Κύριε διευθυντά,
θα ήθελα να κάνω μια αναφορά σχετικά με την προϊστορία και κατασκευή του φάρου στο παλιό λιμάνι.
Ακούω συχνά Χανιώτες αλλά και μερικούς ξεναγούς να αναφέρουν ότι ο φάρος στο παλιό λιμάνι είναι Αιγυπτιακός.
Θα παραθέσω λοιπόν τι έχουν γράψει σχετικά με αυτό το θέμα αρχαιολόγος και ιστορικός ερευνητής.
Μ. Ανδριανάκης: «Στην περίοδο της ενετοκρατίας επισκευάζεται και πάλι το λιμάνι και ανακατασκευάζεται ο φάρος πάνω στην αρχική του βάση. Ο νέος φάρος είναι διαφορετικός από τον αρχικό και θυμίζει περισσότερο μιναρέ ως προς την μορφή του».
Κ. Ψαράκης: «Την περίοδο της παραχώρησης από τους Τούρκους στους Αιγυπτίους (1830-1840) έγινε η επισκευή του λιμανιού και του λιμενοβραχίονα των Χανίων. Την περίοδο αυτή κατασκευάζεται ο νέος φάρος σε μορφή μιναρέ πάνω στη βάση του ενετικού ο οποίος έπεσε το 1834 κατά την διάρκεια μιας “θυελλώδους νύχτας” όπως μας πληροφορεί ο Robert Pasley».
Μ. Μανούσακας: α) ο φάρος πρωτοκτίστηκε από τους Βενετούς κάπου στον 16ο αιώνα και η αρχική του βάση είναι αυτή που σώζεται και σήμερα.
β) Οι Αιγύπτιοι το 1830 πραγματοποίησαν λιμενικά έργα στα Χανιά και ανακατασκεύασαν τον παλιό φάρο στην αρχική του βάση.
Ο νέος φάρος που στην κατασκευή του θυμίζει μιναρέ ήταν στενότερος από τον αρχικό.
Κύριε διευθυντά,
θα ήθελα να κάνω κάποια σχόλια σχετικά με την περυσινή νυχτερινή εικόνα των μνημείων της παλιάς πόλης. Τα τελευταία χρόνια ο φωτισμός του φάρου είναι ελλιπής και δεν αναδεικνύει την ενετική βάση του, την στρογγυλή σκοπιά, το δωμάτιο του φαροφύλακα και τα σκαλοπάτια.
Τελευταία φορά που φωτίστηκε ολόκληρος ο φάρος ήταν επί της Δημαρχίας του κ. Κυριάκου Βιρβιδάκη.
Επίσης παρατήρησα ότι πέρυσι δεν φωτίστηκε καθόλου ο πύργος του Φιρκά, τα τείχη του και το Ναυτικό Μουσείο.
Τα τελευταία δύο χρόνια δύο προβολείς που φώτιζαν το Βυζαντινό τείχος δεν άναψαν καθόλου και άλλος ένας ανάβει κατά διαστήματα.
Τώρα που τελειώνουν τα έργα στην περιοχή πιστεύω ότι αυτό θα διορθωθεί.
Ο φωτισμός του τείχους της Μεραρχίας είναι πρόχειρος και δεν είναι ο κατάλληλος. Αξιον απορίας είναι ότι με την μετατροπή του Τελωνείου ως Θέατρον(;) “Μίκης Θεοδωράκης” δεν είχε προβλεφθεί ο εξωτερικός φωτισμός του για την ανάδειξή του όπως π.χ. είχε γίνει τότε με την κατασκευή του Μεγάλου Αρσεναλίου.
Νομίζω ότι και τώρα δεν είναι αργά για να γίνει αυτό.
Ενας πολύ καλός οδηγός για τον φωτισμό των μνημείων είναι αυτός που έγινε πρόσφατα μετά την ανακατασκευή του ρολογιού στον Κήπο.
Επίσης πολύ σωστά φωτίστηκαν πρόσφατα τα ερείπια του ενετικού κτηρίου που βρίσκονται στον Βυζαντινό περίβολο πίσω από το Γιαλί Τζαμισί.
Κύριε διευθυντά,
σας ευχαριστώ για τη φιλοξενία και εύχομαι με αυτήν την επιστολή μου να βοήθησα να λυθούν κάποιες απορίες σχετικά με την χρονολογία κατασκευής του Φάρου στο παλιό λιμάνι μας.
Με εκτίμηση
Γ.Ε. Χατζηδάκης
Και εμείς οι αναγνώστες σας ευχαριστούμε γιά την ενημέρωση!
Σχετικά με τον Φάρο και την αναφορά ότι έπεσε από θαλασσοταραχή το 1834 :
Πράγματι ο Robert Pashley αναφέρει ότι όταν ακόμα βρίσκονταν στην Κρήτη ο φάρος που βρίσκονταν στην είσοδο του λιμανιού έπεσε μια νύκτα με θύελλα. Ο Pashley ταξίδεψε στην Κρήτη την περίοδο μεταξύ 1831 και 1832. Αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι τότε αφενός ήταν διοικητής ο Μουσταφά Πασάς που είχε διοριστεί το 1830 και αφετέρου ο Pashley είχε εφοδιαστεί με συστατικό γράμμα από τον Ναύαρχο Sir Pulteney Malkolm η θητεία του οποίου έληξε το 1832, Φαίνεται ότι στην Κρήτη έμεινε τέσσερεις μήνες. Από τα συμφραζόμενα του κειμένου συμπεραίνεται ότι αυτό που αναφέρει (αν συνέβη) έγινε Φεβρουάριο και μάλιστα μετά την 11-2-1832. Ωστόσο στην Κρητο-αιγυπτιακή εφημερίδα Βακά-ι-Γκιρίτ που εκδίδονταν τότε στα Χανιά, δεν αναφέρεται κάτι τέτοιο για το έτος 1832. Αντίθετα υπάρχει μια πολύτιμη αναφορά για μια θυελλώδη θαλασσοταραχή, πιθανότατα τη μεγαλύτερη του 19ου αιώνα, την 15-12-1833 με το νέο ημερολόγιο, σύμφωνα με την οποία η θάλασσα, πέραν των λοιπών ζημιών, “έφερε ξυλικήν, πέτρας ογκώδεις κλπ έως της εντός πόλεως βρύσεως του συνδριβανίου”, παρόλο που τότε η σημερινή πλατεία ήταν περίκλειστη και επικοινωνούσε με τη θάλασσα μέσω μιας μικρής πύλης. Ωστόσο δεν αναφέρεται ότι ακόμα και σ’αυτήν έπεσε ο φάρος. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τις απεικονίσεις του Pashley ο φάρος εκείνη την περίοδο δεν είχε καμιά σχέση με το σημερινό κτίσμα, αλλά ήταν μια πολύ χαμηλότερη κατασκευή, άρα περισσότερο ευάλωτη.
Με εκτίμηση
Γιώργος Στυλιανάκης