ΣΗΜΕΙΩΜΑ (δεύτερο)
…ή αρωματίζοντας την πόλη με γιασεμί1
5 Σεπτεμβρίου 2020. Βιώνουμε ένα από τα πιο θλιβερά γεγονότα στη ζωή μας. Οι υπηρέτες του χρήματος θερίζουν το πιο όμορφο ρόδο της πόλης μας2. Και ίσως, αυτό το βίαιο ξερίζωμα του ρόδου να σηματοδοτεί την απώλεια του πιο ρομαντικού, και νοτισμένου με τα παιδικά μας όνειρα, κομματιού μας. Και ίσως, αυτό το βίαιο ξερίζωμα να έκανε τα μάτια μας να δακρύσουν και τα σώματά μας- έτσι εύθραυστα που είναι- να λυγίσουν.
Κι όμως, παρότι περιέφραξαν τον ήλιο, ένα αεράκι πνέει και μας ωθεί «να βγούμε από την τρικυμία αυτού του κόσμου»3. Η ελπίδα θερίζεται μαζί με τα λουλούδια, επιμένει ένας φίλος από τη νότια πολιτεία του Μεξικού. Και οι λέξεις του αντηχούν στα αυτιά μας, μαζί με όλη τους την αντίφαση. Αν θερίσεις ένα ρόδο, τότε θα χάσει το άρωμά του, θα ξεχάσει τις ρίζες του. Αν όμως θερίσεις την ελπίδα, τότε αυτή μοιράζεται· πολλαπλασιάζεται και ταξιδεύει. Το μαύρο ρόδο ζει στην πόλη πάνω από 16 χρόνια, και όμως τώρα συμβαίνει η σπορά.
Το μήνυμα που έλαμψε από το φάρο το Σάββατο 26 Σεπτεμβρίου έγραφε «κλείσανε την Ρόζα, ανοίγουμε την κοινωνία». Η «ανοιχτότητα» εδώ δεν αναφέρεται μονάχα στην ευχέρεια του βιώματος μιας διαφορετικής εμπειρίας. Σημαίνει το «άνοιγμα» μιας κλειστής πόλης, το άνοιγμα μιας κλειστής απόφασης την οποία επέβαλε η λογική του χρήματος· την αποκάλυψη της σύγκρουσης που υφέρπει κάτω από το μανδύα της χλιδάτης πισίνας και των συμφωνιών για ξενοδοχεία.
Ας μου επιτραπεί σε αυτό το σημείο να θίξω δύο ζητήματα θεωρητικής υφής, τα οποία άπτονται επί του ρήματος «ανοίγω». Το πρώτο σχετίζεται με τη θεωρητική μετατόπιση της σύγκρουσης. Το «άνοιγμα» δηλώνει ότι η σύγκρουση δεν είναι σύγκρουση μεταξύ δύο εξωτερικών μεταξύ τους ομάδων. Δεν έχουμε να κάνουμε με μια σύγκρουση ανάμεσα στον Διγαλάκη και τη Ρόζα Νέρα. Ούτε με μια σύγκρουση ανάμεσα στο Πολυτεχνείο και την τοπική κοινωνία. Αντιθέτως, «ανοίγοντας την πόλη» παρατηρούμε κάτι πιο ουσιαστικό: τη σύγκρουση διαφορετικών τρόπων να κάνουμε τα πράγματα4. Ή πράττουμε σύμφωνα με τη λογική του χρήματος και την περίφραξη των ζωών μας ή πράττουμε το «όλα για όλους». Όπως ανήγγειλε και η πρώτη αφίσα της Ρόζα Νέρα το 2004 «ή ντυνόμαστε με το ένδυμα της κοινωνικής παραλυσίας ή επιμένουμε για τη χαρά της ελευθερίας»5.
Η δεύτερη θεωρητική μετατόπιση συμπυκνώνεται στο «άνοιγμα» της υπάρχουσας αντίληψης σχετικά με το επαναστατικό πράττειν· στην απελευθέρωση της επαναστατικής διαδικασίας από το χρόνο ενός απροσδιόριστου μέλλοντος και κατ’ επέκταση την τοποθέτησή της στο εδώ και το τώρα. Το ίδιο το βίωμα της Ρόζα Νέρα, ένα βίωμα χαράς στα διάκενα της κανονικότητας, διαρρηγνύει την αντίληψη ότι μια επαναστατική διαδικασία βρίσκεται έξω από την καθημερινή ζωή. Εδώ και ένα μήνα, προσπαθούμε να αναπνεύσουμε ανάμεσα στα συρματοπλέγματα της κανονικότητας δημιουργώντας μικρές ρωγμές στην πόλη των Χανίων, για να αποτρέψουμε τον ξεπεσμό της ζωής μας στον βούρκο της ξενοδοχοποίησης.
Κι όμως! Δε θέλουμε απλώς να δημιουργήσουμε ένα κίνημα για να αποτρέψουμε την ιδιωτικοποίηση του Λόφου Καστελίου. Το θέλουμε και αυτό! Αλλά ακόμα περισσότερο θέλουμε να ζήσουμε διαφορετικά. Αν όπως υποστήριξα σε προηγούμενο κείμενο6, η Ρόζα Νέρα αποτελεί μια ρωγμή στο χώρο, τότε οφείλουμε να καταργήσουμε την κυριαρχία των διαστάσεων. Κι αν θέλουμε οι δρόμοι μας να ανθίσουν (με) γιασεμιά, τότε δεν έχουμε παρά να γεμίσουμε το πράττειν μας με μια διαφορετική και ασύμμετρη λογική από αυτή του χρήματος.
Νομίζω όμως, ότι ήρθε η ώρα να σας αφήσω. Ένα «φωσάκι» ταξιδεύει στο σκοτάδι μας και αρωματίζει την πόλη με ελπίδα. Μια ελπίδα ειλικρινή, η οποία μας καλεί να γεμίσουμε την πόλη με γιασεμιά, ρόδα, ασπαλάθους και πικραλίδες7.
1. Ο υπότιτλος εμπνεύστηκε από τη φράση «Μόνο μυρίζοντας γιασεμί», χαραγμένη σε κάποιο τοίχο της φυλακής την περίοδο της κατοχής.
2. Όπως είχε ειπωθεί σε μια μαντινάδα κατά τη διάρκεια μιας γιορτής για τη διεκδίκηση του στρατοπέδου Μαρκοπούλου: «παντέρμη πόλη τω Χανιώ/ για πουν’ τα γιασεμιά σου,/ πολλοί κοράκοι πέσανε,/ για τα οικόπεδά σου.»
3 Παράφραση των τελευταίων στίχων του ποιήματος “Φαντασία” του Γιάννη Σκαρίμπα.
Το έργο του οποίου μοιράστηκε σε αρκετές εκδηλώσεις στο χώρο της Ρόζα Νέρα.
4 Αναφέρομαι εδώ στον ίδιο τον ανταγωνισμό του πράττειν. Για τη θεωρητική συζήτηση αυτού του ζητήματος βλ. Holloway, Ρωγμές στον Καπιταλισμό 147-177
5. Αξίζει να αναφερθεί ότι ο αείμνηστος Βαρδής Τσουρής είχε παραδώσει το αρχείο του στο Ι.Α.Κ. Επί τη ευκαιρία, ευχαριστώ τις εργαζόμενες στο αρχείο για την πολύτιμη βοήθειά τους.
6. “Χανιώτικα Νέα” 5/12/2019. Μπορείτε να το βρείτε σε ηλεκτρονική μορφή εδώ: http://www.haniotika-nea.gr/simeioma-proto-gia-tin-enochlitiki-osmi-ton-rodon/
7. Σήμερα Δευτέρα 5/10 στις 17:00 στο Πάρκο Ειρήνης και Φιλίας των Λαών διεξάγεται η καθιερωμένη Ανοιχτή Συνέλευση. Ενώ την Παρασκευή 9 Οκτωβρίου στις 18.00 θα γίνει η πρώτη συνάντηση της Πρωτοβουλίας Πολιτών Ενάντια στην Ξενοδοχοποίηση των Μνημείων στον Λόφο Καστέλι. Σε κάθε περίπτωση, μπορείτε να ενημερώνεστε για κάθε δράση από τον ιστότοπο https://solidaritywithrosanera.wordpress.com/ ή από το fb: Αυτοοργανωμένοι Δημόσιοι Χώροι.
