Ο εθελοντισμός ως τρόπος ζωής
Η πρώτη μου επαφή με τους Γιατρούς του Κόσμου ήταν το 1998. Τότε, στο αεροπλάνο προς την Αθήνα, είχα πολλές ερωτήσεις στο μυαλό μου. Μόλις με είχαν καλέσει από τα κεντρικά των ΓτΚ για μια συζήτηση που θα γινόταν σε σχέση με μια αποστολή – πρόγραμμα στο Ιράκ.
Τι θα πήγαινα εγώ να κάνω εκεί; 12 χρόνια στα Πανεπιστήμια και μια ευκαιρία στην Ευρώπη για μία καριέρα που δεν είχε καμιά σχέση με τους γιατρούς και τα φάρμακα. Και όμως! Γύρισα στα χρόνια του πολέμου στον Λίβανο, το 1981, όταν μία χούφτα πιτσιρικάδες είχαμε μόλις ολοκληρώσει τη βασική στρατιωτική εκπαίδευση και μια επιδερμική αναφορά στις πρώτες βοήθειες. Νομίζαμε ότι μ’ αυτό το ελάχιστο θα γίνουμε ήρωες της κοινωνίας. Σε λίγες μέρες θα ήταν η πρώτη μας αποστολή: μία βόμβα που έπεσε δίπλα στο σχολείο μας, κραυγές για βοήθεια, όλοι μας που σπεύσαμε να βοηθήσουμε, οι μισοί όμως εκείνη τη μέρα δεν γύρισαν στα σπίτια τους -μία δεύτερη βόμβα έπεσε. Φόβος, οργή και όρκος -μία καινούργια ζωή ξεκίνησε για όλους μας τότε: θέλω να βοηθήσω.
Ο Εθελοντισμός είναι μια ταυτότητα που, όταν την αναλαμβάνεις με πίστη, δεν μπορείς να κάνεις πίσω. Γίνεται τρόπος ζωής και σκέψης. Ο εθελοντής δεν γίνεται μόνο μέσα σε τέσσερις τοίχους. Τι σημαίνει να έχω το σήμα μιας ανθρωπιστικής οργάνωσης στο αυτοκίνητό μου και να περάσω με κόκκινο, να μη σταματήσω για να περάσει μια μάνα που σπρώχνει ένα καροτσάκι; Κοιμάσαι εθελοντής και ξυπνάς εθελοντής. Στον δρόμο, στην παρέα, στο καφενείο, όσο ζεις, όπου ζεις, είσαι μάρτυρας και εκπρόσωπος μιας ωραίας χειρονομίας. Αρκεί να το πιστεύεις ολόψυχα.
Οι Γιατροί του Κόσμου είναι μια από αυτές τις εθελοντικές, ανθρωπιστικές οργανώσεις που βρέθηκαν ξαφνικά να σηκώνουν μεγάλο βάρος λόγω της αδυναμίας του κεντρικού συστήματος υγείας της χώρας, αλλά και της απουσίας των τοπικών αρχών σε πολλούς τομείς. Δεν θέλω να πολιτικοποιήσω τον λόγο μου, αλλά όσο σημαντική κι αν είναι η ανθρωπιά που έχει μέσα του ο καθένας και όση μεγαλοψυχία κι αν έχει ο εθελοντής, η κοινωνία μας -πέρα από τα αισθήματα αλληλεγγύης- χρειάζεται και την έμπρακτη προσφορά από τους έχοντες. Πολλοί θέλουν να προσφέρουν και δεν μπορούν. Ωστόσο, περισσότεροι είναι εκείνοι που μπορούν, αλλά δεν θέλουν. Μας τιμά κάθε προσφορά -είναι η δάδα μας μέσα στο σκοτάδι της σκληρής πραγματικότητας σε μια εποχή λαιμαργίας και εκμετάλλευσης. Κάθε ευρώ που προσφέρεται, ναι, σώζει μια ζωή, γιατί φθάνει σε χέρια που ορκίστηκαν να σώζουν ζωές, να φυτεύουν το χαμόγελο σε κάθε πονεμένο χείλι.
Ταυτόχρονα όμως, ο εθελοντής δεν είναι θεός παρότι μερικές φορές μπορεί να αισθάνεται έτσι. Είναι ένας άνθρωπος που ζει σε μια κοινωνία που δεν την έχει φτιάξει ο ίδιος, ούτε ιδεολογικά ούτε πολιτιστικά. Οπως η κοινωνία έχει τις αδυναμίες της, έτσι και ο εθελοντής έχει τις δικές του αδυναμίες… Είναι χαρά να είσαι εθελοντής, αλλά δεν είναι εύκολη υπόθεση. Πόσες φορές άκουσα: «Μα εσείς πάτε ταξίδια»… Πόσο κατανοητό είναι άραγε ότι η αποστολή δεν είναι ταξίδι αναψυχής, αλλά ρίσκο για τη ζωή του εθελοντή που πηγαίνει σε εμπόλεμες ζώνες ή σε περιοχές με μολυσματικές ασθένειες οι οποίες έχουν εξαληφθεί από την Ευρώπη; Πόσες φορές δεν άκουσα ότι είμαι άκαρδος επειδή δεν μπορούσα να δώσω φάρμακα σε κάποιον που ο γιατρός του ήταν ο γείτονας με προφορική συνταγή; Κι πόσες φορές δεν με απεκάλεσαν «ρατσιστή», επειδή δεν μπορούσα να δώσω φάρμακα σε κάποιον που τυχαίνει να είναι από άλλη θρησκεία, αλλά ζήτησε με τη δική του ευθύνη ένα φάρμακο;
Από την άλλη όμως, πόσες φόρες δεν βρέθηκα στον έβδομο ουρανό με το ευχαριστώ από το χαμόγελο μίας μητέρας που μόλις εμβολιάστηκε το παιδί της; Ή από το ζεστό βλέμμα ενός παππού που βρήκαμε το φάρμακό του; Ή μια γιαγιά που δεν χρειάστηκε να περιμένει μέρες ή και μήνες για να εξεταστεί και να βρει την κατάλληλη βοήθεια;
Ο Εθελοντισμός είναι αυταπάρνηση -όχι αυτοπροβολή. Σε όλους αυτούς τους αφανείς ήρωες που προσφέρουν τον χρόνο τους, τον κόπο τους, αγαθά και φάρμακα και οικονομική στήριξη από το υστέρημά τους και που τα πρόσωπά τους δεν προβάλλονται από τα φώτα της δημοσιότητας, λέω ευχαριστώ! Η βοήθεια προς τον άνθρωπο μπορεί να μην αλλάξει όλο τον κόσμο, αλλά μπορεί ν’ αλλάξει τον κόσμο αυτού του ανθρώπου!
Ηλίας Ν. Γαττάς
Την Παρασκευή 12 Φεβρουαρίου στο Νεώριο Μόρο πραγματοποιήθηκε η ημερίδα “όπου υπάρχουν άνθρωποι” από το τμήμα Χανίων των Γιατρών του Κόσμου. Ο κόσμος που παρευρέθη ενημερώθηκε για τις δράσεις του τμήματος, για τα τροχαία και τη δημόσια υγεία, για τον κοινωνικό αποκλεισμό, υγειονομικό αποκλεισμό, για τις ψυχικές πτυχές μιας κρίσης που αποτελούν σημαντικά κοινωνικά προβλήματα και για τις εμπειρίες των εθελοντών του ιατρείου. Μετά το πέρας των ομιλιών πραγματοποιήθηκε η κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας του τμήματος…
Την ημερίδα χαιρέτησε ο πρόεδρος της οργάνωσης κ. Νικήτας Κανάκης που παρευρέθη στην εκδήλωση με τη γενική διευθύντρια κα Ευγενία Θάνου και τον Διαμαντόπουλο Κωνσταντίνο, μέλος Δ.Σ.
Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε όλους εσάς που συμβάλατε για την αξέχαστη βραδιά, τον Ιστιοπλοϊκό Ομιλο για τη δωρεάν παραχώρηση του χώρου, τους ομιλητές της ημερίδας κ. Ι. Βλαχάκη, Σ. Πολέντα, Α. Κρασουδάκη, Τ. Δημητριάδη, Κ. Διαμαντόπουλο, Γ. Βαγιωνή, Α. Ντιγριντάκη, Ε. Νικολουζάκη, Β. Ορφανουδάκη, Α. Λιοδάκη, Κ. Κυριακοπούλου, Salix Abu Shanab, Redouane Ahdidou, Η. Γαττά, τους μουσικούς της βραδιάς, Ζαχαρένια Σημανδηράκη, Γιώργο Βαβουλέ, Μανώλη Φλεμετάκη, Νίκο Αλεξίου, Δημήτρη Κωτάκη, τους χορηγούς επικοινωνίας superfm, δίκτυο fm, Χανιώτικα νέα, το τυπογραφείο Κασσιμάτη, το ζαχαροπλαστείο Μοντέρνο για την πίτα και αλμυρά εδέσματα, το ζαχαροπλαστείο Μαυρακάκης, ταβέρνα Αχιλλέας και τις εθελόντριες για τα γλυκά και αλμυρά εδέσματα.
“Φωλιά του παιδιού”
Την Τετάρτη 3 Φεβρουαρίου η κοινωνική λειτουργός του Πολυϊατρείου επισκέφθηκε το βρεφικό σταθμό/νηπιαγωγείο “Φωλιά του Παιδιού” όπου έπειτα από ενημέρωση που έκανε στους μαθητές του Νηπιαγωγείου για το έργο των Γιατρών του Κόσμου παρέλαβε χρηματική δωρεά 319 ευρώ από τους μαθητές καθώς επίσης και φάρμακα.
Oι Γιατροί του Κόσμου ευχαριστούν τους φίλους για τις χρηματικές δωρεές τους προς ενίσχυση των δράσεων του τμήματος Χανίων.
Κ.Α. 50 ευρώ
Μ.Μ. 10 ευρώ
Μ.Λ. 50 ευρώ
Θ.Μ. 10 ευρώ
Μ.Ε. 10 ευρώ
Δ.Ε. 20 ευρώ
Μ.Ν. 25 ευρώ
Τ. 50 ευρώ
Θ.σ. 30 ευρώ
Ανώνυμη 50 ευρώ.
Κοινωνικός αποκλεισμός
Το 2010 ανακηρύχτηκε ως το ευρωπαϊκό έτος κατά της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού1, με στρατηγικές τόσο της Ευρωπαϊκής Ενωσης όσο και της κοινότητας για την καταπολέμηση του φαινομένου του υποσιτισμού και της φτώχειας. Συμπληρωματικά το άρθρο 25 §1 της οικουμενικής διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αναφέρει: «Καθένας έχει δικαίωμα σε ένα βιοτικό επίπεδο ικανό να εξασφαλίσει στον ίδιο και στην οικογένειά του υγεία και ευημερία και ειδικότερα τροφή, ρουχισμό, κατοικία, ιατρική περίθαλψη, όπως και τις απαραίτητες κοινωνικές υπηρεσίες. Εχει ακόμα δικαίωμα σε ασφάλιση για την ανεργία, την αρρώστια, την αναπηρία, τη χηρεία, τη γεροντική ηλικία, όπως και για όλες τις άλλες περιπτώσεις που στερείται τα μέσα της συντήρησής του, εξαιτίας περιστάσεων ανεξαρτήτων της θέλησής του».
Ωστόσο, «το 2008 περισσότερα από 80 εκατομμύρια άτομα σε ολόκληρη την Ενωση ζούσαν κάτω από το όριο της φτώχειας». Με την οικονομική κρίση το φαινόμενο της φτώχειας επιδεινώθηκε και συμπαρέσυρε ακόμη περισσότερα άτομα. Οπως στοχευμένα είχε θέσει και η Procacci: «Η φτώχεια δεν συνεπάγεται με κανένα δικαίωμα στο άτομο». Η φτώχεια, παρά τις παγκόσμιες πολιτικές που σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν προς εξάλειψή της, παραμένει ένα καίριο πρόβλημα. Προστίθεται δε σε αυτή η συνιστώσα του κοινωνικού αποκλεισμού.
Ενώ η φτώχεια ορίζεται σε σχέση με οικονομικούς όρους, ο κοινωνικός αποκλεισμός δεν σχετίζεται μόνο με το εισόδημα και τις πηγές εισοδήματος, αλλά κυρίως με «δείκτες στέρησης ή ανικανότητας να συμμετέχουν στη σύγχρονη κοινωνία2».
Η ύπαρξη κοινωνικού αποκλεισμού οφείλεται στην αποτυχία της κρατικής πολιτικής να ενσωματώσει τους πολίτες σε βασικούς τομείς της κοινωνικής ζωής, οδηγεί δε στην απώλεια κοινωνικής συνοχής καθώς ομάδες πληθυσμού αναγκάζονται σε περιθωριοποίηση. Θεσμοί εκπαίδευσης, εργασίας, υγείας και πρόνοιας οδηγούν στην περιθωριοποίηση ατόμων από συγκεκριμένες ομάδες μέσω της απαγόρευσης πρόσβασης στους κόλπους τους3. Από τα παραπάνω γίνεται κατανοητό ότι ο κοινωνικός αποκλεισμός ως μία δυναμική διαδικασία είναι παρών σε όλα τα πεδία της κοινωνικής ζωής.
Με την ύπαρξη κοινωνικού αποκλεισμού καταλύονται βασικές έννοιες της δημοκρατικής κοινωνίας όπως η κοινωνική δικαιοσύνη καθώς το ατομικό δικαίωμα του καθενός δεν είναι ίσο με το ατομικό δικαίωμα του άλλου. Παρατηρείται έλλειψη εισοδήματος, αύξηση ποσοστού ανεργίας, άρνηση ή περιορισμένη πρόσβαση σε τομείς Υγείας, Πρόνοιας, Εργασίας και Εκπαίδευση. Εν τέλει, διαλύεται η ομαλή λειτουργία του κοινωνικού συστήματος.
Οι Γιατροί του Κόσμου, πάνω από 25 χρόνια κάνουν πράξη το δικαίωμα στην Υγεία, προωθώντας μέσα από δράσεις την άρση του υγειονομικού και κοινωνικού αποκλεισμού. Όλοι οι εθελοντές/τριες και το προσωπικό των Γιατρών του Κόσμου περνάμε από το στάδιο της απλής κατάδειξης των κοινωνικών προβλημάτων στη δράση, δηλαδή στην υλοποίηση ιατρικών και κοινωνικών προγραμμάτων όπου θα επιτρέπουν σε όλους τους συνανθρώπους μας να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και πρόνοιας. Πάνω από 25 χρόνια όπου υπάρχουν άνθρωποι, υπάρχουν οι Γιατροί του Κόσμου κάνοντας πράξη το Δικαίωμα στην Υγεία.
Κωνσταντίνα Ν. Κυριακοπούλου
κοινωνική λειτουργός –
πολιτισμική διαμεσολαβήτρια
Ανοικτό Πολυϊατρείο ΓτΚ Χανιά
1. Βλέπε σχετικά: http://ec.europa.eu/news/employment/091231_el.htm
2. G. Room, Beyond the threshold: The measurement and analysis of social exclusion, Policy Press, 1995, σελ.227.
Μετάφραση γράφουσας. Στο αγγλικό κείμενο: “…indicators of deprivation or inability to participate in contemporary society”.
3. J. Bynner, Use of longitudinal data in the study of social exclusion, σελ.2.
Tα στατιστικά ιατρείου από
8/2/2016 έως και 12/2/2016
ΕΘΝΙΚΟΤΗΤΑ ΣΥΝΟΛΟ
ΕΛΛΑΔΑ 21
ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 15
ΣΥΡΙΑ 5
ΜΑΡΟΚΟ 5
ΑΛΒΑΝΙΑ 4
ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ 2
ΡΟΥΜΑΝΙΑ 1
ΟΥΓΓΑΡΙΑ 1
ΣΕΡΒΙΑ 1
ΠΑΚΙΣΤΑΝ 1
ΑΛΓΕΡΙΑ 1
ΝΙΓΗΡΙΑ 1
ΤΥΝΗΣΙΑ 1
ΑΙΓΥΠΤΟΣ 1
ΣΥΝΟΛΟ 60
