«Υπάρχει ισχυρή παράδοση στις τέχνες και τα γράµµατα στην Κρήτη. Μια παράδοση από την οποία κι εγώ πήρα τα εφόδια της ζωής µου», σηµειώνει, µεταξύ άλλων, ο συνθέτης και καλλιτεχνικός διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής Γιώργος Κουµεντάκης, µιλώντας στις “διαδροµές”, εν όψει της συναυλίας που θα πραγµατοποιηθεί στις 20 Απριλίου στα Χανιά, όπου θα παρουσιαστούν έργα δικά του, του Μίκη Θεοδωράκη, του Μπαχ και θρησκευτικοί ύµνοι.
Ο καταξιωµένος µουσικός, που έγινε ευρύτερα γνωστός ως δηµιουργός του µουσικού σεναρίου για τις τελετές έναρξης και λήξης των Ολυµπιακών Αγώνων της Αθήνας, µιλάει για τα σχέδια που έχει για την Ε.Λ.Σ. και τα οποία περιλαµβάνουν και την περιφέρεια, χαρακτηρίζει τον Μπαχ ως τον σπουδαιότερο συνθέτη όλων των εποχών, ενώ αναφέρεται µε τα πιο κολακευτικά λόγια για τη “δική µας” Vamos Orchestra λέγοντας, µεταξύ άλλων, πως «είναι ό,τι πιο ουσιαστικό έχει γίνει στον χώρο της έντεχνης ελληνικής µουσικής, τα τελευταία χρόνια».
Είστε στο τιµόνι της Εθνικής Λυρικής Σκηνής από το 2017. Μέσα σε αυτά τα χρόνια καταφέρατε να δώσετε µια διεθνή ακτινοβολία στον οργανισµό που διοικείτε. Ποιοι είναι οι επόµενοι στόχοι που έχετε θέσει για την Ε.Λ.Σ.;
Σας ευχαριστώ που αναγνωρίζετε το έργο που έχει γίνει στην Εθνική Λυρική Σκηνή από το 2017 που ανέλαβα την καλλιτεχνική διεύθυνση. Μια εποχή που οι προκλήσεις και τα ρίσκα ήταν µεγάλα, καθώς οφείλαµε µέσα σε ελάχιστο διάστηµα να µεταστεγαστούµε και να ξεκινήσουµε να λειτουργούµε οµαλά στις νέες µας εγκαταστάσεις στο Κέντρο Πολιτισµού Ίδρυµα Σταύρος Νιάρχος. Με τεράστια προσπάθεια και ατελείωτες ώρες δουλειάς, µε την οµάδα µου, αλλά και µε την συνδροµή του συνόλου του προσωπικού της ΕΛΣ καταφέραµε όχι µόνο να παρουσιάζουµε µε επιτυχία το έργο µας σε ένα νέο κτήριο µε εντελώς νέες απαιτήσεις και δυσκολίες, αλλά και να αναπτύξουµε µια νέα καλλιτεχνική ταυτότητα και να απευθυνθούµε στο παγκόσµιο κοινό. Με την αµέριστη βοήθεια του Υπουργείου Πολιτισµού και την στήριξη του Ιδρύµατος Σταύρος Νιάρχος, αλλά και των χορηγών µας καταφέραµε σηµαντικά επιτεύγµατα, τα οποία έχουν αναγνωριστεί από τον ελληνικό και τον διεθνή Τύπο και κυρίως έχουν εκτιµηθεί από το µεγάλο κοινό της Λυρικής. Στόχος µας τώρα είναι να συνεχίσουµε αυτή την ανοδική πορεία, να συνεχίσουµε να δηµιουργούµε υψηλού επιπέδου παραστάσεις και στις δύο µας σκηνές, παραστάσεις που συζητιούνται, που αφορούν οµάδες κοινού που πιθανώς έως τώρα δεν είχαν σχέση µε το λυρικό θέατρο, αλλά ταυτόχρονα παραστάσεις που ικανοποιούν τους γνώστες και φίλους της λυρικής τέχνης.
Έχετε µεγαλώσει στο Ρέθυµνο και γνωρίζετε ότι για τα παιδιά της επαρχίας δεν είναι εύκολο να έχουν άµεση πρόσβαση σε ερεθίσµατα όπως η όπερα. Ξέρω, επίσης, ότι δίνετε µεγάλη έµφαση στην εκπαιδευτική διάσταση της Ε.Λ.Σ. Σχεδιάζετε µήπως κάποια δράση ώστε να δοθεί η δυνατότητα σε παιδιά που µεγαλώνουν στην περιφέρεια να έρθουν κοντά στο λυρικό θέατρο;
Στο επόµενο διάστηµα, η Εθνική Λυρική Σκηνή µε ένα µεγάλο πλέγµα εκδηλώσεων, δράσεων, παραστάσεων, προγραµµάτων θα απευθυνθεί συστηµατικά στην ελληνική περιφέρεια, στο σύνολο της. Είναι κάτι που θα ανακοινωθεί το επόµενο διάστηµα, αλλά αυτό που µπορώ να τονίσω αυτή τη στιγµή είναι ότι µαζί µε την στρατηγική µας να προσεγγίσουµε κοινά από όλο τον κόσµο, θα αναπτύξουµε µια νέα πολιτική εκπαίδευσης –µε την ευρεία έννοια- του κοινού της ελληνικής περιφέρειας.
Τα διοικητικά καθήκοντα του καλλιτεχνικού διευθυντή που ασκείτε είναι ιδιαίτερα απαιτητικά. Νοιώθετε ότι αυτό σας κρατάει κάπως πίσω από το αµιγώς καλλιτεχνικό σας έργο; Ότι σας περιορίζει δηλαδή τη δυνατότητα να γράφετε περισσότερη µουσική;
Αυτό, όπως καταλαβαίνετε, είναι αναπόφευκτο. Όσες προσπάθειες και αν έκανα αυτά τα χρόνια που είµαι στην ΕΛΣ να γράψω µουσική αποδείχτηκαν µη ρεαλιστικές και πολύ σύντοµα τις εγκατέλειψα. Όµως αυτό είναι κάτι που το γνωρίζω, το έχω αποδεχτεί και αν θέλετε είναι κάτι που δεν µε στενοχωρεί, γιατί η δουλειά µου ως καλλιτεχνικός διευθυντής έχει τόσες πολλές και διαφορετικές δηµιουργικές προκλήσεις, που στο τέλος της ηµέρας νιώθω ότι δεν έχω προδώσει τον συνθέτη µέσα µου. Είναι για µένα τεράστια ικανοποίηση που ως καλλιτεχνικός διευθυντής, έχω τη δυνατότητα, µέσω αναθέσεων, να βοηθώ τους συνθέτες της εποχής µας να δηµιουργήσουν και να συνεισφέρω όσο µπορώ στην καινούρια δηµιουργία στον τοµέα της µουσικής. Η δική µου συνθετική δραστηριότητα, θέλω να ελπίζω, ότι θα αναπτυχθεί ξανά, όταν µε το καλό ολοκληρώσω τον κύκλο µου στην ΕΛΣ. Ήδη έχω πολλά σχέδια και ελπίζω να καταφέρω να τα ολοκληρώσω.
Σας έχω ακούσει σε συνέντευξή σας να µιλάτε για την ισχυρή παράδοση στις τέχνες και τα γράµµατα που υπάρχει στην Κρήτη, αλλά και για την ανάγκη να συστήσουµε τον πολιτισµό µας στο εξωτερικό. Τι χρειάζεται για να συµβεί αυτό;
Πράγµατι υπάρχει αυτή η παράδοση στην οποία αναφέρεστε – µια παράδοση από την οποία και εγώ πήρα τα εφόδια της ζωής µου. Όµως αυτό δεν αρκεί πλέον. Χρειάζεται συστηµατική εργασία, πολιτική βούληση, σωστή παιδεία και ουσιαστικό ενδιαφέρον για τον πολιτισµό. ∆εν είµαι πάντα αισιόδοξος ότι όλα αυτά µπορούν να συνυπάρξουν – αλλά όταν αυτό συµβαίνει, είναι σαν να επιτελείται ένα θαύµα.
Στην εκδήλωση που θα πραγµατοποιηθεί στα Χανιά θα ακούσουµε συνθέσεις δικές σας, του Μίκη Θεοδωράκη, του Μπαχ και θρησκευτικούς ύµνους. Όταν ξεκινούσατε το ταξίδι σας στη µουσική, φανταζόσασταν ποτέ ότι µια µέρα το έργο σας θα “µοιράζεται” τη σκηνή µε έργα κορυφαίων συνθετών;
Είναι ένα εξαιρετικό πρόγραµµα πράγµατι. Μιας και µε ρωτάτε, θέλω να σας πω ότι θεωρώ ότι ο Μπαχ είναι ο σπουδαιότερος συνθέτης όλων των εποχών και η µουσική του θεωρώ πως είναι το κορυφαίο έργο στην ιστορία της ανθρωπότητας. Ο Μπαχ µε επηρέασε όσο κανένας άλλος, σε βάθος και σε ουσία, εµπλουτίζοντας τη µουσική µου γλώσσα και αλλάζοντας τη ζωή µου. Σε ότι αφορά στην συναυλία στα Χανιά χαίροµαι πολύ που θα συνεργαστούµε µε τη Vamos Orchestra. Πρόκειται για ένα εξαιρετικό σύνολο, το έργο του οποίου παρακολουθώ στενά. Θεωρώ ότι είναι ό,τι πιο ουσιαστικό έχει γίνει στον χώρο της έντεχνης ελληνικής µουσικής, τα τελευταία χρόνια. Μάλιστα, πρόσφατα είχαµε κάνει µαζί τους µια εξαιρετική συναυλία για τον Μίκη Θεοδωράκη στην Εναλλακτική µας Σκηνή.
Το δικό µου έργο θα ερµηνευτεί από το εξαιρετικό κουιντέτο Αίολος, το οποίο απαρτίζεται από κορυφαίους µουσικούς που παίζουν στις µεγάλες κρατικές και δηµοτικές µας ορχήστρες. Μάλιστα, το Αίολος έχει ηχογραφήσει και το έργο µου «ένας Κατσιφός στο φαράγγι του γρύλου» που κυκλοφορήσει µε τη Νάξος. Γενικώς, η συµβολή τους στην προβολή της λογίας ελληνικής µουσικής, από την εθνική σχολή έως σήµερα, είναι εξαιρετικής σηµασίας.
Έχετε ανεκπλήρωτα µουσικά όνειρα;
Έχω πολλά σχέδια, αλλά όχι στην βάση του ανεκπλήρωτου. Ελπίζω η ζωή να µου επιτρέψει να γράψω και άλλα έργα και να νιώσω σύντοµα την αγωνία εκείνη που µε κατακλύζει όταν ένα έργο µου πρωτοπαρουσιάζεται σε κοινό. Είναι ένα τροµακτικό συναίσθηµα που αρχίζει από την απόρριψη, αλλά ευτυχώς συνήθως καταλήγει στην αποδοχή και την αγάπη. Και είναι αυτό το συναίσθηµα που αν και µε φοβίζει καµιά φορά, το αποζητώ όσο κανένα άλλο.
Η συναυλία
Μια µουσική προσέγγιση της εβδοµάδας των Παθών, µε έργα των Μίκη Θεοδωράκη, Γιώργου Κουµεντάκη, Μπαχ και εγκώµια της Μεγάλης Παρασκευής, θα πραγµατοποιηθεί το Σάββατο 20 Απριλίου στο Θέατρο “Μίκης Θεοδωράκης” (1η συναυλία 18:30 και 2η Συναυλία 21:00), από το Κουιντέτο Ξύλινων Πνευστών Αίολος, την Ορχήστρα Vamos, υπό τη διεύθυνση του Θανάση Παπαθανασίου, και ερµηνευτές τους Πρόδροµο Καραδελόγλου και Βασίλη ∆ηµακόπουλο.
Θα ακουστούν:
– Πρελούδια του Μπάχ γραµµένα για τα Άγια Πάθη (Κουιντέτο Ξύλινων Πνευστών Αίολος).
– Απόσπασµα από την “Κασσιανή” του Μίκη Θεοδωράκη διασκευασµένο από το Κουιντέτο Ξύλινων Πνευστών Αίολος.
– Μοιρολόγια από την όπερα “Φόνισσα” του Γιώργου Κουµεντάκη, σε παγκόσµια πρώτη, από το Κουιντέτο Ξύλινων Πνευστών Αίολος.
– “Επιτάφιος” του Μίκη Θεοδωράκη, µε διασκευή από τη Vamos Orchestra, σε ενορχήστρωση και διεύθυνση του Θανάση Παπαθανασίου και µε ερµηνευτή τον βαθύφωνο Βασίλη ∆ηµακόπουλο.
– Μια πρωτότυπη απόδοση ενός αποσπάσµατος από τα εγκώµια της Μεγάλης Παρασκευής (“Αι γενεαί πάσαι”), σε ενορχήστρωση του Θανάση Παπαθανασίου, από την ορχήστρα Vamos και το κουιντέτο Ξύλινων πνευστών Αίολος, µε φωνές τον Πρόδροµο Καραδελόγλου και τον Βασίλη ∆ηµακόπουλο.
∆ιοργάνωση: Μουσικό Σύνολο Vamos µε τη στήριξη του ∆ήµου Χανίων. Γενική Είσοδος 15 ευρώ. Εισιτήρια: Ticketservices και Φροντιστήριο Παλλάδιο (µέρος των εσόδων θα δοθούν στον “Ορίζοντα”).
Πληροφορίες: 6951848941, 6973215114.
