Σεβασμιώτατε, κύριε δήμαρχε, άρχοντες της πόλης και του νομού, κύριε πρόεδρε του Δημοτικού Γηροκομείου Χανίων, αυτής της κυψέλης δουλειάς και προσφοράς στην Τρίτη Ηλικία, σας ευχαριστώ για την πρόσκληση να είμαι σήμερα σ’ αυτό το βήμα.
Κυρίες και κύριοι. Αφησα τελευταίους αλλά όχι έσχατους τους πολύ αγαπητούς μου ένοικους αυτού του Ιδρύματος, με τους οποίους με συνδέει μια αγαπητική σχέση από κάποιες επισκέψεις μου εδώ, όπου μιλήσαμε παρέα, γελάσαμε παρέα, ξεχαστήκαμε κουβεντιάζοντας… και θέλω να τους πω πως συν Θεώ θα βρισκόμαστε κι αυτόν τον χειμώνα, θα ξεκλέβω κάποιο χρόνο να βρίσκομαι κοντά τους. Γιατί ξέρετε, αμφίδρομη είναι η ικανοποίηση και η χαρά.
Για κείνους είναι μια διαφορετική νότα στην καθημερινότητά τους και για μένα μια ψυχική ευεξία, μια εμπειρία με συναισθήματα απερίγραπτα, μια συγκίνηση που ανεβάζει την ψυχή κρεσέντο στα ουράνια. Τους είμαι ευγνώμων. Είναι ένα σπουδαίο ακροατήριο.
Ευχαριστώ την κυρία Μελίτα Τσαγράκη εργοθεραπεύτρια του Ιδρύματος, την Μελένια Μελίτα, όπως λέω, με την οποία οργανώνουμε αυτές τις συναντήσεις. Να είναι ευλογημένη για την ελπίδα, το κουράγιο, την υπομονή και την φροντίδα που τους χαρίζει και βεβαίως όλοι οι εργαζόμενοι για όλα όσα κάνουν για όλα όσα αντέχουν με κατανόηση.
Επίσης, ένα μεγάλο ευχαριστώ στην αγαπημένη μου Βίβιαν Αλεξανδρίδου, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Γηροκομείου, η οποία πρώτη μ’ έφερε σ’ επαφή με τους ανθρώπους εδώ. Απουσιάζει απόψε για σοβαρούς οικογενειακούς λόγους στο Ηράκλειο και λυπάμαι πολύ. Ας της ευχηθούμε όλοι ό,τι καλύτερο.
Κυρίες και κύριοι, αποστασιοποιημένη από θέματα ηλικιακά, ξέρετε αγνοώ τους αριθμούς… ενίοτε είναι βαρίδια… Το συνιστώ και σε σας. Ομως κρατώντας σφιχτά βιώματα, εμπειρίες μιας όμορφης ζωής που μου χαρίστηκε.
Αυτές οι εμπειρίες!!…
Σκληρός δάσκαλος η εμπειρία· σου δίνει πρώτα το διαγώνισμα και μετά το μάθημα. Αποστασιοποιημένη λοιπόν, αλλά με την ψυχή μου γεμάτη συναισθήματα, θα προσπαθήσω, μιλώντας για αυτονόητα, να γιορτάσω μαζί σας την “Παγκόσμια Ημέρα για την Τρίτη Ηλικία”, που για μένα δεν λύνει τα όποια προβλήματα, αλλά μάς δίνει την ευκαιρία να επισημάνουμε κάποια και να υπενθυμίσουμε τις υποχρεώσεις μας σ’ εκείνους που μας γέννησαν, που μάς πόνεσαν, που ξενύχτησαν, που εργάστηκαν σκληρά, που μάτωσαν για να μας αναστήσουν με μόνο όπλο τους την αγάπη άνευ όρων και ορίων.
Αγαπητοί φίλοι δεν θα σας αραδιάσω στατιστικές, έρευνες και πορίσματα. Αφ’ ενός γιατί είναι χιλιοειπωμένα, αφ’ αφετέρου κουράζουν, κι ύστερα δεν είναι λόγια καρδιάς. Κι εγώ είμαι μια δημοσιογράφος ευαίσθητη, καθώς πιστεύω, πού παρατηρώ, μελετώ και καταγράφω, βιώνω και σχολιάζω, διερωτώμαι, απορώ, δεν συμβιβάζομαι, παρ’ όλα αυτά είμαι αθεράπευτα αισιόδοξη και ρομαντική. Περίπου σ’ αυτό το πλαίσιο θα κινηθεί η ομιλία μου, η οποία θα φροντίσω να μην κουράσει. Άλλωστε οι αγαπημένοι μου φίλοι, οι ένοικοι εδώ, πρέπει να βρεθούν νωρίς στα κρεβάτια τους ν’ αναπαυθούν… αύριο θάναι μια καινούρια μέρα και τους εύχομαι να την περάσουν όμορφα, με όμορφη κουβεντούλα και συντροφικότητα, με τις αγαπημένες τους δραστηριότητες.
Κυρίες και κύριοι, γνωρίζουμε βεβαίως ότι το επίπεδο ανάπτυξης ενός πολιτισμού, κρίνεται πάντα από το πώς φέρεται το σύνολο της κοινωνίας απέναντι στα πιο αδύναμα μέλη της. Τα παιδιά και τους ηλικιωμένους, θα μπορούσα ν’ αναφέρω και τα ζωάκια, αλλά δεν είναι της παρούσης.
Η συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους (δεν θα το αναλύσω εδώ, είναι μια πικρή πραγματικότητα και δεν θα επιτρέψω στον εαυτό μου να πει πικρά λόγια σήμερα), με μια νοοτροπία ότι δικαιώματα έχει μόνο η νεότητα που βεβαίως έχει, πρέπει να έχει, είναι η συνέχεια, είναι το μέλλον… αλλά τα αδύναμα μέλη της κοινωνίας που λέγαμε, οι ηλικιωμένοι… τους αφαιρούνται στοιχειώδη δικαιώματα και οδηγούνται σ’ έναν άδικο αποκλεισμό.
Όλοι υπήρξαμε νέοι, δεν το ξεχνάμε, δεν ξεχνάμε ότι η νεότητα είναι η εποχή για περιπέτειες του σώματος (γιατί μη μου πείτε ότι ξαφνικά τώρα θ’ αρχίσουμε την αναρρίχηση στα όρη ή θα τρέξουμε δρόμο μετ’ εμποδίων;)
Η ωριμότητα όμως, φίλες και φίλοι, είναι η περίοδος για θριάμβους του πνεύματος, του μυαλού. “Κι αν έχεις χάσει τα πρωινά της ζωής σου, όλες τις Ανατολές… μη σε παίρνει από κάτω, δεν τέλειωσε η ζωή… έχει κάτι απογεύματα, κάτι δειλινά!!! να σου μαγεύουν την ψυχή”.
Μ’ όσα είπαμε επομένως, νιότη και Τρίτη Ηλικία πρέπει να συμπορεύονται, ο ένας θα είναι το συμπλήρωμα του άλλου. “Κράτα με να σε κρατώ ν’ ανεβούμε το βουνό”. Σοφά λόγια.
Και θυμάμαι κάτι που έχει πει ένας Νοτιοαμερικανός φιλόσοφος. “Όλοι οι άνθρωποι είναι Άγγελοι με ένα φτερό, θα πετάξουν μόνο όταν αγκαλιαστούν”.
Αγκαλιασμένοι λοιπόν, μόνο έτσι.
Και δεν θέλω να ξεχάσουμε τον Αλεξανδρινό ποιητή. “Σαν βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη, να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος”…
Μέσα σ’ αυτό το δρόμο της ζωής συμβαίνουν διάφορες αλλαγές, αναπόφευκτες. Μια φυσιολογική αλλαγή είναι και το γήρας.
Ίσως βοηθήσει να γίνει κατανοητή και αποδεκτή αυτή η αλλαγή, αν την παρομοιάσουμε με τις τέσσερις εποχές του έτους. Είναι συνεχόμενες, αναπόφευκτες, φυσιολογικές, κάποιες δύσκολες… Αλλά ας σκεφτούμε πως με κάθε εποχιακή αλλαγή, χάνουμε κάτι, ενώ ταυτόχρονα κερδίζουμε κάτι άλλο. Μην κλαις για κάτι που έχασες, να χαίρεσαι που κάποτε υπήρξε. Και τα νιάτα μας υπήρξαν και τα χαρήκαμε.
Οι αλλαγές λοιπόν, θα υπάρχουν και είναι ο τρόπος που διαλέγει η φύση να μας δείξει ότι είμαστε ζωντανοί. Κι ύστερα να ‘χουμε πάντα κατά νου πως “Ο Θεός τα πάντα με σοφία εποίησε”. Για σκεφτείτε το! Το σπουδαιότερο είναι να κρατάς το πνεύμα σου νέο!!! Εκείνο βεβαίως που έχει μεγίστη σημασία, είναι η διαχείριση της αλλαγής από τον καθ’ ένα, από την μοναδικότητά του, που καθορίζεται από το τι διδαχτήκαμε από τα πρότυπά μας (γονείς, προγόνους, δασκάλους, κλπ.) γιατί ας μην ξεχνάμε ότι τα παιδιά μαθαίνουν παρατηρώντας τους μεγάλους.
Προσέχουν τον τρόπο που οι μεγάλοι αντιμετωπίζουν τις αλλαγές της ζωής ους. Ας αναρωτηθούμε λοιπόν, τι διδάσκουμε στα παιδιά, στα εγγόνια μας, στους μαθητές μας… για να μπορούν αργότερα να αντιμετωπίσουν με ηρεμία και γαλήνη της ζωής, τα αναπόφευκτα, και μέσα σ’ αυτά την ύστερη ενήλικη ζωή.
Κι όταν έρθει αυτό το γλυκό χεινόπωρο της ζωής, η σοφή κι ατάραχη ώρα… τι χρειάζεται άραγε; Χρειάζεται… αγάπη, τρυφεράδα, στοργή, που μαζί με τα λόγια και τις πράξεις, γλυκαίνουν και φωτίζουν την πορεία προς την Ιθάκη. Κι ακόμη, μην παραλείπουμε όλοι… είναι πολύ ωραίο… τη νύχτα να μιλάμε στο Θεό για τους ανθρώπους και τη μέρα στους ανθρώπους για το Θεό.
Η προσευχή χαρίζει αίσθημα ευεξίας, χαρίζει ελπίδα γενικά σε όλους, αλλά ειδικά στους ηλικιωμένους, η αντίληψη του Θεού ως προστάτη και φροντιστή είναι σημαντική. Ας αφήσουμε τις έγνοιες και τις προσευχές μας στο δίκαιο χέρι του Θεού.
Κυρίες και κύριοι, είχα πει στην αρχή της ομιλίας μου πόσο αισιόδοξη είμαι. Σας παραθέτω λοιπόν, τώρα, το μανιφέστο μου.
Με βοήθησε πολύ, μακάρι κι εσάς:
Παραμένω αποφασισμένη να είμαι αισιόδοξη και χαρούμενη σε όποια κατάσταση κι αν βρεθώ, γιατί η πείρα με δίδαξε ότι το μεγαλύτερο μέρος της ευτυχίας ή της δυστυχίας μας εξαρτάται από την προδιάθεσή μας κι όχι από τις περιστάσεις της ζωής μας πάντοτε. Έστε αισιόδοξοι. Και μη λες ότι είσαι μεγάλος για να βάλεις ένα νέο στόχο ή να ονειρευτείς ένα καινούριο όνειρο. Είσαι τόσο μεγάλος όσο πιστεύεις πως είσαι.
Και επειδή οι πράξεις είναι δυνατότερες από τα λόγια τα “έπεα πτερόεντα” γι’ αυτό σας έχω κάτι διαδραστικό. Κάτι που θέτει “επί τον τύπον τον ήλον”. Πως μια γιαγιά είναι το καλύτερο ειδικό προνόμιο που έχει ένα παιδί. Και ο παππούς βεβαίως, αλλά πώς να το κάνουμε, οι γιαγιάδες έχουν γέρικα πόδια και νεανικές καρδιές!!
Θα σας παρουσιάσω μια γιαγιά της Τρίτης Ηλικίας που 10 χρόνια τώρα με κάνει να απορώ, να θαυμάζω, να αναθεωρώ κάποια πράγματα και όντως να πιστεύω βαθιά πως άλλο εκπαίδευση και άλλο ΠΑΙΔΕΙΑ.
Η κα Νίκη Κοκολαντωνάκη, της οποίας τα τυπικά προσόντα σταματούν στην Πρωτοβάθμια εκπαίδευση, είναι μια ανεκτίμητη γιαγιά, μια γυναίκα από την Μακεδονία μας, που παντρεύτηκε στα Χανιά και μεγαλώνει δύο εγγονάκια της, καθώς οι γονείς τους εργάζονται.
Νοιάζεται όχι μόνο για φαγητό και πλύσιμο ρούχων, αλλά και να απαντήσουν και να εμπεδώσουν την έννοια του πολιτισμού συμμετέχοντας σε εκδηλώσεις πολιτισμούς και αλληλεγγύης.
Ακόμη να ανακαλύψουν τα ταλέντα του, παρακολουθώντας θεατρικό αυτοσχεδιασμό στο Ωδείο, μαθήματα πιάνου, κολύμβησης, ξένες γλώσσες, κλπ., κλπ.
Για την κοινωνικοποίηση και ομαδικότητα, γεμίζει ο ακάλυπτος χώρος με φωνούλες παιδιών και η κα Νίκη γίνεται πότε 6 ετών και πότε 10. Διευθετεί διενέξεις των, έχω δει να κλωτσάει τη μπάλα μαζί τους και να φωνάζει “γκολ”… Πηγαίνει με τα δύο εγγονάκια της στη Δημοτική Βιβλιοθήκη, δανείζεται βιβλία και πλουτίζει τις γνώσεις της. Τέλος πάντων, την ξεχώρισα για πολλούς λόγους· είναι μια σούπερ γιαγιά! Έτσι, για να δούμε πόσο χρήσιμη είναι η Τρίτη Ηλικία. Όπως η κυρία Νίκη, σίγουρα θα υπάρχουν κι άλλες γιαγιάδες και παππούδες· στο πρόσωπό της τιμούμε όλους αυτούς που συνεχίζουν να πλουτίζουν την κοινωνία μας με χρήσιμα έλη.
Κυρίες και κύριοι, δεν ξεχνώ πως υπάρχουν πάντα κάποιοι που αξίζει να τους προσφέρεις ένα σου τριαντάφυλλο. Απόψε τα τριαντάφυλλά μου τα προσφέρω στους ανθρώπους της Τρίτης Ηλικίας του Δημοτικού Γηροκομείου Χανίων, για τη νίκη τους που γιορτάζουμε σήμερα.
*Ομιλία στο Δημοτικό Γηροκομείο Χανίων
