ΑΝ υπάρχει κάποιος που μας έκανε να αγαπήσουμε τρελά την αυθεντική κρητική μουσική συνδυασμένη με το κρητικό δημώδες άσμα -τα ριζίτικα- πολύ πριν βρεθούμε στο νησί, αυτός ήταν ο Γιάννης Μαρκόπουλος.
ΤΟ ΡΙΖΙΤΙΚΟ που μας συγκλόνιζε για την άφταστης γενναιότητας περιγραφή του, τον υπερτονισμό της έννοιας της φιλίας, τη γενναιόδωρη κι ακατανόητη, για μας, κρητική ψυχή, ήταν το συγκλονιστικό “Μάνα κι αν έρθουν οι φίλοι μου…” που ακούγαμε κι ανατριχιάζαμε.
ΓΙ’ ΑΥΤΟ, ο πρώτος δίσκος που αγοράσαμε στη Θεσσαλονίκη και ακούγαμε νύχτα-μέρα στη Σύμη στα μέσα του 1971, ήταν τα “Ριζίτικα” (φωτ.) του Μαρκόπουλου. Που με την ανυπέρβλητη, την αναντικατάστατη φωνή του μοναδικού Νίκου Ξυλούρη, μας έκαναν να “περι-διαβάζουμε” νοερά σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της ηρωικής μεγαλονήσου.
Ο ΔΙΣΚΟΣ στην αρχή ήταν σχεδόν απαγορευμένος διότι υπήρχε η χουντική λογοκρισία της εποχής! Οι χουντικοί θεωρούσαν πως τα περισσότερα από τα ριζίτικα του δίσκου έκρυβαν επαναστατικά και «αντιστασιακά» μηνύματα – άρα ήταν επίφοβα και επικίνδυνα! Αλλά, ήταν τόσο αγράμματοι οι άνθρωποι/κριτές που δεν αντιλαμβάνονταν ότι επρόκειτο για δημώδη άσματα που γράφτηκαν, τραγουδήθηκαν και τραγουδιούνται, εδώ και αιώνες στην Κρήτη.
ΑΡΓΟΤΕΡΑ, στη Νομική και στο Πολυτεχνείο (1973) το “Πότες θα κάνει ξεστεριά…”, είχε ταυτιστεί με ένα νέο εθνικό ύμνο των αγωνιζόμενων φοιτητών – ένα πραγματικό τραγούδι για ξεσηκωμό!
Ο ΔΙΣΚΟΣ ξεκίνησε να ηχογραφείται μόνο στα 1971, με το Ν. Ξυλούρη που, έτσι κι αλλιώς, είχε στο αίμα του το ριζίτικο. Κανείς άλλος, μετά από αυτόν, δεν τα τραγούδησε τόσο αισθαντικά και με τόσο καθάρια αγγελική φωνή. Βέβαια, μας έκανε εντύπωση η χρήση ορισμένων πρωτότυπων οργάνων των οποίων όμως ο ιδιάζων ήχος αποτέλεσε και θέμα ενδιαφέροντος από τους ξένους.
ΔΕΝ είναι, λοιπόν, διόλου τυχαίο το διεθνές ενδιαφέρον για τα “Ριζίτικα” του Μαρκόπουλου. Ιδιαίτερα από τους Γάλλους. Έτσι, η επιβράβευση αυτής της σπουδαίας δουλειάς, έτυχε, τον Μάρτιο του 1976, να γίνει από τη γαλλική Ακαδημία “Charles Cross” στον τομέα της διεθνούς λαϊκής μουσικής. Κάτι που συνέβαινε για πρώτη φορά στην Ελλάδα.
ΦΥΣΙΚΑ, ο Γιάννης Μαρκόπουλος, δεν είναι μόνο τα Ριζίτικα. Είναι και πολλές άλλες πρωτότυπες μουσικές που θα μείνουν δίπλα στους κορυφαίους μας μουσικοσυνθέτες, ως αθάνατες.
