Ας καταλάβουμε επιτέλους ότι οι μελλοντικές συμπεριφορές των Ελλήνων πολιτών διαμορφώνονται σήμερα στα σπίτια και στις σχολικές τάξεις…
Το 2014 στο πλαίσιο μιας δράσης Teacher4Europe εξηγούσα σε μια ομάδα δασκάλων τι κάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση για την καθημερινότητα των πολιτών. Μια δασκάλα άρχισε να παραπονιέται για τις δυσκολίες της ελληνικής καθημερινότητας, για τα παιδιά που δεν σέβονται, για την γενική υποβάθμιση του επιπέδου της πολιτικής. Θυμάμαι την απάντησή μου. «Κυρία μου έχετε συνειδητοποιήσει ότι οι αυριανοί Έλληνες πολίτες και πολιτικοί βρίσκονται σήμερα στην τάξη σας; Και ότι έχετε μια μοναδική ευκαιρία να τους εκπαιδεύσετε έτσι ώστε σε λίγα χρόνια να έχει βελτιωθεί ριζικά η κατάσταση;».
Ρωτούσα πριν από ένα μήνα (“Χ.Ν.” 14/1/2020) αν «είναι άραγε έτοιμο το Υπουργείο Παιδείας να καθιερώσει υποχρεωτικό μάθημα Αγωγής Υγείας που να περιλαμβάνει Οδική Ασφάλεια, Υγιεινή Διατροφή, Εκπαίδευση κατά του Καπνίσματος, Πρόληψη και Αντιμετώπιση Ατυχημάτων και Καταστροφών, Προστασία του Περιβάλλοντος». Προχτές, πήρα μιάν απρόσμενη απάντηση από μια σχολική ψυχολόγο. «Δυστυχώς, θα πρέπει πρώτα να ψυχο-εκπαιδευτούν οι γονείς. Τα παιδιά είναι μιμητικά όντα. Ό,τι κι αν τους πεις αυτά θα κάνουν πρώτα αυτό που βλέπουν …».
Μαύρα μεσάνυχτα. Απάντηση που ενισχύθηκε από μιάν ανάρτηση του κ. Γιώργου Χρηστινίδη, εκπαιδευτικού Φυσικής Αγωγής σε Δημοτικά Σχολεία της Θεσσαλονίκης. Αναφερόταν σε ερωτήσεις που θα μπορούσαν να κάνουν οι γονείς στον Εκπαιδευτικό Φυσικής Αγωγής, ο οποίος για πολλούς από αυτούς είναι … αόρατος. «Συμμετέχει το παιδί μου στο μάθημα; Συνεργάζεται με τα άλλα παιδιά; Μπορεί να συνεργαστεί; Μήπως θέλει να είναι πάντα αρχηγός; Μήπως δεν θέλει να είναι αρχηγός;
Πώς διαχειρίζεται τη νίκη και πώς την ήττα; Πότε διαπιστώσατε ότι είναι πιο χαρούμενο; Πώς τα πάει με το ρυθμό; Είναι κοινωνικό ή απομονώνεται; Διαπιστώσατε κάποιο πρόβλημα με την κίνηση; Έχει ισορροπία; Βάζει στόχους; Επιδιώκει να τους πετύχει; Βοηθάει τους άλλους; Δέχεται βοήθεια από άλλους; Τι προτείνετε για να βελτιωθεί η διατροφή του; Πώς θα το πείσω να τρώει φρούτα; Πώς θα καταφέρω να κοιμάται περισσότερο;»
Και συνεχίζει «Αγαπητοί γονείς, αυτά είναι πράγματα ουσιώδη για την ευτυχία του και την ανάπτυξη του. Δεν έχει σημασία τι θα επιλέξει να κάνει στη ζωή του, έχει σημασία, όμως, να είναι υγιής, ισορροπημένος και ευτυχισμένος σε ό,τι επιλέξει να κάνει. Τα τελευταία χρόνια βλέπω ενήλικες δύσκαμπτους, αδέξιους, παχύσαρκους, ενήλικες που ντρέπονται – για κάποιο λόγο – να σηκωθούν να χορέψουν, ενήλικες κομπλεξικούς…
Επίσης, κάποιες πολυεθνικές ή μεγάλες εταιρείες έχουν καταλάβει κάτι που αδυνατούν να συνειδητοποιήσουν οι περισσότεροι και στα βιογραφικά των υποψηφίων που τους υποβάλλονται κοιτάζουν αν αυτός, που ζητάει εργασία, έχει ασχοληθεί με κάποιο άθλημα, αν ήταν ομαδικό ή ατομικό, αν συμμετείχε σε κοινές αθλητικές δράσεις, για να δουν αν έχει ηγετικά χαρακτηριστικά, αν μπορεί να συνεργαστεί με άλλους, πως αντιδράει σε συνθήκες πίεσης και πως διαχειρίζεται το θυμό, την οργή, την ήττα, τη νίκη».
Για να καταλήξει: «Κανείς δεν ενδιαφέρεται αν πήρε 10 ή 9 στον έλεγχο, αν ήταν διμοιρίτης στην παρέλαση ή αν ήταν από την εξωτερική πλευρά για να το βγάλετε καλή φωτογραφία. Αγαπητοί γονείς… έχετε μαύρα μεσάνυχτα !!!»
Παιδιά και κάπνισμα. Ρωτούσα τις προάλλες μια δασκάλα γιατί δεν γίνονται περισσότερες παρουσιάσεις για την αντιμετώπιση του καπνίσματος στα σχολεία Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Μου απάντησε ότι «μερικοί δάσκαλοι δεν θέλουν να γίνουν τέτοιες παρουσιάσεις στα παιδιά γιατί είναι καπνιστές οι ίδιοι!!!». Αλήθεια πόσοι γονείς γνωρίζουν ότι υπάρχει ειδικό πρόγραμμα «Μαθαίνω να μην καπνίζω», εγκεκριμένο από το Υπουργείο Παιδείας για παιδιά Δημοτικού και Γυμνασίου; Και πόσοι ενδιαφέρονται να το παρακολουθήσουν τα παιδιά τους;
Αυτό μου θύμισε μιάν άλλη περίπτωση όταν στο κλειστό κυλικείο έξω από έναν παιδότοπο στη Φλώρινα, σχεδόν όλοι οι γονείς κάπνιζαν αρειμανίως. Κι όταν έκανα παρατήρηση σε ένα ζευγάρι δίπλα στο οποίο καθόταν και το κοριτσάκι τους, μου απάντησαν σκαιότατα: «Να μη σε ενδιαφέρει πως μεγαλώνουμε εμείς το παιδί μας!». Αυτό με κάνει να αναρωτιέμαι, μήπως οι γονείς που καπνίζουν μέσα στο σπίτι ή δίπλα στα παιδιά τους θα πρέπει να διώκονται πρωτίστως για κακοποίηση ανηλίκου.
Κάποια πρώτα βήματα έχουν ήδη γίνει αφού ήδη τιμωρείται το κάπνισμα στις παιδικές χαρές (πρόστιμο 200€ για τον καπνιστή και 500€ για τον διαχειριστή του χώρου) και μέσα στο αυτοκίνητο όταν υπάρχουν παιδιά κάτω των 12 ετών (πρόστιμο 1500€ και αφαίρεση διπλώματος για ένα μήνα).
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας «η κακοποίηση ή κακομεταχείριση του παιδιού περιλαμβάνει όλες τις μορφές σωματικής ή συναισθηματικής κακής μεταχείρισης, σεξουαλικής ασέλγιας, παραμέλησης ή παραµεληµένης θεραπευτικής αντιμετώπισης ή εκμετάλλευσης για εμπορικούς σκοπούς, η οποία καταλήγει σε συγκεκριμένη ή εν δυνάμει βλάβη που αφορά στη ζωή και στην ανάπτυξη του παιδιού, στα πλαίσια μιας σχέσης ευθύνης, εμπιστοσύνης ή εξουσίας».
Συμπληρωματικά, ο νόμος 3500/2006 για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας προβλέπει ότι «…μέλος της οικογένειας το οποίο… σε άλλο μέλος… με συνεχή συμπεριφορά προξενεί εντελώς ελαφρά κάκωση ή βλάβη της υγείας του, … τιμωρείται με φυλάκιση …». Σήμερα είναι γνωστά τα προβλήματα υγείας που προκαλεί το παθητικό κάπνισμα στα παιδιά – σύνδρομο αιφνίδιου θανάτου στα βρέφη, αναπνευστικά προβλήματα όπως άσθμα, ωτίτιδες ακόμη και καρκίνοι.
Παράλληλα, η δηλητηρίαση από νικοτίνη αποτελεί την κύρια αιτία δηλητηριάσεων σε βρέφη και νήπια, σύμφωνα με τα σχετικά επιδημιολογικά στοιχεία του Κέντρου Δηλητηριάσεων. Επιπλέον, πρόσφατες έρευνες δείχνουν σαφή συσχέτιση της εμφάνισης υπερκινητικότητας και προβλημάτων συμπεριφοράς σε παιδιά που εκτίθενται στο παθητικό κάπνισμα των γονέων τους στα πρώτα τέσσερα χρόνια της ζωής τους.
Τι περιμένουν άραγε οι οργανώσεις προστασίας του παιδιού αλλά και η πολιτεία για να ασχοληθούν σοβαρά και με αυτό το πρόβλημα;
Θέλουμε άραγε μια καλύτερη Ελλάδα στο μέλλον. Αν η απάντηση είναι καταφατική, θα πρέπει γονείς και δάσκαλοι να ασχοληθούν σοβαρά με την διαπαιδαγώγηση των παιδιών κι όχι μόνο με, συχνά ανούσιες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις, με βαθμούς και πτυχία …
