Ο Γιάννης Καλπούζος με αφορμή το καινούργιο του μυθιστόρημα “Ό,τι αγαπώ είναι δικό σου” (Ψυχογιός) μας μιλά για το κέντημα ποίησης και λογοτεχνίας, την αναγνωστική ευφορία ως βασικό του λογοτεχνικό στόχο, την ισορροπία λογικής και συναισθήματος στο έργο του, αλλά και τον έρωτα την εποχή της κρίσης.
Θεωρείτε ότι ποίηση και λογοτεχνία είναι αλληλένδετες; Εσείς έχετε αναφέρει ότι την ποίηση την εκφράζετε μέσα από τη λογοτεχνία, υπάρχουν όμως συγγραφείς που δηλώνουν ότι δεν είναι εξοικειωμένοι με την ποίηση.
Κάθε δημιουργός αποτελεί και μια ξεχωριστή περίπτωση. Το ταλέντο, οι ικανότητες, η δουλειά και τα ενδιαφέροντα καθορίζουν τον δρόμο και το αποτέλεσμα. Οπως και να ’χει μπορώ να μιλήσω μόνο για ό,τι με αφορά. Η γλώσσα ασκεί πάνω μου ιδιαίτερη γοητεία κι αυτή είναι ο βασικός συνδετικός κρίκος μεταξύ ποίησης και πεζογραφίας. Η αναπαραστατική δύναμη της γλώσσας, το ζύμωμα των λέξεων και τα εκφραστικά τεχνάσματα σε συνδυασμό με την παρατήρηση και τον στοχασμό απαιτούνται και στα δύο είδη λόγου. Ξεκίνησα ως ποιητής, εξελίχθηκα σε πεζογράφο, επανέρχομαι στην ποίηση και ενίοτε παντρεύω τον πεζό λόγο με ποιητικά κεντήματα. Στόχος μου, μεταξύ άλλων, είναι και η αναγνωστική ευφορία, στην οποία ο ποιητικός λόγος συμβάλλει τα μέγιστα. Βεβαίως στο κοινό θησαυροφυλάκιο της γλώσσας βουτάμε όλοι και μεταβολίζεται σε πεζό ή σε ποιητικό λόγο ανάλογα με τα γράδα της ψυχής και του λογισμού του καθενός.
Ως ποιητής πώς εναρμονίζετε το συναίσθημα με τη λογική; Υπερκεράζει κάποιο από τα δύο το άλλο;
Κατά τη διαδικασία της γραφής της ποίησης το συναίσθημα κυριαρχεί με κατακλυσμιαίο τρόπο και η λογική έπεται προκειμένου να τακτοποιήσει σε κατανοητή σειρά τα γεννήματα του νου και της ψυχής. Απεναντίας στο μυθιστόρημα προηγείται η φαντασία και η λογική, ενώ το συναίσθημα υπερέχει σε στιγμές. Εξάλλου επανέρχομαι στα κείμενά μου σε μεταγενέστερο χρόνο, οπότε τα επιμελούμαι με το κρύο βλέμμα της λογικής.
Στο “Ό,τι αγαπώ είναι δικό σου” ποιο είναι το πιο σημαντικό μήνυμα, που θέλετε να στείλετε στους αναγνώστες σας; Δεδομένου ότι είναι ένα μυθιστόρημα, όπως όλα τα έργα σας, που διανθίζεται από πληθώρα νοημάτων και θεμάτων.
Πρόκειται για ένα ερωτικό, κοινωνικό και βαθιά πολιτικό μυθιστόρημα. Ολα όσα πραγματεύεται είναι σημαντικά. Εάν πρέπει να περιοριστώ σε ένα μόνο μήνυμα, αυτό είναι ο δρόμος προς την αυτογνωσία και η πάλη που οφείλει να δώσει κανείς σε προσωπικό επίπεδο, αλλά και στον στίβο των σχέσεων του με τους άλλους. Να ακούσει και να παρατηρήσει τις εσωτερικές φωνές του, τα αδιέξοδα και τους διχασμούς του, να μελετήσει όσα έχουν καθορίσει έξωθεν τον δρόμο του και να χτίσει μια νέα πορεία, όπου θα μοιράζεται με άλλους τις ομορφιές της ζωής. Να μάθει να δίνεται, να κάνει το “δικό μου” “δικό σου”, το “μου” “σου”.
Κοιτάζοντας τον εμφύλιο σπαραγμό με τη ματιά της απόστασης και του λογοτέχνη, απ’ όσα έγιναν τι πρέπει να θυμόμαστε αυτή τη χρονική στιγμή πιο έντονα;
Τις επιπτώσεις που άφησε πίσω του, οι οποίες ακόμα καταδυναστεύουν την ελληνική κοινωνία σε πολλούς τομείς. Να τις αναζητήσουμε και να τις αναλύσουμε σε βάθος, πασχίζοντας συγχρόνως να κτίσουμε μία κοινωνία που δεν θα επιτρέψει την επανάληψή του.
Ο συμβολισμός τι συνυποδηλώσεις έχει στο έργο σας; Είναι πολύ ενδιαφέρον να μας εξηγήσετε ο ίδιος τα σύμβολα που χρησιμοποιείτε.
Η νεκροκεφαλή και η σπηλιά, όπου έχει σκοτωθεί ένας αντάρτης έρχονται ως σύμβολα των συνδρόμων και του τεράστιου νεκροταφείου που άφησε πίσω του ο αδελφοκτόνος πόλεμος. Η ευμεγέθης αντρική φύση του Ανδη συμβολίζει την ανδροκρατούμενη κοινωνία μας. Η κομμένη γλώσσα του Ερμεία ένα κομμάτι του εθνικού μας ακρωτηριασμού, την Κύπρο. Η Αυγούλα, ως αυγούλα μετέωρη μεταξύ μέρας και νύχτας, το αξημέρωτο της ζωής πάμπολλων γυναικών εκείνων των χρόνων και όχι μόνο. Η ενέργεια του Ανδη να ζήσει σε ένα εγκαταλειμμένο κτήριο, μία μορφή πολιτικής ουτοπίας. Υπάρχουν κι άλλοι πολλοί συμβολισμοί, να μην τους αποκαλύψουμε όλους εδώ.
Οι αμαρτίες των γονέων τελικά παιδεύουν ή εκπαιδεύουν τα τέκνα; Τι πρεσβεύετε στο βιβλίο, θέλετε να μας πείτε;
Αναμφισβήτητα βασανίζουν τις επόμενες γενιές και απαιτείται πολύς κόπος για να αντιμετωπιστούν. Χτίζεται από τις προηγούμενες γενιές και με τις αμαρτίες τους ένας ολόκληρος κόσμος, νοοτροπίες, συμπεριφορές, καθορίζονται πρότυπα και κατευθύνσεις ως προς το τι συνεπάγεται επιτυχία ή αποτυχία και διαμορφώνονται ήθη και αξίες, κι όλα έχουν δυστυχώς πολύ βαθιές ρίζες.
Ο έρωτας και η αγάπη μπορούν να σταθούν αντίβαρα σ’ αυτή την τρομερή όχι μόνο οικονομική μα και κρίση αξιών που περνάμε;
Ο έρωτας και η αγάπη αποτελούν αξία. Ωστόσο, ο τρόπος που αγαπά ή ερωτεύεται κανείς συνδέεται και με την αισθητική, με την ποιότητα του ίδιου του συναισθήματος και με τα κατά περίπτωση άτομα. Οταν, δηλαδή, βιώνονται ως μεγαλείο της ζωής κι όχι ως μέρος του χυδαίου υλισμού, σαφώς και μπορούν να λειτουργήσουν ως αντίβαρα.
Η παρουσίαση βιβλίου του Γιάννη Καλπούζου “Ο,τι αγαπώ είναι δικό σου” θα γίνει την Τετάρτη 25 Ιουνίου στις 9μ.μ. στο Νεώριο Μόρο (ΙΟΧ). Την εκδήλωση διοργανώνουν το Βιβλιοπωλείο Πετράκη, ο Σύλλογος Ηπειρωτών Χανίων και οι Εκδόσεις Ψυχογιός.
Για το βιβλίο θα μιλήσει η φιλόλογος Ρούλα Βουράκη.
