Μια Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών για την πρώτη ευρωπαϊκή γενιά χωρίς καπνό έως το 2030, την οποία θα πρέπει να υπογράψουν όσοι νοιάζονται για την υγεία των παιδιών και των εγγονιών τους…
Τί είναι η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών. Με βάση τη Συνθήκη της Λισσαβόνας (2007) οι πολίτες της Ένωσης μπορούν να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες με τις οποίες να καλούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, να υποβάλλει κατάλληλες νομοθετικές προτάσεις στους τομείς πολιτικής στους οποίους υπάρχει ενωσιακή δικαιοδοσία.
Για να δεχτεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει μια τέτοια Πρωτοβουλία, απαιτείται η συγκέντρωση ενός εκατομμυρίου υπογραφών από 7 διαφορετικές χώρες της Ένωσης. Για κάθε χώρα απαιτείται ένας ελάχιστος αριθμός υπογραφών (π.χ. για την Ελλάδα απαιτούνται 14.805 υπογραφές). Οι υπογραφές συγκεντρώνονται διαδικτυακά σε κεντρικό επιγραμμικό σύστημα, τη διαχείριση του οποίου έχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Μέχρι σήμερα οι Πρωτοβουλίες που έχουν συγκεντρώσει ένα εκατομμύριο υπογραφές αφορούσαν το νερό ως ανθρώπινο δικαίωμα, την προστασία των εμβρύων, την κατάργηση των πειραμάτων σε ζώα (ζωοτομία), την απαγόρευση της γλυφοσάτης (RoundUp), την προστασία των ατόμων που ανήκουν σε εθνικές και γλωσσικές μειονότητες και την καλή μεταχείριση των ζώων (κατάργηση των κλουβιών).
Μια πρωτοβουλία κατά του καπνού. Από τις 16 Ιανουαρίου ξεκίνησε η συλλογή υπογραφών της Πρωτοβουλίας «για ένα περιβάλλον χωρίς καπνό και για την πρώτη ευρωπαϊκή γενιά χωρίς καπνό έως το 2030». Οργανωτές είναι ο ισπανικός αντικαπνιστικός σύλλογος (nofumadores.org) σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Δίκτυο για την Πρόληψη του Καπνίσματος (ENSP). Στις ιστοσελίδες την πρωτοβουλίας εμφανίζεται ως οργανωτής και η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία. Εκεί αναφέρονται και τα εξής:
«Η πανδημία του καπνού είναι η πρώτη αιτία θανάτου που μπορεί να αποφευχθεί. Τα αποτσίγαρα στις παραλίες προκαλούν περιβαλλοντική βλάβη στον ωκεανό και στην άγρια ζωή του, προκαλούν πυρκαγιές στα δάση και μολύνουν το έδαφος και τα ύδατα. Για να γλιτώσουν οι νέες γενιές από τον εθισμό στον καπνό, εκτός από την αποφασιστική δράση κατά των περιβαλλοντικών κινδύνων που προκαλούν τα αποτσίγαρα και την καταπολέμηση του καπνίσματος, είναι αναγκαίο:
1) να προωθήσουμε την πρώτη ευρωπαϊκή γενιά χωρίς καπνό έως το 2028, τερματίζοντας την πώληση καπνού και προϊόντων νικοτίνης σε πολίτες που γεννήθηκαν μετά το 2010,
2) να δημιουργηθεί ένα ευρωπαϊκό δίκτυο για παραλίες και όχθες ποταμών χωρίς καπνό και αποτσίγαρα, ώστε να καταστούν οι χώροι αυτοί πιο υγιεινοί και περιβαλλοντικά βιώσιμοι,
3) να δημιουργηθεί ένα ευρωπαϊκό δίκτυο εθνικών πάρκων χωρίς καπνό και αποτσίγαρα, ώστε να καταστούν πιο υγιεινά και να μειωθούν η μόλυνση και ο κίνδυνος πυρκαγιών.
4) Να επεκταθούν οι εξωτερικοί χώροι χωρίς καπνό και ατμό, ιδίως εκείνοι όπου συχνάζουν ανήλικοι (πάρκα, πισίνες, αθλητικές εκδηλώσεις και αθλητικά κέντρα, θεάματα και εξωτερικοί χώροι εστιατορίων),
5) να καταργηθούν οι διαφημίσεις καπνού και η παρουσία τους σε οπτικοακουστικές παραγωγές, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ειδικά για την αντιμετώπιση της συγκεκαλυμμένης διαφήμισης μέσω παραγόντων επιρροής (influencers) και τοποθέτησης προϊόντων, και
6) να χρηματοδοτηθούν έργα έρευνας και ανάπτυξης (Ε&Α) για ασθένειες που προκαλούνται από τη χρήση καπνού, ώστε να βελτιωθεί η πρόγνωσή τους και να καταστεί δυνατή η θεραπεία τους».
Ελληνική αδράνεια. Για τη συλλογή των 14.805 υπογραφών από την Ελλάδα, η συλλογή υπογραφών θα είναι ανοικτή για ένα χρόνο, δηλ. μέχρι τις 16 Ιανουαρίου του 2024. Θα περίμενε κανείς ότι οι ελληνικοί οργανισμοί που συνδιοργάνωσαν την Πρωτοβουλία θα είχαν κινητοποιηθεί για την συλλογή των απαιτούμενων υπογραφών. Μέχρι την ώρα που γραφόταν αυτό το άρθρο δεν υπήρχε καμία σχετική ανακοίνωση στις ιστοσελίδες της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας.
Δεν είχαν δημοσιεύσει τίποτε ούτε τα περισσότερα από τα ελληνικά μέλη του Ευρωπαϊκού Δικτύου για την Πρόληψη του Καπνίσματος. Πρόκειται για την Ελληνική Συμμαχία κατά του Καπνίσματος (smokefreegreece), το Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος και το Εργαστήριο Τοξικολογίας & Εγκληματολογικής Χημείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Εξαίρεση αποτελεί η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία, που αφιέρωσε στην είδηση μια ολόκληρη σελίδα με ημερομηνία 16 Φεβρουαρίου 2023 η οποία όμως, αντί να προβάλλεται στην πρώτη σελίδα, είναι «κρυμμένη» μαζί με άλλες 571 ειδήσεις στην ενότητα «Νέα» …
Αντίθετα την πρωτοβουλία προέβαλαν από τον Φεβρουάριο ο Σύλλογος «Ακαπνίστας» αλλά και άλλες αντικαπνιστικές ομάδες ανά την Ελλάδα. Μέχρι την ώρα που γραφόταν αυτό το άρθρο, από την Ελλάδα είχαν συγκεντρωθεί μόνο 150 υπογραφές (1,05% των απαιτούμενων). Να σημειώσουμε ότι οι Ισπανοί έχουν ήδη συγκεντρώσει το 10% περίπου των απαιτούμενων υπογραφών…
Μια εθνική αποτυχία. Από αυτήν εδώ τη στήλη έχουμε αναφερθεί αρκετές φορές στα έργα και τις ημέρες της κυβερνητικής πολιτικής στον τομέα του καπνίσματος. Κατά τη γνώμη μου η πολιτική αυτή έχει αποτύχει πλήρως. Κατ’ αρχάς γιατί η Ελλάδα εξακολουθεί να είναι πρωταθλήτρια στην Ευρωπαϊκή Ένωση στο κάπνισμα με 41% του πληθυσμού να καπνίζει.
Κάτι που επιβεβαίωσε το τελευταίο σχετικό Ευρωβαρόμετρο το 2020 (βλ. “Χ.Ν.” 1/6/2021) αλλά και πρόσφατα υψηλόβαθμο στέλεχος της καπνοβιομηχανίας στη Στοκχόλμη (βλ. ot.gr 30/3/2023). Και που διαψεύδει τους εκπροσώπους της εγχώριας αντικαπνιστικής ιντελιγκέντσιας, οι οποίοι είχαν βιαστεί το 2020 να υποστηρίξουν (όπως κάνουν διαχρονικά και παραπλανητικά) ότι στην Ελλάδα οι καπνιστές μειώνονται!
Παράλληλα, οι έμποροι νικοτίνης προσπαθούν να πείσουν τους καπνιστές αλλά και τις αρχές ότι τα ηλεκτρονικά και τα θερμαινόμενα καπνικά προϊόντα είναι λιγότερο βλαβερά από τα κλασσικά τσιγάρα. Κάτι που αποτελεί τη μισή μόνο αλήθεια αφού τα εν λόγω προϊόντα μπορεί να μην περιέχουν πίσσα και πολλές από τις καρκινογόνες ουσίες των κλασσικών τσιγάρων, αλλά περιέχουν άλλες επίσης καρκινογόνες ουσίες, των οποίων δεν έχουν ακόμη μελετηθεί οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία.
Επιπλέον, επειδή τα προϊόντα αυτά παρουσιάζονται ως «ακίνδυνα», ξεκινούν να τα χρησιμοποιούν οι νέοι, με αποτέλεσμα να εθίζονται στη νικοτίνη και να οδηγούνται οι μισοί τουλάχιστον από αυτούς στο κλασσικό τσιγάρο. Μάλιστα, με συνενοχή του Υπουργείου Υγείας, στην πράξη ο νόμος περί απαγόρευσης της διαφήμισης των καπνικών προϊόντων δεν εφαρμόζεται, αφού από τη σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση έχει παραλειφθεί το παράρτημα με τα πρόστιμα για τις διαφημίσεις …
Στην ηλεκτρονική ανάρτηση του άρθρου στο ιστολόγιό μου ενσωματώνονται συστηματικά υπερσύνδεσμοι προς τις πηγές που χρησιμοποιούνται.
*O Παναγιώτης Αλεβαντής είναι φυσικός,
τέως στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Οι απόψεις είναι προσωπικές και δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. http://alevantis.blogspot.com
