Η τιµή του χρυσού επηρεάζεται από µια περίπλοκη αλληλεπίδραση παραγόντων, που αντικατοπτρίζει την κατάστασή του ως πολυεπίπεδο περιουσιακό στοιχείο που χρησιµεύει τόσο ως εµπόρευµα όσο και ως χρηµατοοικονοµικό µέσο.
Ακολουθεί µια επισκόπηση των πρωταρχικών παραγόντων που συµβάλλουν στην άνοδο της τιµής του χρυσού:
1. Η ∆υναµική Προσφοράς και Ζήτησης: Όπως κάθε εµπόρευµα, οι τιµές του χρυσού επηρεάζονται σηµαντικά από την προσφορά και τη ζήτηση. Η περιορισµένη προσφορά από τα ορυχεία και η αυξηµένη ζήτηση για χρυσό στην κατασκευή κοσµηµάτων, την τεχνολογία και από τους επενδυτές µπορεί να ανεβάσουν τις τιµές.
2. Ο πληθωρισµός: Ο χρυσός θεωρείται συχνά αντιστάθµιση έναντι του πληθωρισµού. Καθώς ο πληθωρισµός διαβρώνει την αξία των νοµισµάτων, η αξία του χρυσού, µετρούµενη σε αυτά τα νοµίσµατα, τείνει να αυξάνεται. Οι επενδυτές αγοράζουν χρυσό για να διατηρήσουν την αγοραστική τους δύναµη, αυξάνοντας τη ζήτηση και ωθώντας τις τιµές υψηλότερα.
3. Η Οικονοµική αβεβαιότητα και αστάθεια της αγοράς: Σε περιόδους οικονοµικής αβεβαιότητας ή αστάθειας της χρηµατιστηριακής αγοράς, οι επενδυτές αναζητούν ασφαλή περιουσιακά στοιχεία που είναι λιγότερο πιθανό να χάσουν την αξία τους. Ο χρυσός θεωρείται παραδοσιακά ως ένα σταθερό απόθεµα αξίας, εποµένως η ζήτηση και οι τιµές τείνουν να αυξάνονται σε τέτοιες συνθήκες.
4. Οι Αξίες νοµισµάτων: Η αξία του χρυσού συχνά σχετίζεται αντιστρόφως µε την αξία του δολαρίου ΗΠΑ, καθώς ο χρυσός είναι εκφρασµένος σε δολάρια. Όταν το δολάριο αποδυναµώνεται έναντι άλλων νοµισµάτων, ο χρυσός γίνεται φθηνότερος για τους επενδυτές που κατέχουν αυτά τα νοµίσµατα, γεγονός που µπορεί να αυξήσει τη ζήτηση και να ωθήσει τις τιµές του χρυσού προς τα πάνω.
5. Οι Πολιτικές των Κεντρικών Τραπεζών: Οι κεντρικές τράπεζες κατέχουν σηµαντικές ποσότητες χρυσού και οι αποφάσεις αγοράς και πώλησης τους µπορεί να επηρεάσουν τις τιµές του χρυσού. Επιπλέον, οι πολιτικές που επηρεάζουν τα επιτόκια µπορούν να επηρεάσουν τις τιµές του χρυσού. Τα χαµηλά επιτόκια µειώνουν το κόστος ευκαιρίας της κατοχής περιουσιακών στοιχείων χωρίς απόδοση όπως ο χρυσός, καθιστώντας τον πιο ελκυστικό για τους επενδυτές.
6. Οι Γεωπολιτικές εντάσεις: Ο χρυσός θεωρείται ασφαλής επένδυση σε περιόδους γεωπολιτικής αστάθειας. Οι συγκρούσεις, οι πόλεµοι και οι πολιτικές κρίσεις µπορούν να οδηγήσουν σε αυξηµένη αγορά χρυσού ως ασφαλές καταφύγιο, αυξάνοντας τις τιµές.
7. Η Ζήτηση Επενδύσεων: Η ζήτηση για χρυσό ως επένδυση, µέσω ράβδων χρυσού, νοµισµάτων ή χρηµατοοικονοµικών µέσων που υποστηρίζονται από χρυσό, όπως τα ETF, επηρεάζει σηµαντικά την τιµή του. Η αυξηµένη ζήτηση για επενδύσεις µπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερες τιµές.
8. Το Κόστος Παραγωγής: Το κόστος εξόρυξης και παραγωγής χρυσού, συµπεριλαµβανοµένου του ενεργειακού κόστους, της εργασίας και της συµµόρφωσης µε τους κανονισµούς, µπορεί επίσης να επηρεάσει τις τιµές του χρυσού. Το υψηλότερο κόστος παραγωγής µπορεί να µειώσει την προσφορά, συµβάλλοντας σε αυξήσεις τιµών.
9. Η Κερδοσκοπία: Οι κερδοσκοπικές συναλλαγές σε συµβόλαια µελλοντικής εκπλήρωσης και παράγωγα χρυσού µπορούν επίσης να επηρεάσουν την τιµή του. Οι προσδοκίες των εµπόρων για τις µελλοντικές τιµές µπορεί να οδηγήσουν σε κινήσεις των τιµών, συµπεριλαµβανοµένων των αυξήσεων της τιµής του χρυσού.
10. Αποθεµατικό νόµισµα: Ιστορικά, ο χρυσός έχει χρησιµοποιηθεί ως χρήµα και ως βάση των νοµισµατικών συστηµάτων. Ενώ ο κανόνας του χρυσού έχει εγκαταλειφθεί, η νοµισµατική σηµασία του µετάλλου παραµένει. Η τιµή του τείνει να αυξάνεται όταν η εµπιστοσύνη στα νοµίσµατα µειώνεται.
Ο χρυσός διαδραµατίζει σηµαντικό ρόλο ως αποθεµατικό ενεργητικού, χρησιµεύοντας ως θεµελιώδες στοιχείο στα χρηµατοοικονοµικά αποθέµατα κεντρικών τραπεζών, κυβερνήσεων και µεγάλων χρηµατοπιστωτικών ιδρυµάτων σε όλο τον κόσµο. Η θέση του ως αποθεµατικού ενεργητικού αποδίδεται σε αρκετούς εγγενείς και ιστορικούς παράγοντες που δίνουν στον χρυσό τη διαρκή αξία και την ελκυστικότητά του. Ο χρυσός διαθέτει εγγενείς ιδιότητες που έχουν καθιερώσει την αξία του εδώ και χιλιετίες:
Έχει ανθεκτικότητα: Ο χρυσός δεν διαβρώνεται, δεν αµαυρώνεται ή υποβαθµίζεται µε την πάροδο του χρόνου, καθιστώντας τον ιδανικό απόθεµα αξίας.
Έχει διαιρετότητα: Μπορεί να χωριστεί σε µικρότερες µονάδες χωρίς να χάσει την αξία του.
Έχει ευκολία: Η υψηλή αναλογία αξίας προς βάρος το καθιστά αποτελεσµατικό για αποθήκευση και µεταφορά.
Έχει καθολικότητα: Ο χρυσός αναγνωρίζεται και εκτιµάται παγκοσµίως, υπερβαίνοντας τις πολιτισµικές και οικονοµικές διαφορές.
Συνοπτικά, η τιµή του χρυσού αυξάνεται λόγω ενός συνδυασµού περιορισµών προσφοράς, αυξηµένης ζήτησης σε διάφορους τοµείς, οικονοµικών και γεωπολιτικών παραγόντων που οδηγούν τη συµπεριφορά των επενδυτών. Η κατανόηση αυτής της δυναµικής µπορεί να βοηθήσει τους επενδυτές και τους αναλυτές να προβλέψουν πιθανές αλλαγές στις τιµές του χρυσού.
Σήµερα η τιµή του χρυσού στα συµβόλαια µελλοντικής εκπλήρωσης έχει φθάσει στην υψηλότερη τιµή στην ιστορία του όπως δείχνει το µηνιαίο διάγραµµα ξεπερνώντας τα 2.160,00 $ από περίπου 200$ που ήταν το 2001.
Μελετώντας την ιστορία των αποδόσεων των µετοχών και του χρυσού γίνεται αντιληπτό ότι ο χρυσός δεν ήταν ποτέ ένας πολύ καλός τρόπος για να αυξήσετε τον πλούτο σας, αλλά ήταν πάντοτε ένας φανταστικός τρόπος για να τον διατηρήσετε κυρίως σε περιόδους αναταραχών. Τις τελευταίες δυο δεκαετίες όχι µόνο ο επενδυτής διατηρεί τον πλούτο του, αλλά και τον αύξησε περίπου 10 φορές.
* Ο Γιώργος Ατσαλάκης είναι οικονοµολόγος, αναπληρωτής καθηγητής
Πολυτεχνείου Κρήτης Εργαστήριο Ανάλυσης ∆εδοµένων και Πρόβλεψης
