Γιατί τον σκότωσαν, γιατί;

Ο Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα και η δεκάτη ενάτη Αυγούστου του 1936. Ο μεγάλος Ισπανός ποιητής και η χρονολογία της τόσο άδικης εκτέλεσής του. Μια μέρα, σίγουρα, ντροπής για όλη την πολιτισμένη ανθρωπότητα της εποχής. Μια ημέρα που οι πληγές του κορμιού του Λόρκα, κατάρες γίναν και πληγές για τον εικοστό αιώνα, όπως πολύ όμορφα και χαρακτηριστικά αποτύπωσαν στο τραγούδι τους «ο θάνατος του ποιητή», ο στιχουργός Πυθαγόρας, ο μουσικοσυνθέτης Απόστολος Καλδάρας και ο Γ. Νταλάρας με την αισθαντική φωνή του.
Δεκαεννιά Αυγούστου του ‘36. Μια καταραμένη ημέρα για την Ισπανία των θρύλων. Γιατί εκτελείται από βαθιά χοντρόπετσους ανθρώπους, από αλλόφρονες και μικροπρεπείς πολιτικούς αντιπάλους, ένα γλυκό αηδόνι των καιρών. Που συνεχώς κελαηδούσε για την ομορφιά και την εσωτερική γαλήνη, για την απαράμιλλη γοητεία της φύσης, για την αγάπη της ζωής. Τουφεκίζεται ξημερώματα στη Γρανάδα, από μια άγρια ομάδα της πολιτοφυλακής του τότε δικτάτορα Φράνκο, ο εν πολλοίς ανεξίκακος Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα. Ο ευαίσθητος δραματουργός του θαυμάσιου Ματωμένου Γάμου, της επίσης υπέροχης Μπαλωματούς, του Σπιτιού της Μπερνάντα Άλμα και της Γέρμας. Τουφεκίζεται με μια αξιοσημείωτη προστυχιά, ο ευγενικός αυτός ποιητής του Ρομανθέρο Χιτάνο (τσιγγάνικες μπαλάντες), της σφαγής των αθώων, των τεσσάρων ανέμων της Μαδρίτης, του θρήνου του Ιγνάτιου Σάντσεθ Μεχίας μα και τόσων άλλων τρυφερών, υπέροχων ποιημάτων.
Γιος μιας δασκάλας και ενός γαιοκτήμονα, είχε άλλα τρία αδέλφια. Φίλος, ειλικρινέστατος, του ιδιοφυούς Σαλβαντόρ Νταλί, από μικρή ηλικία έδειξε το μεγάλο του ταλέντο στην ποίηση. Πραγματικά, με το εξαίσιο έργο του, αυτός εκένταγε φιλιά, αυτός ζωγράφιζε πουλιά και κρίνα στην κοιλάδα. Ακριβώς έτσι είναι, πάρα πολύ σωστά, τον σκιαγράφησε με την πένα του, ο αξέχαστος Έλληνας στιχουργός.
Στην αρχή ενός πολύ ωραίου ποιήματος του, στον πρώτο του στίχο από τους πέντε συνολικά, που έχει τον τίτλο «Ψυχή απούσα», γράφει ο Λόρκα: «Δεν σε γνωρίζει ο ταύρος κι η συκιά, τα άλογα ή τα μυρμήγκια του σπιτιού σου. Δεν σε γνωρίζει το παιδί ή το βράδυ, γιατί, πάντα πια, είσαι πεθαμένος». Εδώ προφανώς, διαφαίνεται εύκολα το λογικό συμπέρασμα της ανάγνωσης του, δηλαδή το ότι ο στοχαστικός δημιουργός, αυτό το γλυκόλαλο αηδόνι της Ανδαλουσίας, έγραψε το συγκεκριμένο ποίημα για τους νεκρούς, για τους προσφιλείς απόντες του, τους μακαριστούς απόντες του, ναι. Αλλά, σκέφτομαι εγώ τώρα, πηγαίνοντας λίγο παραπέρα, μήπως, λέω μήπως, υπάρχει μια παρόμοια ψυχή απούσα, μια ψυχή που ουδόλως αναπαύεται, υπάρχουσα μέσα σε ένα απείρου μεγέθους κορμί; το κορμί της σύγχρονης ανθρωπότητας, όλης της σύγχρονης ανθρωπότητας το σώμα, το βασανισμένο κορμί της, που συναινεί και επιπόλαια και συχνά θεοποιεί τρόπον τινά την ύλη, πετώντας στα αζήτητα, το ατόφιο μεγαλείο της ψυχής;
Πέρασαν, ναι, 87 ολόκληρα χρόνια από εκείνη την αποφράδα ημερομηνία. Όμως, το πιστεύω ακράδαντα πως αυτό το γεγονός, αυτή η βίαιη εκτέλεση στη Γρανάδα, του ποιητή Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, τότε, σε εκείνες τις ταραγμένες, τις μαύρες μέρες της Ισπανίας, ότι δεν είναι κάτι που πρέπει να συγκλονίζει και να αφορά μονάχα τους διανοούμενους όλου του κόσμου αλλά πολύ πιο γενικά, κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο. Διότι, αυτό το συγκεκριμένο και σημαδιακό, αυτό το ανατριχιαστικό και απαισιόδοξο, σηματοδοτεί και δείχνει, κατά τη γνώμη μου βεβαίως πάντα, το εξής: Πως διαχρονικά, όταν και όπου δηλαδή δεν χαλιναγωγείται έγκαιρα το ποταπό μίσος και η βία θριαμβεύει πια όταν και όπου η δημιουργική ησυχία και η ευγένεια, η καλοσύνη και η αγάπη εκτοπίζονται, τότε μοιραία, στις ψυχές των ανθρώπων, στις ψυχές ενός έθνους, στις ψυχές της ανθρωπότητας όλης, επόμενο είναι να ριζώνουν οι πολυποίκιλες δικτατορίες του κακού.
Σήμερα, η παγκόσμια κοινότητα βεβαίως πάντα πλειοψηφικά, μοιάζει να μην ενδιαφέρεται και πολύ για να χτίσει εντός της, έστω ένα μικρό στέρεο κάστρο ουσιαστικής ανεκτικότητας της διαφορετικότητας. Ή έστω, ένα δροσερό πηγάδι, πραγματικής συγχωρητικότητας και καλοσύνης. Όμως να, που ποτέ δεν είναι αργά για το οποιοδήποτε καλό. Να που όλα αυτά, τα αρκετά δυσοίωνα και αρνητικά, με μια πιο ποιητική θα ‘λεγα θεώρηση των πραγμάτων, με τη διαρκή υποστήριξη από τους πολλούς και της πνευματικής ταυτότητας και ομορφιάς, όλα, όλα αυτά είναι δυνατόν να ανατραπούν και έτσι οι πληγωμένες ελπίδες της γήινης ευτυχία να μακροημερεύσουν…