Η φίλη Φραν, ζώντας για αρκετό καιρό στη Νιγηρία και καταγράφοντας τον φόβο και τον θάνατο που σκορπά η Boko Haram στη χώρα αυτή, μάς μεταφέρει την εμπειρία της και μάς ενημερώνει για τα αίτια, τη γέννηση, τη χρηματοδότηση της πιο σκληρής οργάνωσης σε αυτή τη χώρα της Αφρικής.
Και αν ήταν λευκοί;
Φραγκεσκα Μεγαλουδη
Στην ταινία “A time to Kill” ο Matthew McConaughey υποδύεται τον δικηγόρο υπεράσπισης του μαύρου Samuel L. Jackson, ο οποίος κατηγορείται ότι σκότωσε τους δύο λευκούς βιαστές της δεκάχρονης κόρης του.
Η ιστορία λαμβάνει χώρα στο Canton του Mississippi, μια περιοχή που η Ku Klux Klan μεσουρανεί. Κατά τη διάρκεια της τελικής αγόρευσης, ο McConaughey, περιγράφει με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες τον βιασμό του δεκάχρονου παιδιού σε μια ομάδα ενόρκων που παρακολουθούν με απάθεια. Ξαφνικά ο McConaughey γυρνά στους ενόρκους και τους ζητά να κλείσουν τα μάτια τους «και τώρα φανταστείτε ότι είναι λευκή» λέει, ολοκληρώνοντας έτσι την αγόρευση και φέρνοντας ενόρκους και δικαστές αντιμέτωπους με τις φυλετικές τους προκαταλήψεις.
Το Σαββατοκύριακο που μας πέρασε μια σφαγή συνέβη κάπου στην Αφρική. Το πρώτο που θα σκεφτεί κάποιος είναι ότι στην Αφρική συμβαίνουν συνεχώς σφαγές και λίγο μας ενδιαφέρει. Πριν πέντε μέρες, γύρω στις 6 το απόγευμα, το χωριό Dalori στη ΒΑ Νιγηρία, σβήστηκε από τον χάρτη.
Το χωριό το γνώριζα. Βρίσκεται στην επαρχία του Μπόρνο, την περιοχή που θεωρείται «η γη της Μπόκο Χαράμ». Είναι μόλις δέκα χιλιόμετρα από το Μαϊντουγκούρι, την πρωτεύουσα της επαρχίας και οικονομικό κέντρο της περιοχής. Πολύ κοντά στο Dalori, βρίσκονται δύο προσφυγικοί καταυλισμοί που στεγάζουν 18.000 ανθρώπους, οι οποίοι έχουν καταφύγει εκεί σε μια προσπάθεια να ξεφύγουν από τους ισλαμιστές τη Μπόκο Χαράμ. Οι συνθήκες στους καταυλισμούς είναι άθλιες. Στην τελευταία μου επίσκεψη, μια επιδημία χολέρας είχε σκοτώσει πάνω από 600 ανθρώπους. Θυμάμαι τα πτώματα που στοιβάζονταν στις παρυφές του καταυλισμού μέχρι κάποιος να τα θάψει…
Τελευταία φορά που επισκέφθηκα το Dalori ήταν τον Νοέμβριο. Οπως πάντα οι κάτοικοι μάς υποδέχονταν με χαρά. Δεκάδες παιδιά έτρεχαν δίπλα μας, οι γυναίκες μας χαιρετούσαν και οι άντρες μάς κοιτούσαν χαμογελαστοί. Κάθισα με την ομάδα των γυναικών, πήρα αγκαλιά το νεογέννητο μωρό της Φατιμά, η οποία μου το έδειχνε γεμάτη περηφάνια, ενώ ο δίχρονος Αγιούμπα γέλαγε σε κάθε αστεία γκριμάτσα που του έκανα. Ο Μαλίκ ήρθε με τον τετράχρονο γιο του που έβηχε και ζήτησε τη βοήθειά μας να τον πάμε να αγοράσει φάρμακα. Η Σάφια, από την ομάδα μας που μιλάει Χάουσα και Κανούρι, πήρε τη συνταγή και υποσχέθηκε να τα φέρει την επόμενη ημέρα. Ο Μαλίκ σχεδόν δάκρυσε από τη χαρά του γιατί ο γιος του θα γινόταν καλά. Ηταν το τελευταίο του παιδί και το πιο αγαπημένο του.
Δυόμισι μήνες μετά, το Dalori δεν υπάρχει πια. Οπλισμένοι τζιχαντιστές της Μπόκο Χαραμ επιτέθηκαν με μηχανές και αυτοκίνητα γεμάτα εκρηκτικά. Επί τρεις ώρες έσφαζαν και έκαιγαν τους κατοίκους. Κύκλωσαν το χωριό, εγκλώβισαν όσους δεν πρόλαβαν να φύγουν και σκότωσαν με μανσέτες και πολυβόλα 250 ανθρώπους. Δεκάδες παιδιά κάηκαν ζωντανά. Τα έκλεισαν μέσα στα κτήρια και τα έκαψαν. Κατέστρεψαν τα σπίτια, πυροβόλησαν όλα τα ζώα, έκλεψαν τις σοδειές και όταν πλέον σιγουρεύτηκαν ότι δεν είχε μείνει κανείς ζωντανός έφυγαν. Μέσω ενός συνεργάτη μου που εργάζεται στον Ερυθρό Σταυρό, έλαβα ένα βίντεο με τις πρώτες εικόνες της σφαγής. Δεκάδες καμένα παιδικά σώματα, δολοφονημένες μητέρες που ακόμα είχαν τα νεκρά παιδιά τους στο στήθος, καμένα μωρά δεμένα στις πλάτες της μάνας ή της αδερφής τους, άντρες με κομμένους λαιμούς… Αυτή ήταν η πραγματικότητα. Ενα χωριό που ισοπεδώθηκε χωρίς λόγο. Τα θύματα ήταν διπλάσια από τις επιθέσεις του Νοεμβρίου στο Παρίσι όμως τα διεθνή μέσα δεν έκαναν τιμητικά αφιερώματα και κανείς Ευρωπαίος πολιτικός δεν εξέφρασε τον αποτροπιασμό του.
Για να είμαστε ειλικρινείς το θέμα πέρασε στα ψιλά της διεθνούς ενημέρωσης.
Οι κάτοικοι του Dalori είναι και εκείνοι θύματα των τζιχαντιστών. Η Μπόκο Χαράμ, από το 2009 που ξεκίνησε τις επιθέσεις της, έχει δολοφονήσει πάνω από 25.000, ενώ έχει ξεπεράσει σε δολοφονικές επιθέσεις ακόμα και το Ισλαμικό Κράτος. Σχεδόν τρία εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους και έχουν καταφύγει είτε σε άλλες πόλεις είτε σε καταυλισμούς προσπαθώντας να γλυτώσουν από τη μανία των τζιχαντιστών, ενώ 24 εκατομμύρια άνθρωποι -όσο δηλαδή ήταν ο πληθυσμός της Συρίας πριν τον πόλεμο- έχουν υποστεί άμεσα ή έμμεσα τις συνέπειες των τζιχαντιστών.
Cui bono?
Η Μπόκο Χαράμ είναι ένα πολυσύνθετο φαινόμενο που θα μας απασχολήσει για πολλά χρόνια ακόμα. Εχει κηρύξει τον πόλεμο στην κυβέρνηση της Νιγηρίας, αλλά πλέον η διαμάχη έχει εξαπλωθεί γύρω από τις χώρες της Λίμνης του Τσαντ και έχει γίνει περιφερειακή. Οι τζιχαντιστές ζητούν να δημιουργήσουν Ισλαμικό κράτος στα ΒΑ της Νιγηρίας, τάσσονται κατά της δυτικής εκπαίδευσης και καίνε σχολεία, εκκλησίες και τζαμιά ανεξαιρέτως. Σε μια πρώτη ανάγνωση φαντάζουν σαν ένα ακόμα τρελό γκρουπ φανατικών που σκοτώνει, κάπου εκεί, στην υποσαχάρια Αφρική. Ομως τίποτα δεν γεννιέται σε πολιτικό και κοινωνικό κενό και αναμφίβολα η Μπόκο Χαράμ είναι γέννημα των ειδικών συνθηκών της περιοχής.
Η Νιγηρία είναι ένα πολυσύνθετο κράτος όπου ο μουσουλμανικός βορράς έχει ελάχιστη σχέση με τον χριστιανικό νότο και οι διαφορετικές φυλές, ακόμα και σήμερα μάχονται μεταξύ τους για εξουσία, γη και κοπάδια. Η Νιγηρία είναι επίσης ένα από τα πιο διεφθαρμένα κράτη του πλανήτη με πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου στον νότο τα οποία λυμαίνονται πολυεθνικές και τεράστιες εκτάσεις στέπας στον βορρά. Οι Βρετανοί που αποίκισαν και στην ουσία δημιούργησαν τα σημερινά σύνορα της Νιγηρίας, γνώριζαν πολύ καλά τις εσωτερικές διαφορές και έκαναν αυτό που όλοι οι αποικιοκράτες κάνουν: ενέτειναν τις εσωτερικές αντιπαλότητες ώστε να μπορέσουν να ελέγχουν καλύτερα τη χώρα.
Ετσι δημιούργησαν μια τοπική ελίτ από τις φυλές του νότου, στους οποίους έδωσαν πρόσβαση σε δυτική εκπαίδευση και κράτησαν τους φτωχούς μουσουλμανικούς πληθυσμούς στον σκοταδισμό και την εξαθλίωση. Η δυτική εκπαίδευση έγινε για τους μουσουλμάνους του βορρά συνώνυμο της αποικιοκρατίας, της ελίτ και της διαφθοράς. Ακόμα και μετά την ανεξαρτησία της Νιγηρίας οι πληθυσμοί του βορρά παρέμειναν εξαθλιωμένοι και αποκομμένοι από κυβερνητικές παροχές, κάτι που ωθούσε πολλούς γονείς να προτιμούν τα ισλαμικά σχολεία για τη μόρφωση των παιδιών τους, στα οποία δίδασκαν φανατικοί ισλαμιστές -η πλειοψηφία των οποίων είτε είχε εκπαιδευτεί στη Σαουδική Αραβία είτε ακολουθούσε τα διδάγματα των ουαχαμπιτών.
Ο δρόμος για τη γέννηση της Μπόκο Χαράμ στρώθηκε μέσα από την αδικία της αποικιοκρατίας, την εξαθλίωση του βορρά, τη διαφθορά των διαδοχικών κυβερνήσεων της Νιγηρίας και των επεμβάσεων της Ε.Ε. και των Η.Π.Α. στην Αφρική.
Η οργάνωση χρηματοδοτεί τις επιθέσεις από απαγωγές και ληστείες τραπεζών, ενώ υπάρχουν ενδείξεις ότι η Αλ Κάιντα και ντόπιοι πολιτικοί είναι στη λίστα των χρηματοδοτών της. Δεν έχει γίνει όμως ποτέ καμία προσπάθεια να διερευνήσει κάποια ανεξάρτητη αρχή τα οικονομικά της Μπόκο Χαράμ, να ανοίξουν ύποπτοι λογαριασμοί και να βρεθεί ποιος τελικά επωφελείται από την ύπαρξη μιας ομάδας που τρομοκρατεί τέσσερις χώρες και που δρα σχεδόν ανεξέλεγκτη. Η επέμβαση στη Λιβύη από τις Η.Π.Α. και τη Γαλλία -η οποία αποσταθεροποίησε την περιοχή του Σαχέλ- είχε ως αποτέλεσμα μέρος από το οπλοστάσιο του Καντάφι να βρεθεί στα χέρια της Μπόκο Χαράμ. Παράλληλα όμως η ύπαρξη των τζιχαντιστών αποτέλεσε και την αφορμή της εγκατάστασης Αμερικανών στρατιωτών στο γειτονικό Τσαντ και Καμερούν.
Για την πάταξη της Μπόκο Χαράμ δαπανώνται εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια σε εξοπλισμούς, ενώ στο γειτονικό Τσαντ και Καμερούν ο αμερικανικός στρατός προωθεί τη χρήση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών (των γνωστών μας drones). Ολα αυτά σε μια περιοχή που ο ανταγωνισμός για τους στρατιωτικούς εξοπλισμούς είναι λυσσαλέος: Το 2015 αποκαλύφθηκε ότι η Νιγηρία έχει αγοράσει μη επανδρωμένα αεροσκάφη από την Κίνα για στρατιωτικούς σκοπούς. Η αποκάλυψη αυτή, αν και δεν επιβεβαιώθηκε από τη Νιγηρία, είχε ως αποτέλεσμα, οι Η.Π.Α. να αναθεωρήσουν τη στάση τους απέναντι στους εξοπλισμούς της Νιγηρίας. Ενώ μέχρι τότε επισήμως αρνούνταν να πουλήσουν όπλα και μη επανδρωμένα αεροσκάφη στον νιγηριανό στρατό εξαιτίας της διαφθοράς και των κατηγοριών για εγκλήματα πολέμου, αποφασίστηκε ότι και οι Η.Π.Α. πρέπει να συνδράμουν στη μάχη κατά των τζιχαντιστών και να υπογραφούν συμφωνίες για στρατιωτικά οχήματα και ελαφρά μαχητικά αεροσκάφη.
Δεν ξέρω αν το πολιτικό πλαίσιο έχει πλέον κάποια σημασία για τους επιζώντες στο Dalori. Ή για όσους βρήκαν φρικτό θάνατο στα χέρια των τζιχαντιστών, αν παρηγορεί κάποιον ότι τα παιδιά του σφαγιάστηκαν στο όνομα γεωπολιτικών συμφερόντων και διεστραμμένων ερμηνειών της θρησκείας.
Οι σφαγές της Μπόκο Χαραμ και οι επιθέσεις αυτοκτονίας μπορεί να σκοτώνουν εκατοντάδες ανθρώπους, αλλά τα θύματα αυτής της τρομοκρατίας δεν θα βρουν ποτέ δικαιοσύνη.
Θέλω, λοιπόν, εγώ τώρα να ζητήσω κάτι από όσους διάβασαν αυτή τη σύντομη ανάλυση: κλείστε τα μάτια σας και φανταστείτε ότι είναι λευκοί. Ίσως μόνο τότε ο θάνατος τους να αποκτήσει κάποια βαρύτητα.
Το τμήμα Χανίων των Γιατρών του Κόσμου
σας προσκαλεί στην ημερίδα “όπου υπάρχουν άνθρωποι” στο Νεώριο Μόρο την Παρασκευή 12 Φεβρουαρίου.
Μετά τις ομιλίες για τα κοινωνικά προβλήματα, τον κοινωνικό και υγειονομικό αποκλεισμό, τη θέση και τις δράσεις της οργάνωσης, θα ακολουθήσει η κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας.
Ευχαριστούμε τον Ιστιοπλοϊκό Ομιλο για τη δωρεάν παραχώρηση του χώρου, τους ομιλητές της ημερίδας, τους χορηγούς επικοινωνίας superfm, δίκτυο fm, Χανιώτικα Νέα, Ζάρπα, το τυπογραφείο Κασσιμάτη, το ζαχαροπλαστείο Μοντέρνο για την πίτα και αλμυρά εδέσματα, το ζαχαροπλαστείο Μαυρακάκης, ταβέρνα Αχιλλέας και τις εθελόντριες για τα γλυκά και αλμυρά εδέσματα.
Η παρουσία σας θα είναι τιμή για εμάς.
Tα στατιστικά ιατρείου από 1-2-2016 έως και 5-2-2016 είναι:
ΕΘΝΙΚΟΤΗΤΑ ΣΥΝΟΛΟ
ΕΛΛΑΔΑ 27
ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 11
ΑΛΒΑΝΙΑ 7
ΜΑΡΟΚΟ 7
ΑΙΓΥΠΤΟΣ 3
ΣΕΡΒΙΑ 2
ΠΑΚΙΣΤΑΝ 2
ΡΟΥΜΑΝΙΑ 1
ΓΚΑΝΑ 1
ΣΟΥΔΑΝ 1
ΣΕΝΕΓΑΛΗ 1
ΝΙΓΗΡΙΑ 1
ΣΥΝΟΛΟ 64
