Σίγουρα τη σημερινή εποχή δεν μετρά στο παραμικρό η Παιδεία, ούτε και η καλλιέργεια αποτελεί βασικό προσόν στην αγορά εργασίας. Προέχει πάντα στα προσόντα του καθενός η ημι-μάθεια και πάνω απ’ όλα η διάθεσή του να υποτάσσεται κανείς στα κελεύσματα της εκάστοτε εργοδοσίας. Δεν λαμβάνεται καν υπόψιν το φιλολογικό υπόβαθρο κάποιου ή κάποιας και πολύ περισσότερο η εγγύτητα με τη μάθηση και τη γνώση.
Στο μεταξύ, η μέση ελληνική οικογένεια εξακολουθεί να θεωρεί το χρήμα ως τον ποθητό στόχο και οι νέες γενιές όχι μόνο δεν έχουν αλλάξει αυτήν τη συνήθεια, αλλά την ενισχύουν. Πώς αλλιώς μπορεί να εξηγηθεί η κάθετη πτώση στις μονάδες εισαγωγής στις σχολές φιλολογίας και φιλοσοφίας, και τα τεράστια κενά;
Μιλάμε για πανεπιστημιακές σχολές που κάποτε ήταν περιζήτητες και τρόπον τινά λειτουργούσαν ως εκπαιδευτικό στολίδι. Σήμερα – οι νέοι κυρίως γονείς – σπρώχνουν τα παιδιά τους σε σχολές αποκλειστικά και μόνο με επαγγελματική προοπτική, καλλιεργώντας τους από νωρίς την αρρωστημένη νοοτροπία του «επιλέγω ό,τι μου δίνει χρήμα». Φυσική συνέπεια τούτου είναι να αυξάνονται ραγδαία τα επαγγέλματα που σχετίζονται με την τεχνολογία και την τεχνική και να υποβαθμίζεται η φιλολογική γνώση αλλά και γενικότερα η επιθυμία για μάθηση.
Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η παρατεταμένη έλλειψη Παιδείας, η αμορφωσιά αλλά πάνω απ’ όλα η περιθωριοποίηση των ανθρώπων εκείνων που έχουν να προσφέρουν στο πνεύμα. Μιλάμε πια για μια χαρακτηριστική πτώση του μορφωτικού επιπέδου και την εστίαση αποκλειστικά και μόνο σε ό,τι επιφέρει οικονομικά οφέλη.
Οι ρήσεις των γονέων προς τα παιδιά τους είναι χαρακτηριστική και δεικτική της επικρατούσας νοοτροπίας: «Δεν θα σε ζήσει η φιλοσοφία, η γλωσσολογία και η λογοτεχνία», «εγώ θα σε τρέφω μια ζωή επειδή θες να είσαι μορφωμένος;» ή το αμίμητο νουθετικό ρητό του τύπου «καλά όλα αυτά που λες, αλλά δεν έχουν λεφτά…». Την ίδια στιγμή που σε χώρες όπως Φινλανδία, Ιρλανδία ή Σουηδία καταβάλλονται σημαντικές προσπάθειες τόνωσης της Παιδείας και της μόρφωσης ακόμα και με τη διάθεση βιβλίων σε κάθε δημόσιο χώρο, από την εστίαση μέχρι τα παγκάκια και τις κινητές βιβλιοθήκες, στην Ελλάδα αυτό που μετρά στη μέση ελληνική οικογένεια είναι ο ανδρισμός και η σεξιστική συμπεριφορά.
Τη στιγμή που σε όλη την Ευρώπη προσπαθούν να ανακτήσουν το χαμένο έδαφος της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού, στη χώρα μας γίνεται το κάθε τι για την αποσύνδεση του μέσου Έλληνα με τη γλωσσική του παράδοση. Αριστεροί, δεξιοί, κεντρώοι και κάθε λογής άκρα καταργούν με τη μία την παράδοση αυτή στο όνομα ενός ψευδο-προοδευτικού προτσές αλλά στην πραγματικότητα ερημοποιημένου και τελματωμένου κοινωνικού γίγνεσθαι, με αποτέλεσμα οι νέες γενιές να γίνονται ολοένα και πιο εξαρτημένες από τα smartphones και τα ελεεινά social media. Λαμβάνει δε χώρα και ο απαραίτητος αυτοξευτιλισμός των μεν γονιών στο facebook των δε παιδιών τους στο tik-tok.
Υπάρχει λοιπόν εξήγηση και μάλιστα εμπεριστατωμένη για τη θεαματική πτώση των φιλολογικών και φιλοσοφικών σχολών. Είναι το αποτέλεσμα της περίπου εικοσάχρονης σταδιακής αποσάρθρωσης των ούτως ή άλλως διαχρονικά ελάχιστων ισχυόντων εκπαιδευτικών θεσμών, στην υποβάθμιση της γνώσης και τη γονυπετία στις απαιτήσεις της εργασιακής βιομηχανίας. Αριστεροί και λοιποί ψευτοδημοκράτες που στην πραγματικότητα κακοποίησαν τη λέξη Δημοκρατία, πορεύονται πια δεμένοι στο άρμα του ωφελιμισμού και του ασύδοτου κέρδους. Οι δε αριστεροί ειδικότερα εξακολουθούν να στέλνουν τα παιδιά τους σε ιδιωτικά Πανεπιστήμια και σε άλλες χώρες που κατά τα άλλα μισούν. Η υποκρισία στο έπακρο το ίδιο όπως και η αμορφωσιά.
Υπάρχει άραγε σωτηρία σε αυτή την κατάσταση; Δεν νομίζω. Ο κόσμος αλλάζει το ίδιο όπως και οι συνήθειες. Η συντηρητική γραμμή όμως γεμάτη θρησκοληψία και δεισιδαιμονίες στη χώρα μας παραμένει ανέγγιχτη. Λυπηρό αλλά ρεαλιστικό στην Ελλάδα της πνευματικής φτώχειας και της αποθέωσης των διαδικτυακών μέσων. Φυσική συνέπεια λόγω απουσίας εκπαιδευτικού προσανατολισμού και υποβάθμισης κάθε μορφωτικού επιπέδου.