Δυο λόγια για την ανάγκη ενημέρωσης σχετικά με τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Eνωσης που συναποφασίζονται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μας αφορούν όλους και όλες…
Γιορτάσαμε χτες την επέτειο της Επανάστασης του 1821. Ωστόσο, η 25η Μαρτίου είναι και μια άλλη πολύ σημαντική επέτειος, αφού την ημέρα αυτή, το 1957, υπογράφηκε στη Ρώμη η Συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας. Στην οποία η χώρα μας έγινε πλήρες μέλος την 1η Ιανουαρίου 1981. Και η οποία λίγα χρόνια αργότερα μετεξελίχθηκε στην σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση …
«Και τι μας ενδιαφέρει», θα μου πείτε, «αυτή η επέτειος;» Φέτος ειδικά, θα έπρεπε να μας απασχολήσει πολύ περισσότερο από άλλες χρονιές, μιας και σε δύο ακριβώς μήνες θα κληθούμε να επιλέξουμε τις γυναίκες και τους άνδρες που θα μας εκπροσωπήσουν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Όπου θα συναποφασίζουν, μαζί με το Συμβούλιο Υπουργών, για μια σειρά από νομοθετικές πράξεις που ρυθμίζουν ένα μεγάλο μέρος της καθημερινότητάς μας.
Αυτό συμβαίνει γιατί η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια ένωση κρατών που έχουν εκχωρήσει ένα μέρος της εθνικής τους κυριαρχίας σε μια υπερεθνική οντότητα. Κι αυτό με βάση τις Συνθήκες οι οποίες προβλέπουν τις αρχές, τους τομείς πολιτικής στους οποίους ασκεί αρμοδιότητα η Ένωση, τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και τα θεσμικά της όργανα – στα οποία περιλαμβάνεται και δικαστήριο για την επίλυση των διαφορών.
Σε μια δημοσκόπηση του Ευρωβαρόμετρου που έγινε τον περασμένο Σεπτέμβριο οι Έλληνες απάντησαν σε ποσοστό πάνω από 50% ότι αυτό που θα τους παρακινούσε να πάνε να ψηφίσουν στις Ευρωεκλογές της 26ης Μαΐου θα ήταν αν είχαν καλύτερη ενημέρωση για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τον αντίκτυπό της στην καθημερινή τους ζωή.
Σε αυτό το πλαίσιο κάθε Πέμπτη λίγο μετά τις 13:30 στην εκπομπή «Και μία και δύο» το δημοτικό ραδιόφωνο της Αθήνας (Αθήνα984) αφιερώνει ένα 12λεπτο σε θέματα που αφορούν την Ευρώπη των πολιτών. Η εκπομπή αναμεταδίδεται και από το δημοτικό ραδιόφωνο της Θεσσαλονίκης (FM100), ενώ τα σχετικά αποσπάσματα αναρτώνται στο ιστολόγιο alevantis.blogspot.com.
Όποιος παρακολουθεί συστηματικά τις ειδήσεις θα έχει καταλάβει ότι η Ένωση επηρεάζει σίγουρα την καθημερινότητα όλων μας. Δυστυχώς, συχνά η εικόνα που δίνουν τα μέσα ενημέρωσης αλλά και η κυβέρνηση είναι μάλλον αρνητική. Αντιρρήσεις στην αύξηση του κατώτατου μισθού. Εμπόδια στη ρύθμιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Απαιτήσεις για υπερβολικά πρωτογενή πλεονάσματα και υψηλή φορολογία.
Ωστόσο, αυτά είναι ένα πολύ μικρό μέρος της δράσης της Ένωσης και μάλιστα σε έναν τομέα – τον συντονισμό των οικονομικών πολιτικών – όπου, αλίμονο, η αρμοδιότητα ανήκει στα κράτη μέλη και σε ένα άτυπο όργανο, το Eurogroup, που δεν προβλέπεται στις Συνθήκες και δεν υπάγεται στον δημοκρατικό έλεγχο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου!
Αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα της Ένωσης. Ότι είναι ένα μισοτελειωμένο έργο που βρίσκεται σε εξέλιξη. Μάλιστα ο πρωτεργάτης της ευρωπαϊκής ενοποίησης, ο Ζαν Μονέ, λέει στα Απομνημονεύματά του ότι «η Ευρώπη θα φτιαχτεί μέσα από τις κρίσεις και θα αποτελέσει το άθροισμα των λύσεων που θα δοθούν σε αυτές. Ωστόσο, θα πρέπει να προταθούν οι εν λόγω λύσεις και να εφαρμοστούν».
Μερικά παραδείγματα αποφάσεων που ελήφθησαν μετά από κρίσεις. Μετά την χρηματοπιστωτική κρίση, δημιουργήθηκε η τραπεζική ένωση και ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας. Ενώ παράλληλα θεσπίστηκε το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο για τον στενότερο έλεγχο των δημοσιονομικών πολιτικών των κρατών μελών. Μετά τις μεγάλες πλημμύρες στην κεντρική Ευρώπη το 2005 και το 2006 δημιουργήθηκε το Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την στήριξη των χωρών που πλήττονται από μεγάλες καταστροφές.
Ακόμη όμως και οι παραπάνω τομείς χρειάζονται συμπλήρωση – π.χ. η τραπεζική ένωση πρέπει να συμπληρωθεί με ένα σύστημα ασφάλισης των καταθέσεων και με μέτρα εναρμόνισης για να είναι δυνατή η καλύτερη εποπτεία των τραπεζών σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παράλληλα, και η καθημερινή λειτουργία της Ένωσης, ακόμη και σε τομείς που λειτουργούν υποδειγματικά, χρειάζεται τη λήψη αποφάσεων.
Για παράδειγμα μέχρι τέλος του έτους θα πρέπει να έχει συμφωνηθεί το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο για την περίοδο 2021-2027, με βάση το οποίο θα αποφασιστεί η χρηματοδότηση σειράς τομέων και πολιτικών χαρακτηριστικότερα των οποίων είναι: η πολιτική συνοχής (π.χ. ΕΣΠΑ, Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, Erasmus+). Η κοινή γεωργική και αλιευτική πολιτική, το περιβάλλον και η κλιματική αλλαγή. Η εσωτερική αγορά, η έρευνα και η καινοτομία (π.χ. πρόγραμμα Ορίζων, στήριξη Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων). Η εσωτερική ασφάλεια, η προστασία των συνόρων και το μεταναστευτικό. Και η αντιμετώπιση καταστροφών και ανθρωπιστικών κρίσεων.
Όλα τα παραπάνω συναποφασίζονται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο Υπουργών. Οι κοινοβουλευτικές επιτροπές προτείνουν συχνά κρίσιμης σημασίας τροπολογίες που βελτιώνουν σημαντικά τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Γι’ αυτό και ο ρόλος των ευρωβουλευτών είναι κρισιμότατος. Αν ενημερωθούν σωστά (από μεμονωμένους πολίτες ή από οργανωμένες συλλογικότητες) μπορούν να προτείνουν, στο πλαίσιο των κοινοβουλευτικών επιτροπών, επίκαιρες τροπολογίες στις νομοθετικές προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Επιπλέον, η κινητοποίησή τους για θέματα κρίσιμης εθνικής σημασίας και η υποβολή εκ μέρους τους κοινοβουλευτικών ερωτήσεων συμβάλλει αναμφισβήτητα στον περιορισμό του δημοκρατικού ελλείμματος που χαρακτηρίζει την πολύπλοκη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αυτοί είναι οι βασικοί λόγοι που δεν πρέπει να αγνοήσουμε τις επερχόμενες ευρωπαϊκές εκλογές. Αν θέλουμε μια καλύτερη, πιο ανθρώπινη Ευρωπαϊκή Ένωση που να ακούει τους πολίτες, θα πρέπει με τη μαζική συμμετοχή μας να νομιμοποιήσουμε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αποκλείοντας ακραίους, αντιευρωπαϊκούς σχηματισμούς που επιδιώκουν την αποδυνάμωση της Ένωσης και ίσως την διάλυσή της …
