Οι μεγάλοι Κρητικοί της νεότερης εποχής Ελευθέριος Βενιζέλος και Νίκος Καζαντζάκης συνδέονται με τους σύγχρονους Έλληνες κατευθείαν μέσω του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού.
O Ελευθέριος Βενιζέλος μέσω του Περικλή και του Θουκυδίδη, με τη μετάφραση του έργου του Θουκυδίδη και ο Νίκος Καζαντζάκης μέσα από τα ταυροκαθάψια της Κνωσού, όπου ο άνθρωπος μάχεται με τον ταύρο, ξεπερνώντας τον φόβο του θανάτου. Έτσι ο άνθρωπος και ο ίδιος ο Καζαντζάκης φτάνουν στην Κρητική Ματιά τους, το Regard Crétois και την εσχατολογική τους αισιοδοξία.
Υπάρχει, όμως, αγαπητοί σύνεδροι η αδιατάρακτη ανά τους αιώνες μέχρι σήμερα συνέχεια της ελληνικής γλώσσας που είναι το σπουδαιότερο στοιχείο του ελληνικού πολιτισμού. Παρά το ότι χάνονται για μας σε ένα μεγάλο ποσοστό η Αναγέννηση και ο Διαφωτισμός της Ευρώπης λόγω της ξενικής κατοχής, υπάρχουν οι λάμψεις του ελληνικού πολιτισμού μέσα στο σκοτάδι. Άλλωστε και τα στοιχεία του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού που απετέλεσαν την κύρια βάση της Αναγέννησης έχουν υποστεί μια σχετική αλλοίωση, όπως μας διδάσκει ο Ελύτης.
Η Κρήτη μέσα στα πλαίσια της ελάφρυνσης της Ενετικής κατοχικής σκληρότητας είχε τις δικές της πολιτιστικές λάμψεις, αλλά και την δική της αναγέννηση. Μια τέτοια τεράστια λάμψη πολιτισμού είναι ο Ερωτόκριτος του Βιτσέντζου Κορνάρου.
Αν θέλομε, λοιπόν, να αντισταθούμε στην αφομοιωτική επίδραση της παγκοσμιοποίησης, αλλά και να δημιουργήσουμε, όπως πρέπει, τον εκσυγχρονισμό της χώρας μας μέσα στην Ευρωπαϊκή οικογένεια πρέπει να βρούμε τις πραγματικές αξίες της κληρονομιάς μας, όπως διακηρύσσει ο πρόεδρος του Παγκοσμίου Συμβουλίου Κρητών κ. Μανώλης Κουγιουμουτζής.
Μέσα στα πλαίσια του έτους «Ερωτόκριτος» για το 2019, όπως το έχει ανακηρύξει το Υπουργείο Πολιτισμού ύστερα από πρόταση της Περιφέρειας Κρήτης και του Παγκοσμίου Συμβουλίου Κρητών αναδεικνύονται οι πραγματικές αξίες της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Οι αξίες αυτές βέβαια βρίσκονται μακριά από τα παρακμιακά σημερινά φαινόμενα της ψευτοπαλληκαριάς, των άσκοπων πυροβολισμών και του bulling κατά των αδυνάτων.
Αν θέλουμε να μάθουμε ποια είναι η πραγματική παλληκαριά και ο αληθινός έρωτας, το τι σημαίνει σωστός συναγωνισμός και ανταγωνισμός, το τι σημαίνει υπομονή, ελπίδα και πραγματική υπερηφάνεια και αξιοπρέπεια πρέπει να απαγγείλουμε και να τραγουδήσουμε τον Ερωτόκριτο.
Την μουσική που εκπέμπει το αθάνατο αυτό ποίημα, η ερωτική αυτή ιστορία την έκαναν μουσική σύνθεση οι σύγχρονοι σπουδαίοι καλλιτέχνες Ν. Μαμαγκάκης και Δ. Μαραμής. Ο Ερωτόκριτος έχει παρασταθεί θεατρικά από το αμφιθέατρο του Σπύρου Ευαγγελάτου και από πολλούς άλλους.
Το ωραιότερο αυτό αφηγηματικό και λυρικό ποίημα που έχει ποτέ γραφτεί στην γλώσσα μας, έχει επιδράσει στην γλώσσα και τον στίχο τεράστιων ονομάτων της λογοτεχνίας μας όπως ο Σολωμός, ο Παλαμάς, ο Σικελιανός, ο Ρίτσος και ο Πρεβελάκης. Έχει δεχτεί, επίσης, ενθουσιώδη κριτική από ορισμένους από αυτούς τους μεγάλους ποιητές μας όπως ο Παλαμάς και ο Σεφέρης.
Να, λοιπόν, γιατί ο 21ος αιώνας στην Κρήτη, στην Ελλάδα και στον κόσμο χρειάζεται την έμπνευση και τη φαντασία της ποίησης, να γιατί χρειάζεται τον πολιτισμό του Ερωτόκριτου του Β. Κορνάρου.
Για να δούμε δε μεγάλη πρόοδο στον τόπο μας και στον κόσμο ολόκληρο, ας ελπίσουμε ότι στο μέλλον θα ξανασυναντηθούν, θα συμφιλιωθούν και ξανασυμμαχήσουν η τέχνη με την πολιτική.
Στην σημερινή εποχή όπου μαζί με τη δημοκρατική εξουσία των θεσμών υπάρχει η παράλληλη εξουσία του χρήματος και της οικονομίας, που αλλοιώνει αυτούς τους θεσμούς και φέρνει τις τεράστιες οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες, η συμμαχία της τέχνης με την πολιτική είναι απαραίτητη.
Εμπρός, λοιπόν, ας ξεκινήσουν οι χοροί, ας ακουστούν οι μουσικές και οι απαγγελίες του Ερωτόκριτου. Όλοι μας έχουμε ανάγκη από τον πολιτισμό της αληθινής αυτής ποίησης.
* Το παραπάνω κείμενο διαβάστηκε ως χαιρετισμός της «Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Νίκου Καζαντζάκη» στο 9ο Συνέδριο του «Παγκοσμίου Συμβουλίου Κρητών» που πραγματοποιήθηκε στο Ηράκλειο 1 – 4 Αυγούστου 2019).
