Σκιές βαθαίνουν σφηνώνουν
στο πηχτό μαύρο κλειστό στόμα
Χαμηλωμένα μάτια σιδεριά
κολάρο φόβος.
Τι αξίζει περισσότερο
απ την υπόσχεση του κύματος;
Χλόη στα μάτια
Θάλασσα στους ώμους
στα χέρια πέτρες.
«πέτρες καταπάνω τους»
Της Δάφνης Φαντριδάκη (1)
Αυτό το ποίημα της Δάφνης με συνδέει άμεσα με το οπτικό περιεχόμενο των φωτογραφιών του Γιώργου Αρβανιτιδη που εκθέτει τώρα στο Νεώριο Μόρο για πρώτη φορά. Τους δυο νέους εκτός ότι είναι της ίδιας γενιάς , του ενώνει ένας «αδελφικός» δεσμός αλλά κυρίως ένας αναπόδραστα Σισύφειος αγώνας σε «ακιδωτές» επιφάνειες γης όπου η κοινωνική αποξένωση «μόνο οσμή δυσάρεστη απέπνεε» σε μια χοάνη όπου κυριαρχεί «πρώτα η αίσθηση μετεωρισμού». Είναι αυτοί οι νέοι που επιλέγουν την εκλεκτιστική, μεταιχμιακή εποχή που ζούνε να τη δουν και από το δημιουργικό φίλτρο που απομονώνει τα φώτα της φτηνιάρικης λαιφ στάιλ τη νοσηρότητα των σελέμπριτις και από-γειώνει το λυκόφως όταν είναι μωβ, και λίγο πριν γίνει εντελώς σκοτεινό στη θανατίλα των συμφεροντολογικών κοινωνικών επιλογών. Γράφει η Δάφνη «σου απομένει το μωβ του απογεύματος πόδια στην άκρη της πέτρας και σκοινί για τις δύσκολες ώρες» και ο Γιώργος το επιτείνει δίνει το σκοινι στο θεατή της εικόνας της σκοτεινής φωτογραφίας προτάσσοντας τον εννοιολογικό σαρκασμό όχι απλά ως τίτλο, αλλά και ως διέξοδο στον βεβαρυμμένη αμφιβληστροειδή από εκατομμύρια εικόνες εύπεπτες ψηφιακής υπερκατανάλωσης. Οι δυο νέοι τολμούν ίσως γιατί έχουν εκτός των άλλων ένα κοινό βίωμα, μπορούν και βλέπουν τη δύση στο λατρεμένο λιμάνι, ναι «το μωβ του απογεύματος» από τον ίδιο χώρο η πέτρα στοιχειωμένη μαλακώνει τα γρέζια της κοινωνικής χυδαιότητας και τα εποχικά τους γίνονται «ενοχικά» για να γλυτώσουν από απαίδευτους κάθε ηλικίας που με λογικοφανή τρόπο ξέρουν μόνο να μετρούν μονάδες. «κοιτούσε ολόγυρα τη λογική χαρτόκουτα καλοβαλμένα και κλειστά ταινία μονωτική στις ενοχές σφραγισμένα με φελλό μπουκάλια-να αναπνέει το αίμα να μη χύνεται-ν απαντάει το βλέμμα τετράγωνα». Οι στίχοι της Δάφνης ανοίγουν την κερκόπορτα της κριτικής για το Γιώργο, ναι το βλέμμα (και πάντα αυτό στη φωτογραφία) βάζει στα τετράγωνα ή καλύτερα στο παραλληλόγραμμο τις διαφοροποιημένες υφές ως αντίληψη οικείας ματιέρας στους τοίχους που περιδιαβαίνουμε, μ αυτό είναι μόνο η προ-σ-κλήση, για την αίσθηση που «ξεγκαστρώνεται ο Αδης και μολάει παιδιά στη στέψη σε φιλούν για συχαρίκια σε ταίζουν ρόδι και φεύγουν» Ο ποιητικός σαρκασμός της Δ. Φαντριδάκη λειτουργεί σαν άρρηκτο διέξοδο στο πνευματικό θάνατο σαν τολμηρός εναγκαλισμός με τα γήινα. «έκλεψε την τόλμη μου ώρες που δεν άντεχα να αγκαλιάσω τη γη» Ο Γιώργος Αρβανιτίδης εξοικειωμένος με το χώρο των μουσικών εκδηλώσεων(2) τολμά να «σπάσει» σχέση θέματος-μορφής με εννοιολογικά σύγχρονα τεχνάσματα που ιντριγκάρουν τη συνέπεια με το οπτικό ερέθισμα και μάλιστα μ ένα υπερ-οικείο τρόπο ανάγνωσης. Με λεζάντες που τολμούν να κοντράρουν το προφανές. Εδώ ο ρόλος του επιμελητή Μιχάλη Καλαιτζάκη(3), αναπόφευκτα, προσαρμοστικός. Ενδεικτικοί τίτλοι των φωτογραφιών «η καλύτερη επιχείρηση όλων των εποχών»(κηδεία) και η λύση του προβλήματος (ρολά κατεβασμένα μαγαζιών). Ο μεγάλος φιλόσοφος και θεωρητικός της Τέχνης o Βάλτερ Μπένγιαμιν(4) το 1936 στο πρωτοποριακό πόνημα του «το έργο την εποχή της δυνατότητας τεχνικής αναπαραγωγής του», μεταξύ άλλων γράφει: Κατά βάση το έργο Τέχνης μπορούσε πάντα να αναπαραχθεί. Ό,τι ήταν φτιαγμένο από ανθρώπους, μπορούσαν πάντοτε να το αντιγράψουν οι άνθρωποι… Και αλλού, …διαμάχη που έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα ανάμεσα στη ζωγραφική και τη φωτογραφία σχετικά με την καλλιτεχνική αξία των προϊόντων τους μοιάζει σήμερα παραπλανητική και συγκεχυμένη. Αυτό όμως δεν αναιρεί τη σημασία της, θα μπορούσε μάλλον να την υπογραμμίζει…
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
(1) Από την πρώτη ποιητική συλλογή της Δάφνης Φαντριλάκη “Ακίδες” εκδ. “Μανδραγόρας 2015”. Η Δ.Φ γεννήθηκε στα Χανιά όπου και ζει το 1982. Σπούδασε Αγγλική γλώσσα και λογοτεχνία, επίσης ευρωπαϊκό πολιτισμό.
(2) Η ενασχόληση με μια τέχνη μ’ οποιαδήποτε τρόπο, βοηθάει στην ωρίμανση τη δημιουργική σε μια άλλη αφού οι τέχνες είναι σαν τα συγκυνωνούντα δοχεία.
(3) Ο Καλαϊτζάκης και στις δικές του φωτογραφήσεις προτάσεις το εννοιολογικό στοιχείο, ως πέραν του προφανούς…
(4) Walter Benjamin “Για το έργο τέχνης/ Τρία δοκίμια εκδ. Πλέθρου/θεωρία τέχνης
