μερικές που παρουσίασε η Σοφία Φαλιέρου.
3. Κύμα, όπως: Νεώρια, Σβαρτς, Πολογιώργη κ.λπ.
4. Η κυρία Εφη Καλούτση δεν ήταν στη τελική εκπροσώπηση, την άποψη την ανακοίνωσα εγώ.
