Με αφορμή το νέο νομοσχέδιο για την ανώτατη εκπαίδευση, θα ήθελα να καταθέσω και εγώ κάποιες σκέψεις μου. Στο περί ου ο λόγος νομοσχέδιο, λοιπόν, τίθενται διάφορα θέματα, σημαντικά για το παρόν και το μέλλον των πανεπιστημίων, θα προσπαθήσω να δω στο παρόν σημείωμα τα κατά τη γνώμη μου σημαντικότερα απ’ αυτά.
Πρώτα απ’ όλα, έχουμε το θέμα της πανεπιστημιακής αστυνομίας. Ναι μεν όλοι θα συμφωνήσουμε ότι πολλά έκτροπα σε ελληνικά πανεπιστήμια του 21ου αιώνα, συνήθως από εξωπανεπιστημιακούς, ακυρώνουν τον ρόλο των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων ως φορέων γονιμοποιού γνώσης, δημιουργικής έκφρασης και ελεύθερης διακίνησης ιδεών. Προτιμότερο, όμως, αντί να μπει αστυνομία στους πανεπιστημιακούς χώρους και να είναι αυστηρά ελεγχόμενη η πρόσβαση σε φοιτητές ή λοιπούς πολίτες, να ανατεθεί η φύλαξη των ευαίσθητων χώρων κάθε πανεπιστημίου στους ήδη εργαζομένους σε αυτό ως φύλακές του. Και πέραν τούτων, πιστεύω ότι η πραγματική ασφάλεια του κάθε πανεπιστημίου επιτυγχάνεται εάν το αγαπούν, το σέβονται και το προστατεύουν οι εργαζόμενοι, οι διδάσκοντες και οι φοιτώντες σε αυτό. Έπειτα, είναι το ζήτημα της ελάχιστης βάσης εισαγωγής. Θα προτιμούσα προσωπικά να μην υπάρχει βάση, αλλά κάθε ακαδημαϊκό Τμήμα να διεξάγει δικές του εισαγωγικές εξετάσεις και να ορίζει εκ των προτέρων ότι θα εισάγεται συγκεκριμένος αριθμός απ’ όσους θα εξεταστούν. Και ταυτόχρονα, για να μπορέσει να εκπαιδεύσει όλους τους φοιτητές του κάθε πανεπιστήμιο, είτε του κέντρου είτε των ακριτικών περιοχών, θα πρέπει να τυγχάνει διαρκούς τακτικής οικονομικής επιχορήγησης από την Πολιτεία, ώστε να καλύπτει τις βασικές του λειτουργίες και να επιβιώνει.
Κατόπιν, έχουμε το θέμα των χρονικών ορίων φοίτησης. Συμφωνώ να υπάρχουν όρια, προς το ν+ν συγκλίνω, υπό τον όρο και οι διδάσκοντες να είναι πραγματικά μεταδότες γνώσεων και όχι αυστηροί βαθμολογητές για τους φοιτητές και τα ανά την Ελλάδα πανεπιστήμια να παρέχουν στα παιδιά και όλα εκείνα τα μέσα και τα κίνητρα που θα τους γεμίζουν όρεξη να διαβάζουν και να ολοκληρώνουν τις σπουδές τους. Επιπρόσθετα, το κράτος να δείχνει έμπρακτα μέριμνα για όσους για διάφορους λόγους παρατείνουν την ολοκλήρωση των σπουδών τους, πχ εργαζόμενοι φοιτητές. Τέλος, για να ξέρουν τα παιδιά σε ποια ακαδημαϊκά Τμήματα θα στραφούν για σπουδές κατά την κλίση τους ή πώς θα αναζητήσουν επαγγελματική διέξοδο σε δημόσια τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση σύμφωνα με τις δεξιότητές τους, εφόσον καταρριφθεί η φενάκη ότι η λήψη ενός πτυχίου από ΑΕΙ σημαίνει και άμεση εύρεση εργασίας, θα πρέπει να ενισχυθεί από τα γυμνάσια και τα λύκεια το μάθημα του επαγγελματικού προσανατολισμού και η σωστή εφαρμογή του. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, θα δύναται να λειτουργεί η δευτεροβάθμια εκπαίδευση ως ουσιαστικός προθάλαμος της τριτοβάθμιας. Κοντά, όμως, στα παραπάνω, θα ήθελα να γράψω κάτι και ας ενοχληθούν όσοι τυχόν διαφωνούν. Δεν είναι ανάγκη να έχει κάθε πόλη και πανεπιστημιακή σχολή ή Τμήμα. Πολλά ανά την Ελλάδα ακαδημαϊκά Τμήματα ίδιου γνωστικού αντικειμένου σημαίνει πολλοί πτυχιούχοι και πολλοί πτυχιούχοι σημαίνει σωροί ανέργων και σωροί ανέργων στους δύσκολους καιρούς μας σημαίνουν οικονομική και κοινωνική δίχως ελπίδα ίασης κρίση.
Ας κλείσουν, λοιπόν, όσα ιδρύθηκαν για να εκπληρώσουν διαφορετικές από τις πραγματικά εκπαιδευτικές ανάγκες… Και εφόσον, η εκπαίδευση επηρεάζει σημαντικά την παιδεία σε μιαν κοινωνία και σε ευνομούμενο κοινωνικό σύνολο η παιδεία χαρίζει ώριμους και συνειδητοποιημένους πολίτες, ας βάλουμε στόχο μας να βρούμε, με ελεύθερο από προκαταλήψεις και δημοκρατικό διάλογο, πραγματικά όσα στηρίζουν την εκπαιδευτική διαδικασία σε όλες τις βαθμίδες και δεν την ναρκοθετούν, σύμφωνοι;
*Ο Γιώργος Ορφανός είναι φιλόλογος
