Για το Λαφονήσι

Κύριε διευθυντά,
μὲ τίτλο «Λαφονήσι – Μουσαγόρες (όχι Ελαφόνησος)» δημοσιεύτηκε στὸ   φύλλο τῶν Χ. Ν. της 26ης Ιουνίου (σελ. 33) ἐπιστολὴ (τοῦ κ. Μανόλη Κ. Κογχυλάκη), βασικὸ θέμα τῆς ὁποίας εἶναι ἡ προέλευση τῆς ὀνομασίας τοῦ ὄμορφου νησιοῦ. Ἀφοῦ παραπέμψω τὸν ἀξιότιμο ἐπιστολογράφο σὲ ἄρθρο μου στὴν ἐφημερίδα σας (17.10.16, 35) τὸ ὁποῖο, ἐνδεχομένως, δὲν εἶχε ὑποπέσει στὴν ἀντίληψή του, σημειώνω λίγες παρατηρήσεις σχετικὲς μὲ τὴν ἐπιχειρηματολογία ποὺ διάβασα στὴν ἐπιστολή.
1.Τὸ ὁμηρικὸ (ἀλλὰ καὶ μετέπειτα περιόδων) ρῆμα «λαφύσσω» εἶχε τὴν ἔννοια α) «τρώγω ἢ πίνω μὲ ἀπληστία, κατασπαράζω, κατατρώγω, καταβροχθίζω» γιὰ ἄγρια ζῶα· β)«κατακαίω, ἀφανίζω» γιὰ τὴ φωτιά· γ)«φθείρω, μαραίνω» γιὰ νόσο· δ)στὴ μέση φωνὴ («λαφύσσομαι») «τρώγω λαίμαργα, ἄπληστα, καταβροχθίζω» γιὰ πρόσωπα. Ἡ ἐτυμολογία του ἀνάγεται σὲ ἰνδοευρωπαϊκὴ ρίζα ποὺ σήμαινε «ρουφῶ, γλείφω, τρώγω πλαταγίζοντας τὴ γλώσσα». Προφανῶς, οἱ σημασίες αὐτὲς δὲν εἶναι πολὺ εὔκολο νὰ συνδεθοῦν μὲ ἕνα νησί, ἐπειδὴ στὴ θάλασσα ποὺ τὸ περιβάλλει συνέβησαν κατὰ τὸ παρελθὸν ναυάγια. Μήπως καὶ σὲ ἄλλα σημεῖα τῶν θαλασσῶν δὲν μαρτυροῦνται παρόμοια συμβάντα; Καὶ ποιός ἦταν ἐκεῖνος ποὺ γνώριζε μία σπάνια ὁμηρικὴ λέξη καὶ τὴ συνέδεσε μὲ ναυάγια θεωρώντας «ὑπεύθυνο» ἕνα γειτονικὸ νησί; Εἶναι, ἀναμφίβολα, μιὰ ἀκόμη περίπτωση παρετυμολογίας. Προσθέτω τὸ ὅτι μὲ τὶς παραπάνω σημασίες τοῦ ρήματος, προερχόμενο ἀπὸ τὴν ἴδια ρίζα, σχετίζεται τὸ χρησιμοποιούμενο γιὰ σκύλους ρῆμα «λάφτω» τοῦ κρητικοῦ ἰδιώματος.
2.Ἡ σύνδεση τοῦ ὀνόματος «Μουσαγόραι» μὲ τὸ χαρακτηρισμὸ τοῦ Ἀπόλλωνος ὡς »Μουσαγέτη» εἶναι αὐθαίρετη, καὶ πάντως παρακάμπτει τὸ ὅτι ἀφ’ ἑνὸς δὲν φαίνεται νὰ εἶναι λέξη ἑλληνική, ἀφ’ ἑτέρου εἶναι ὀνομασία τριῶν νησίδων τῆς περιοχῆς (λεπτομέρειες στὸ ἄρθρο μου ποὺ προανέφερα).
3.Ὡς πρὸς τὴ λέξη «λάφωνοι» ποὺ ἐπίσης χρησιμοποιήθηκε στὴν ἐπιχειρηματολογία σημειώνω ὅτι· α)δὲν προέρχεται ἀπὸ τὸν Ἡσίοδο ἀλλὰ ἀπὸ τὸν λεξικογράφο Ἡσύχιο (5ος αἰ. μ. Χ.). Μάλιστα, παραδίδεται καὶ μὲ τὴ γραφὴ «λάφονοι», δηλαδὴ «λίαν φόνιοι». β)πρῶτο συνθετικὸ ἔχει τὸ ἄγνωστης προέλευσης, σπάνιο ὡς πρὸς τὴ συχνότητα, προθεματικὸ ἐπιτατικὸ μόριο «λα», ἑπομένως εἶναι παντελῶς ἄσχετη μὲ τὸ ἐξεταζόμενο θέμα.
Κατὰ τὰ λοιπά, συμφωνῶ μὲ τὸν κ. Κογχυλάκη καὶ μὲ τὴ θέση ποὺ ἐξέφρασε, ὅτι  «ό,τι γνωρίζουμε ή ό,τι μαθαίνουμε δεν είναι δικό μας, το χρωστάμε».
Μὲ τιμή
Γεώργιος Ἰ. Λουπάσης
Φιλόλογος