Με αφορμή τις οπτικές που εκφράζονται για το πώς πρέπει το Πολυτεχνείο Κρήτης να εκμεταλλευτεί το κτίριο της Μεραρχίας, θα επιθυμούσα να συνεισφέρω στον εξελισσόμενο διάλογο.
H Πρυτανική Αρχή αποφάσισε να παραχωρήσει το κτίριο σε ιδιώτες, προς όφελος του Ιδρύματος, της ευρύτερης περιοχής (που μαστίζεται από την κυριαρχία του πλαστικού) και της πόλης, για την δημιουργία υποδομής αναψυχής, φιλοξενίας και εστίασης. Στρατηγική που βασίζεται στην θεωρία της Δημιουργικής Οικονομίας, όπου οι πολιτιστικοί πόροι (εν προκειμένω το κτίριο) χρησιμοποιούνται για να δημιουργηθεί ανάπτυξη.
Η οικονομική ανάπτυξη μέσω του πολιτισμού χρησιμοποιείται ως εργαλείο πολιτικών σε διεθνές επίπεδο από φορείς όπως τα Ηνωμένα Έθνη (http://unctad.org/en/ Pages/DITC/CreativeEconomy/Creative-Economy-Programme.aspx), η Ουνέσκο (http://www.unesco.org/new/ en/culture/themes/creativity/creative-industries/), σε ευρωπαϊκό επίπεδο η Ευρωπαϊκή Ένωση (https://epthinktank.eu/2013/04/17/european-cultural-creative-sectors-as-sources-for-economic-growth-jobs/) και πληθώρα κρατών (από την Κίνα, την Κορέα ως την Ζιμπάμπουε, τις ΗΠΑ, τις Βόρειες χώρες, την Γερμανία κτλ). Ένα εκατομμύριο εργαζόμενοι στους πολιτιστικούς και δημιουργικούς φορείς (στα προϊόντα υψηλής αξίας) σε επίπεδο Ευρώπης και άλλες πεντακόσιες χιλιάδες σε περιφερειακές δραστηριότητες (ECCIA, 2014), αποδίδει η οικονομία του πολιτισμού(Piergiovanni et al., 2012)
Σε επίπεδο κόσμου λοιπόν η οικονομία του πολιτισμού χρησιμοποιείται ως δομικό εργαλείο για την εθνική, περιφερειακή και τοπική ανάπτυξη. Όπως αποδεικνύει πληθώρα επιστημονικών δημοσιεύσεων οι στρατηγικές αναπτυξιακού σχεδιασμού βασισμένες στην οικονομία του πολιτισμού εκτός από τις εξαιρετικές επιδόσεις που έχουν στην περιοχή όπου εφαρμόζονται, δημιουργούν σημαντικότατες δευτερογενείς επιπτώσεις.
Το διασημότερο παράδειγμα θετικότατων πρωτογενών και δευτερογενών επιπτώσεων απαντά στο ισπανικό Μπιλμπάο (The Bilbao effect, http://www.economist.com/news/special-report/21591708-if-you-build-it-will-they-come-bilbao-effect).
Η Ευρωπαϊκή Ένωση υποστηρίζει την ανάπτυξη μέσω της οικονομίας του πολιτισμού με σειρά κοινοτικών επιδοτήσεων για δομές και επιχειρήσεις των συναφών κλάδων (ενδεικτικά αναφέρω την αρχιτεκτονική, τις νέες τεχνολογίες, δράσεις συνδεόμενες με τον πολιτισμό, μουσεία, πινακοθήκες, Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, μόδα, εκτυπώσεις κτλ). Ένα ελαχιστότατο ποσοστό ελληνικών επιχειρήσεων και δομών ωφελείται από τα προγράμματα αυτά. Οι λοιπές απλά φυτοζωούν, όπως και η ανάπτυξη που δεν έρχεται….
Η ανακαίνιση ιστορικών κτιρίων στις πολιτισμένες ευρωπαϊκές χώρες (Ιταλία, Γερμανία, Αγγλία, Αυστρία, κ.α.) βελτιώνει το τουριστικό προϊόν μιας περιοχής συνεισφέροντας στην δημιουργία νέων θέσεων εργασίας κυρίως στους νέους. Λειτουργεί θετικά στην εξυγίανση προβληματικών περιοχών (τώρα αν κάποιος θεωρεί λογικό το να βρίσκεται ένα κτίριο υπό κατάληψη δεν μπορώ να το σχολιάσω). Συνεισφέρει στην κοινωνική συνοχή και το αίσθημα ασφάλειας ενώ δημιουργεί ενδιαφέρον και αυξάνει την επισκεψιμότητα της περιοχής.
Η οικονομία του πολιτισμού σε διεθνές επίπεδο (Creative Economy Report, 2010) έχει τις κάτωθι επιπτώσεις στον τουρισμό:
Έχω αρθρογραφήσει στις φιλόξενες σελίδες των Χανιώτικων Νέων συχνά για τα θετικά αποτελέσματα της Δημιουργικής Οικονομίας η οποία βασίζεται στον άνθρωπο, τις γνώσεις, τις δεξιότητές του και τον πολιτισμό που αναπτύσσει. Μουσεία με συσκευές ψηφιακής ξενάγησης, ζωντανά και επισκέψιμα όλες τις ώρες, ανοικτά στην κοινωνία, με καινοτόμες εκθέσεις διεθνούς ενδιαφέροντος. Ιδιωτικές δομές (όπως αυτή που θα δημιουργηθεί στο Καστέλι) που χρησιμοποιούν το πολιτιστικό απόθεμα ως επιχειρηματικό προτέρημα για να προσφέρουν εργασία στους νέους. Δικτυωμένοι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς που αναδεικνύουν το τοπικό Πολιτιστικό Προϊόν. Εφαρμογές και νέες τεχνολογίες που συνδέουν ένα τόπο με όλο τον κόσμο και τον διαφημίζουν. Αυτές είναι οι νέες τάσεις στην τοπική οικονομική ανάπτυξη.
Εμείς μπορούμε να επιλέξουμε τον αραμπά (πόσα πια πολιτιστικά κέντρα και μουσεία θα έχουμε όλα κλειστά και οικονομικά πτωχευμένα), τις ταχύτατες διαδικασίες λειτουργίας του δημοσίου (το ανέκδοτο του κτίσματος του Τελωνείου), τις άνευ οικονομικού αντικειμένου εκδηλώσεις (που δεν ενδιαφέρουν τους ξένους επισκέπτες μας), α… ναι… να θυμηθούμε να κηρύξουμε διατηρητέο το κτίριο της Μεραρχίας, όπως κάποτε κηρύξαμε σημαντικό μνημείο την τσιμεντένια γέφυρα του Κλαδισού, και χάθηκε έτσι ένα σεβαστό ποσό από κοινοτικά κονδύλια και η ευκαιρία να έχουμε έναν σωστό κόμβο.
