ΕΙΚΟΣΙΕΝΑ
Μαρία Ζουριδάκη μνήμη
Η Μαρία Θεοδωράκη σύζυγος Κων/νου Ζουριδάκη Λυκειάρχη, ευτύχησε να μεγαλώσει τρία θαυμάσια παιδιά, την Κική, την Ευτυχία και τον Ανδρέα, έζησε κι εγγόνια… Σπούδασε σε μεγάλη ηλικία νηπιαγωγός, ήταν πάνα φιλική με όλους… Μια αρχόντισσα των Χανίων που τιμούσε την Ελληνική καταγωγή της. (1)
Πάνω από την άβυσσο…
Δίχως φόβο δίχως πανικό
Ίλιγγος, αγωνία σκοτεινό
Κι ορθάνοικτο μυστήριο χαμού,
Ανυπομονεί να ¨τραφεί»
Με την αιωρούμενη ζωή…
Μα, πως μπορεί και την περνά;
Είναι πουλί, το δίχως άλλο,
Πουλί είναι
Γι αυτό φτερουγίζει αμέριμνο
Πάνω από την άβυσσο!
Το ποίημα «Χάος» της Φωτεινής Εμ. Σεγρεδάκη (1)
1/ αυτό το ποίημα της ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΣΕΓΡΕΔΑΚΗ είναι στη συλλογή «Οινοχόος» που εκδόθηκε το 2021 από τα «Χανιώτικα Νέα» πραγματικό αντίδωρο στη μακρόχρονη συνεργασία της ποιήτριας με τη φιλόξενη εφημερίδα μας. Η ποιοτική λυρική γραφή της Φωτεινής με μονόστηλο ανάπτυγμα, αναπτύσσεται στο χώρο το πολιτισμού. Τώρα ανακαλύπτουμε και την ποίηση της. Προλογικά, η φιλόλογος- συγγραφέας Ανδρομάχη Χουρδάκη γράφει : η ποιητική συλλογή «Οινοχόος» προσφέρει τον αψύ οίνο μιας ποίησης που αγκαλιάζει τον άνθρωπο και ξυπνά τις αισθήσεις, οδηγώντας μας σε χώρο νεότητας με αγγίγματα, τρυφερές μοιρασιές, υποσχέσεις αγάπης και γλυκόπικρες μεταμέλειες». (2)Προσωπικά, επειδή τα βιβλία θεωρώ ότι δεν είναι μόνο δώρα για τις γιορτές προτείνω σαν πουλιά απαραίτητα στη ζωή μας τα βιβλία της ντόπιας παραγωγής,(που διάβασα), ως πρόταση εξισορρόπησης «την αιωρούμενη ζωή» που ζούμε και σε παγκόσμιο επίπεδο ,της δυστοπικής εποχής. Όπως τα βιβλία του Τζ. ΄Οργουελ «1984» και «Η φάρμα των ζώων» από το οποίο παραθέτω ως μότο το «όλα τα ζώα είναι ίσα αλλά μερικά ζώα είναι πιο ίσα από τα άλλα.» Τα 21 βιβλία που παραθέτω όλα τυπώθηκαν τη χρονιά που μας πέρασε κάνοντας λόγο εύρους, μια απλή βιβλιοπαρουσίαση, δεσμεύομαι ότι για μερικά -ίσα- από τα άλλα, εκείνα δηλαδή που μου άρεσαν περισσότερο θα επανέλθω πιο διεισδυτικά .
2/ΡΕΜΕΔΙΑΚΗ ΙΩΑΝΝΑ «Εταιρεία θεάτρου Μνήμη Θέατρο Κυδωνία» Είκοσι χρόνια θέατρο στα Χανιά 2000-2020 εκδ. Μνήμη εταιρεία θεάτρου, θέατρο Κυδωνία. Η Ιωάννα Ρεμεδιάκη, σκηνοθέτης της ομάδας «Ίσον Ένα» επιχείρησε μια καταγραφή της δράσης του θεάτρου Κυδωνία στα είκοσι χρόνια λειτουργίας του θεατρικού οργανισμού. Είχα την τύχη να δω την πρώτη παράσταση του θεάτρου στην πόλη των Χανίων το 2001 στο πασίγνωστο έργο του Πίντερ «ο εραστής» στο θέατρο απέναντι από το Αρχαιολογικό Μουσείο στη Χάληδων με τους υπέροχους Δέσποινα Πολλαναγνωστάκη, Παναγιώτη Χρυσανθόπουλο σε σκηνοθεσία του Μιχαλη Βιρβιδάκη, ψυχή και σώμα του θεάτρου Κυδωνία και όταν το θέατρο απέκτησε τη μόνιμη γνωστή, μικρή, χαρακτηριστικά ιδιαίτερη στέγη επί της οδού Υψηλαντών, παρακολούθησα μέχρι σήμερα σχεδόν όλες τις ποιοτικές παραστάσεις του θεατρικού οργανισμού (3 ) τις οποίες παραθέτει η συγγραφέας. Στην έκδοση υπάρχουν προλογικά και εισαγωγικά κείμενα γνωστών φίλων του θεάτρου, για το οποίο τις βραβεύσεις συνόδευσε η ταυτότητα που το κατατάσσει σαν ένα από τα σημαντικότερα ιδιωτικά θέατρα της χώρας.
3/ΤΣΟΥΚΑΤΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ «Κείμενα» εκδ. Ραδάμανθυς
Ο Γιάννης Τσουκάτος, χρόνια ζει στα Χανιά, που εργάζεται ως αρχιτέκτονας, έχοντας παράλληλα μια έντονη δραστηριότητα στο χώρο των Εικαστικών τεχνών, στην κοινωνική ζωή της πόλης μ΄εντιμη στάση, θαρραλέος, αγωνιστής , σε θέματα αρχιτεκτονικής, οικολογικής αναγκαιότητας-αδελφοσύνης με κατατρεγμένους, μετανάστες, άστεγους κλπ. Στο βιβλίο του «κείμενα» αναδεικνύεται σ ένα φάσμα 26 ετών ο αγώνας του για τν άλλη πλευρά-τη μη συστημική- των Χανίων, απλός στις διατυπώσεις βάζει άμεσα ή έμμεσα ερωτήματα και διεκδικεί λύσεις με ποιοτικά χαρακτηριστικά, σ ένα ιστορικοκοινωνικο σπειροειδές που εχει επίκεντρο την Σπλάντζια της πόλης.
4/ΓΙΩΡΓΟΣ Γ, ΠΙΤΣΙΤΑΚΗΣ «Πάλιν εταξιδέψαμε» (ο Δημήτρης Γληνός και η Κρήτη), εκδόσεις «Χανιώτικα Νέα», συνταξιούχος δάσκαλος και ιστορικός ερευνητής Γιώργος Πιτσιτάκης, παραθέτει ένα ενδιαφέρον υλικό ιστορικής τεκμηρίωσης για τον κορυφαίο Έλληνα πρωτοπόρο παιδαγωγό και αγωνιστή σε κοινωνικές διεκδικήσεις-Δημήτρη Γληνό. Ο συγγραφέας αναδεικνύει τη σχέση του Γληνού με την Κρήτη, ιδιαίτερα τα στοιχεία που παραθέτει ο Πιτσιτάκης, παρμένα από το ψηφιακό αρχείο του ιδρύματος Γληνού. Το βιβλίο του Χανιώτη συγγραφέα (4) είναι απλό στη διατύπωση γλαφυρό, χωρίς φιοριτούρες, υπερβολές, ιδεολογικές αντιφάσεις σε μια στόχευση ιστορικοκοινωνικής ανάδειξης δεδομένων χωρίς εμπορική σκοπιμότητα, ένα βιβλίο που τιμά το συγγραφέα και την εφημερίδα που το εξέδωσε.
5/ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΠΕΛΩΝΗΣ ΠΗΓΗ ΜΠΕΛΩΝΗ «Ηράκλειον sos Βυθιζόμεθα (η μαρτυρία του τελευταίου διασωθέντος από το ναυάγιο της Φαλκονέρας)», εκδ. Κέδρος
Η Πηγή Μπελωνη μεθοδικά αξιοποιεί τη βιωματική συγκλονιστική πολυμαρτυρία του πατέρα της Παναγιώτη που ηταν ο τελευταίος διασωθείς του πλοίου «Ηράκλειον» την τραγική βραδιά της 7ης Δεκεμβρίου 1966. Κουμπώνει το παζλ του ναυαγίου, ξεκινώντας από τις απίστευτες καλύψεις των ελλείψεων, ευθυνών κλπ του πλοίου των Τυπάλδων από την επιθεώρηση εμπορικών πλοίων (ΕΕΠ) Το Ηράκλειον ενας κινητός τάφος δεν εχει ξεχαστεί από το Χανιώτικο λαό (βλέπε μνημείο Α. Παπατζανάκη) . Φυσικά το καλογραμμένο βιβλίο με τα αναλυτικά στοιχεία και τις δηλώσεις μαρτύρων εκτός από εκείνη του Παναγιώτη Μπελώνη σφυρηλατούν ένα έργο που η ρεαλιστική δομική του διάσταση είναι φάρος για άλλα εγχειρήματα του είδους.
6/ «Η ΚΕΡΑΜΙΚΗ ΤΩΝ ΜΑΡΓΑΡΙΤΩΝ», εκδ. Μαργαρίτες
Ένα μικρό καλογραμμένο βιβλίο συλλογικής γραφής που το υπογραφεί η πολιτιστική κίνηση Μαργαριτών, Κέντρο Μελέτης νεώτερης κεραμικής. Περιγράφει την πασίγνωστη παραδοσιακή ανάπτυξη κεραμικής χρόνια τώρα στο γραφικό χωριό του Ρεθύμνου. Το ψήσιμο των αγγείων, το καμίνιασμα, τα είδη, οι χρήσεις, το εμπόριο, παρουσιάζονται με λιτό εισαγωγικό λόγο. Θυμήθηκα τον αείμνηστο σπουδαίο κεραμίστα και δάσκαλο, συνεργάτη μου στο Εικαστικό εργαστήρι του Δήμου Χανίων Βίλλα Κούνδουρου, Χριστόφορο Σκλαβενίτη πριν 25-18 χρόνια (5 )
7/ΜΑΝΟΥΣΑΚΑΣ ΜΑΝΩΛΗΣ «Ιστορικά Γεγονότα συνοικίες και κτήρια της πόλης των Χανίων» εκδ. Έρεισμα. Χρόνια τώρα συλλέγει, μελετάει και παρουσιάζει με έναν μοναδικό τρόπο τεκμηρίωσης ιστορικό-κοινωνικό-πολεοδομικό υλικό των Χανίων. Οι συλλογές του σπάνιες, φωτογραφίες, καρτ ποστάλ και άλλα οπτικά ντοκουμέντα. Τα κείμενα του για χρόνια μέσα στα Χ.Ν. κυρίως από τις «Διαδρομές» Οι εκδόσεις «Έρεισμα» το 2013 και το 2019 κυκλοφορήσαν δυο πολύτιμα βιβλία του. Το παρόν βιβλίο εξαιρετικά απλό, γλαφυρό, περιεκτικό είναι προέκταση των ξεναγήσεων και των προβολών με αρχειακό σπάνιο υλικό που έχει δείξει, ΙΛΑΕΚ, Πνευματικό Κέντρο κλπ.
8/ΛΑΜΠΡΑΚΗΣ ΛΕΥΤΕΡΗΣ «Μάχη της Κρήτης» (εμείς ξέραμε πως γράφαμε ιστορία…) Σε συνεργασία με το Ματθαίο Φρατζεσκάκη, εκδόσεις «Πυξίδα» Η 80η επέτειος της Μάχης της Κρήτης ένα σημαντικό επετειακό ορόσημο έπρεπε να αφήσει στις βιβλιοθήκες ένα βιβλίο απαραίτητο για τις σημερινές και μελλούμενες βιβλιοθήκες. Και αυτό το πρόσφερε ένας συγγραφέας ηθοποιός , ο ευαίσθητος μελετητής και μέγας αρχειομανής ποικίλου υλικού. Ένα θαυμάσιο βιβλίο γεμάτο ντοκουμέντα στις 209 σελίδες του. Χαιρετισμοί, ιστορικές καταγραφές, άγνωστες φωτογραφίες, προκηρύξεις, ανακοινώσεις, πρωτοσέλιδα, μαρτυρίες… Υπενθυμίζω ότι ο Φαντζεσκάκης συλλέγει σπάνιες ζωντανές μαρτυρίες κινηματογραφώντας, χρόνια τώρα τους τελευταίους εναπομείναντες της Μάχης (6 )
9/ΚΟΡΦΙΑΤΟΥ ΦΡΟΥΛΗ , «ιστορίες από την Ελληνική Κοινότατα Αλεξάνδειας στην Αίγυπτο», εκδ. Ραδάμανθυς. Η Φρούλη Κορφιάτου 1924-2013 (Αλεξάνδρεια) , πλάστηκε από το πνεύμα των Ελλήνων Αιγυπτιωτών, στην πόλη του Καβάφη, η Φρούλη έζησε και παραθέτει μ ένα τρόπο γλαφυρό, χωρίς αφηγηματικό στόμφο με αισθαντικότητα, γεγονότα, δράσεις, περιστατικά, σ΄ένα χρονικό που η πολυπολιτισμικότητα της Αλεξάνδρειας λειτουργεί συνεχώς ως ταμπλό βιβάν αλλά και ως δομικό πλαίσιο ξεδιπλώματος της μαρτυρίας της συγγραφέως. Το βιβλίο το επιμελήθηκε με την ποιότητα της , η κόρη της Μαιριλή Κορφιάτη, πολυπράγμων φιλόλογος.
10/ ΚΟΥΤΣΑΚΗΣ ΠΟΛΥΧΡΟΝΗΣ, «ο αναπληρωματικός άγιος Βασίλης» εκδ. Καστανιώτη. Ο Πολυβραβευμένος Χανιώτης συγγραφέας, καθηγητής,έχει ένα μεγάλο συγγραφικό έργο για την ηλικία του. Αστυνομικά μυθιστόρημα, θεατρικά, βιβλία για εφήβους..Αυτό είναι το πρώτο παιδικό βιβλίο του, μια τρυφερή ιστορία που έχει θεματικό έναυσμα τα παιδιά του, Αθηνά και Μανώλη. Ο Μπάμπης, βασικός ήρωας και η Φανή, ένα κορίτσι σε αναπηρικό καροτσάκι, ξετυλίγουν στιγμές ποιοτικής γραφής, σαν παραμύθι, όπου τα όνειρα έχουν θέση ακόμα. Ο Ρούντολφ, μέρος του ευκίνητου αυτού κόσμου που έχει γεμίσει διακριτικά η οικολογία, ως αγάπη για τη φύση, τα ζώα και τον άνθρωπο. Απλές, χαρούμενες οι εικόνες της Δέσποινας Γιαννακάκη.
11/ ΚΑΚΑΤΣΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΣ , «Κήπος περίκλειστος», εκδ. Μουσείο Τυπογραφίας. Ο Νικόλας Κακατσάκης (Χανιά 1970-2021), Αρχιτέκτονας, ασχολήθηκε με τα εικαστικά, την πεζογραφία και την ποίηση (κυρίως) Τον χαρακτήριζε ένας λιγόλογος πυκνός σε νοήματα και υπαινικτικός λόγος. Ανήσυχος, ευαίσθητος, δεν πρόλαβε να δείξει το πλούσιο δημιουργικό του έργο, λόγο της ασθένειας του. Έχω αναφερθεί στην ποίηση του στα Χ.Ν. και θα επανέλθω αφού ο «κήπος περίκλειστος» είναι ιδιαίτερα μαγευτικός. Προς το παρόν, παραθέτω το ποίημα «Τα πουλιά»
Πόσο φοβάμαι τα πουλιά/κλέβουν τις λέξεις/τα πουλιά τα μαύρα/οι καρακάξες/ορμάνε στη σκέψη εκείνη/που ήταν γοργόνιο χρυσό/σιρίτι στη στολή/πτυχή υφάσματος σε ρούχο ακριβό/Δαίδαλον από απαστράπτον μέταλλο/και χάθηκε για πάντα/απ΄τον ποιητή/και απ΄τον άντρα.
12/ΚΑΚΑΤΣΑΚΗΣ ΒΑΓΓΕΛΗΣ, «πότες θα κάμει ξεστεριά» εκδ. Χαν. Νέα και Μουσείο Τυπογραφίας Ελένης και Γιάννη Γαρεδάκη. Ο Χανιώτης (γεν. στο Νίππος) συνταξιούχος δάσκαλος, είναι γνωστότατος λόγο της τακτικής αρθρογραφίας του στα Χ.Ν., όμως τα τελευταία χρόνια έχει μια σταθερή δημιουργική εκδοτική συνέπεια, με βιβλία που περιλαμβάνουν άρθρα του και ποιητικές συλλογές, συνεργαστήκαμε εξαιρετικά, αφού εικονογράφησα την ποιητική του συλλογή, «Κάζοβαρ». Το νέο του βιβλίο, με επτά διηγήματα έχει φόντο την Κρητική επανάσταση ενάντια τους Τούρκους με γνωστές ιστορίες όπως του Θοδωρομανώλη (που άκουγα από παιδί από τον Σεληνιωτη πατέρα μου, Πέτρο) ή άγνωστες στους πολλούς ιστορίες αγώνων στα χωριά του Αποκόρωνα, στον ίσκιο των Μαδάρων. Ενσωματωμένα ήθη, συμπεριφορές, χούγια, μυθοποιημένα περιστατικά, παραδοσιακοί στίχοι, πυκνογραμμένα, λαϊκότροπα, συνυφασμένα με το χρέος στους προγόνους με δομική φιγούρα επιβολής της μνήμης, ως ταυτότητα τον Θεοκλή Νικ. Κακάτση (Κακατσάκη) 1851-1926, εικονογράφηση από τον Νίκο Μπλαζάκη, λαϊκό ζωγράφο (και διακεκριμένο Καραγκιοζοπαίχτη)
13/ΚΑΚΑΡΟΓΛΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑΣ «χρόνος διάφανος» (40 χρόνια κινηματογράφος 1979-2019 Χώροι-άνθρωποι-εικόνες, εκδόσεις Ραδάμανθυς. Πολιτικός μηχανικός, όλοι όμως τον ξέρουν –και εκτός Κρήτης-για την ενασχόληση του συστηματικά με τη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο. Με πλούσιο πολιτιστικό βιογραφικό, έγινε σημείο αναφοράς από το 1979 για τους Χανιώτες σινεφίλ, Πρωτεργάτης της Κινηματογραφικής Λέσχης Χανίων, αλλά και στον κινηματογραφικό Όμιλο Χανίων, συνεργασίες με κορυφαίους , ενδεικτικά, Μ. Χατζιδάκις, Χρ. Βακαλόπουλος, Μπομπ Ραφελσον, Ν. Λυγγούρης, Θ. Αγγελόπουλος. Ο Κακάρογλου παρουσιάζει στο βιβλίο του πλήθος κινηματογραφικών δεδομένων μέσα από το πρίσμα του ανθρώπου που η ζωή του είναι το σινεμά σε τέτοιο βαθμό, που να ξεχνάς πόσο καλός ποιητής είναι και τι ποιητικές συλλογές που έχει εκδώσει όλα αυτά τα χρόνια.
14/ΣΤ. Γ. ΚΛΩΡΗΣ, «Μια νύχτα στο παλιό τυπογραφείο» εκδ. Μουσείο Τυπογραφίας. Ο Στ.Γ. Κλωρης, συνταξιούχος εκπαιδευτικός δευτεροβάθμιας, είναι γνωστός ως αρθρογράφος στα Χ. Νέα «περιδιαβάζοντας» Το βιβλίο του, είναι ένα σύγχρονο παραμύθι, -περισσότερο για μεγάλους-(αν και ο συγγραφέας δεν το αναφέρει έτσι, αφήγημα γράφει που… Και ναι, αυτό το αφήγημα έγινε, για τη φιλόξενη δομική ιστορική «εστία» του Μουσείου Τυπογραφίας, με πρωταγωνιστές Ελληνικά και Λατινικά μεταλλικά στοιχεία, ένας καυγάς με Happy end, ένα μικρό παραμυθένιο αφήγημα με ευαίσθητη εικονογράφηση του Μανόλη Ι. Πυροβολάκη
15/ΘΕΟΔΩΡΟΓΛΑΚΗ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ «Εν πνεύματα & Αλήθεια» (των ουρανίων επίγεια προσέγγιση) Ο εφημέριος του Ιερού Καθεδρικού Ναού των Εισοδείων Χανίων , πρωτοπρεσβύτερος Σ.Εμ. Θεοδωρογλάκης, συνεχίζει να παραθέτει κείμενα που εμπεριέχουν τον ιερατικό λόγο. Ένα κράμα αγάπης για το Θεό, τον άνθρωπο, τον τόπο, συνδυάζει το ευαγγελικό κήρυγμα με ενσωματωμένα αυτούσια αποσπάσματα του Ευαγγελίου, μαζί με αναφορές από γιορτές, ευχολόγια και παραινέσεις. Το βιβλίο διαβάζεται μέσα από το δογματικό πλαίσιο της πίστης, και προς το τέλος ανανεώνεται χάρις στις βιογραφικές αναφορές σε φωτισμένους κληρικούς, όπως ο αείμνηστος Μητροπολίτης Ειρηναίος Γαλανάκης.
16/ ΈΡΕΙΣΜΑ, Τεύχος 53-54 Άνοιξη-Καλοκαίρι 2021
Το περιοδικό Έρεισμα, ένα περιοδικό λόγου και Τέχνης, που αντέχει μέσα στο χρόνο, από την ακάματη φροντίδα –εργασία και συνδυαστική γραφή του έκδοτη, Χρήστου Μαχαιρίδη. Σ αυτό το τεύχος ξεχωρίζει το αφιέρωμα «ερμηνεύοντας την ποίηση του Κ.Π. Καβάφη», επισης «άγνωστες σελίδες του 1821». Η Αντωνούσα Καμπουράκη για την επανάσταση του 1821 στην Κρήτη, ένα κείμενο του Κ. Φουρναράκη για την Αντωνούσα στη Ρόκκα. Επίσης, κείμενα του Γ. Λιμαντζάκη, Σ. Ροζάκη, Ρ. Βουράκη, Βλ. Αγτζίδη, Μ. Δουκάκη, Χ. Μπίσια. Ένα περιοδικό που δεν υστερεί πανελληνίως με αντίστοιχα του είδους.
17/ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΝΕΦΕΛΗ, «όχι εγώ το ημερολόγιο» ,εκδ. Λεξίτυπον
Το βιβλίο της Νεφέλης Ευαγγέλου χαρακτηρίζεται βιογραφικό, αφού ξεδιπλώνει με ιδιαίτερο τρόπο η βιογραφία του συντρόφου της Βαγγέλη από τη γνωριμία τους μέχρι το βασανιστικό για όλους όσους τον περιέβαλαν, τέλος του, περίπου 38 χρόνια , στην ουσία είναι μια συγκλονιστική αυτοβιογραφία της ίδιας και το απόλυτο δόσιμο στη σχέση της με τον μοναδικό άντρα της ζωής της, σύντροφο κι πατέρα του γιου τους Νίκου. Το έργο διαρθρωμένο μέσα από ένα καλοδουλεμένο αφηγηματικά ιστό με την ημερολογιακή δομή και τη γυναικεία ιδιοσυγκρασία-δε μοιάζει με τα ημερολόγια πχ του Κάφκα, του Κλέε, του Μπένγιαμιν (7) Σε πηγαίνει πίσω 150-170 χρόνια στους ρομαντικούς συγγραφείς αφού η ρεαλιστική πυκνότητα αν και δεν έχει συγγένειες με έργα των Μπαλζάκ, Φλομπέρ, έχει ένα ρομαντικό πυρήνα που σε καθηλώνει, αγάπης και αφοσίωσης στο σύντροφο. Οι φίλοι του βιβλίου θα δουν στοιχεία τρυφερότητας, φιλτραρισμένα στην απόλυτη αλήθεια της Νάγιας (Νότας) και αν κάτι κάνει το βιβλίο λιγότερο αληθινό είναι αυτό το ψευδώνυμο της συγγραφέως (Νότας Α.) Όταν όλα τα πρόσωπα στο βιβλίο είναι αληθινά και προφέρονται με τα μικρά τους ονόματα όπως φυσικά και τα συγκλονιστικά γεγονότα που ξεδιπλώνονται (πέφτουν) βασανιστικά σταγόνα σταγόνα στο ηχηρό τενεκέ της ιστορίας…
18/ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΑΡΧΟΝΤΑΚΗΣ, «Φίλοι Αφυλοι» εκδ. Σμίλη
Δεν κατάλαβα διαβάζοντας το σε μισή ώρα που είναι η μυθοπλασία και που το βίωμα του, ίσως όμως αυτό να είναι το προτέρημα του. Μ’ έκανε πάντως να ανασύρω από τη μνήμη μου την ταινία του ΄Ορσον Ουέλς , «η αλήθεια και το ψέμα» ο Αρχοντάκης γράφει μ έναν τρόπο στοχαστικό, φανερώνει εκλεκτικό πνεύμα, (παιδεία δηλαδή) πυκνότητα στη γραφή χωρίς να γίνεται μινιμαλιστής και με σύγχρονες λογοτεχνικές συμπλεύσεις. Σαν ερωτηματικό θα έβαζα την έλλειψη από μεριάς του ταχτοποίησης του λογοτεχνικού είδους: ιστορίες, διηγήματα, ευέλικτες σύντομες βιογραφίες, χρονογραφήματα; όχι πως τα χω εγώ ανάγκη , ίσως όμως κάποιος λιγότερο μυημένος, ως εισαγωγικό βοήθημα. Θα μπορούσε δηλαδή αντί μόνο να την ευχαριστεί , να εμπεριέχει-υπήρχε χώρος- μια εισαγωγή της άξιας φιλολόγου, Ρούλας Βουράκη.
19/ ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗΣ ΣΤΑΜΑΤΗΣ., «Το ιστορικό δημοτικό τραγούδι της Κρήτης για το 1821» εκδ. Μουσείο τυπογραφίας, Χανιώτικα Νέα
Το νέο βιβλίο του Σταμάτη Αποστολάκη του και παλιότερου τακτικού στην κυριολεξία αρθρογράφου των Χανιώτικων Νέων, έχει την εκδοτική υπογραφή της εφημερίδας και του μοναδικού μουσείου τυπογραφίας. Επετειακή χρονιά. Το βιβλίο αποτελείται από 1. Ιστορική ρίμα 2. Ριζίτικα τραγούδια. Η αξία του Αποστολάκη είναι γνωστή και η προσφορά του σε ιστορικά , βιογραφίες, λαογραφικά, πεζά, η στιχουργικά εγχειρήματα, επίσης είναι γνωστές στα πολυσέλιδα εγχειρήματα του η αναλυτική τεκμηρίωση. Αυτό λείπει από το συγκεκριμένο βιβλίο, αφού ο συγγραφέας οργάνωσε το περιεχόμενο του ώστε να μιλούν τα ίδια τα τραγούδια, απευθυνόμενα όχι σε πανεπιστημιακούς κύκλους αλλά στον απλό πολίτη. Διαπιστώνω λοιπών μεγαλωμένα γράμματα σε απλή γραμματοσειρά, χωρίς την κουραστική για τους πολλούς αναλυτική διαδικασία σχολιασμού. Ένα έργο που ξυπνά θύμισες για όσους από εμάς έχουμε βιώματα στα ριζοχώρια του τόπου.
20/ΑΝΔΡΙΚΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ, «σαν ένα τρένο που δε σταματά ποτέ» (Δασκαλογιάννης. Καγιαλές και άλλες ιστορίες), εκδ. Ραδάμανθυς
Δεν μπορώ να αναφερθώ σε αυτό το βιβλίο αγνοώντας ότι οι δυο βασικοί ήρωες για τους οποίους ασχολείται εναυσματικά και δομικά ο πρωτοεμφανιζόμενος συγγραφέας, με έχουν απασχολήσει, τους έχω μελετήσει, έχω ποτιστεί από το πρώταγμα καρδιάς-ηρωισμού και πραγματικά, είχα την τύχη να δημιουργήσω τους ανδριάντες τους που κοσμούν καίρια σημεία της πόλης μας και του Ακρωτηρίου (Τάφοι Βενιζέλων). Ο Ανδρικίδης κάνει μια διακριτική προβολή των αγώνων, αφού το ηρωικό παρελθόν μετουσιώνεται ως φωτόσημο θάρρους και ανδρείας, μέσα από τους ανθρώπινους χαρακτήρες στον δυστοπικό εικοστό πρώτο αιώνα.
21/ΑΛΕΞΗ ΚΑΙΤΗ, «Παπα Άγγελος Ψυλλάκης», Σφακιανομαδαρίτης, εκδόσεις Πυξίδα της πόλης, επιμέλεια βιβλίου, Λευτέρης Λαμπράκης
Η συγγραφέας φίλη, γνωστή εκφωνήτρια ραδιοφώνου, ξέρει το πάθος που έχω για τα βιβλία, επίσης ότι το σπίτι μου είναι μόλις 90 μέτρα από την εκκλησία που δημιούργησε ο παπά Άγγελος, τον Άγιο Χαράλαμπο, έζησα το κτίσιμο του . Δε μου ζήτησε μαρτυρία, σκέφτηκε ίσως ότι μπορεί να μην έγραφα μόνο διθυραμβικά για τον αείμνηστο ιερέα (1932-1996) όπως έκαναν 31 άνθρωποι, φυσικά όλα καλά και άγια, αφού δε ρωτήθηκα λοιπόν γενικά για τα πως έβλεπα τον ιερέα. Μπορώ να δηλώσω ευθαρσώς με μια αλήθεια-και όχι τη μόνη αλήθεια-, ο παπά Άγγελος Ψυλλάκης, βρήκε μια μικρή γειτονιά και δούλεψε για να γίνει η φτωχογειτονιά μεγάλη συνοικία. Έδωσε ψωμί σε φτωχούς ανθρώπους και το χέρι για να χρήματα που χρειαζόταν σε αυτούς που τους..περίσσευαν. Η μουσική, οι ψαλμοί καλοψαλμένοι από τον δεξιό ψάλτη αείμνηστο Ιωάννη Ταβουλάρη και τους συν χορωδούς του που ήταν κράχτες για τις… αρχές από το 1966 έως το 1976, μα εγώ απολάμβανα και τον αριστερό μοναχικό ψάλτη, Γιώργη Λειψάκη. Αιωνία η μνήμη.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1) Ιδιαίτερη μνεία θέλω να κάνω στην κόρη της Κική που τη γνωρίζω από παιδί, μια καθηγήτρια με γαλλική παιδεία που λατρεύει τα βιβλία και τιμά την εκπαιδευτική της ιδιότητα χρόνια στο γυμνάσιο της Αμπεριας
2) Η Ανδρομάχη Χουρδακη, φιλόλογος, εξέδωσε από τις εκδόσεις Ραδάμανθυς το βιβλίο ‘Φευγουσα» ιδιαίτερο θεατρικό βιβλίο, που δεν μπορώ να παρουσιάσω εδώ αφού κυκλοφόρησε το 2020. Καθώς και το θαυμάσιο μυθιστόρημα της Καίτης Τσουρλάκη «Μέτοικος καρδιά» κι αυτό από τις εκδόσεις Ραδάμανθυς. Για τα βιβλία αυτά θα αναφερθώ σε άλλο άρθρο
3) Στα Χ.Ν. έχω κατά καιρούς αναφερθεί στις θαυμάσιες παραστάσεις του θεάτρου «Κυδωνία», επειδή όμως το θέατρο συνεχίζει με νέες παραγωγές και άλλες εκδηλώσεις λογού και τέχνης, χωρίς φυσικά να ξεχνάμε τη διδακτική θεατρική δραστηριότητα του Μ. Βιρβιδακη και των συνεργατών του, δεσμεύομαι για ένα αφιέρωμα σ αυτό.
4) Το Γιώργο Πιτσιτακη τον γνωρίζω από τα μαθητικά μας χρόνια στο Α΄Γυμνασιο Χανίων, πολλά χρόνια μετά συνεργαστήκαμε στο περιοδικό «Τα Χανιωτάκια» στο οποίο είχε βασικό ρόλο στην έκδοση του.
5) Σημαντικό το βιβλίο του Χριστόφορου Σκλαβενίτη «Κεραμικά κέντρα και λαϊκοί αγγειοπλάστες της δυτικής Κρήτης, στο «κεραμικά εργαστήρια στην Κρήτη από την αρχαιότητα ως σήμερα. Πρακτικά ημερίδας, Μαργαρίτες 30 Σεπτεμβρίου 1996
6) Κάποιες απ αυτές είδαμε συγκεντρωμένες στο δημοτικό κινηματογράφο Κήπο το καλοκαίρι
7) Φυσικά και άλλους χιλιάδες συγγραφείς που ενσωματώνουν τα ημερολόγια τους σε διηγήματα, μυθιστορήματα, χρονικά, μαρτυρίες…
