Με ανά-κατα
ημερολογιακά
απτα γραπτά
γύρω από την τέχνη
1) Το νερό είναι σοφό γιατί παραχωρεί τη μορφή του
Κάθε φορά στη μορφή που το φιλοξενεί (Αυτή είναι
Η θρησκεία του’ η τρομερή του απόσβεση. Θυμάται;
Από στήθους του ξένιου Δια τις βουλές’ …(α)
36 ΣΠΑΡΑΓΜΑΤΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΥΠΕΡΧΕΙΛΙΣΗ
2)Ενώνει θετικό μ΄αρνητικό κι αναπαύεται στ’ αμερόληπτα
Γυρίσματα του γιν και του γιανγκ. Χωρίς καμιά πολυγλωσία
Με 36 τρόπους απαντούν οι 36 διπλες του.
Αυτό ονομάζεται να περπατάς ταυτόχρονα σε 36 δρόμους…
…κανένα γεγονός χωρίς μια δεύτερη στη νήσο μνήμη.
Πλένει ξεπλένει στη γλυμμένη πλύστρα το παρελθόν της
και το μέλλον σαν ρούχο αφόρετο και λερωμένο
Που σ’ όνειρο πνιγμένο κυματίζει
ΜΑΝΟΛΗΣ ΠΡΑΤΙΚΑΚΗΣ «το νερό»
3) Μια συνισταμένη: ΤΟ ΝΕΡΟ
Τρεις συνιστώσες, που είναι ήδη μελλοντική… μνήμη:
4) Η έκθεση BATH TIME στο νέο αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων
5) Η κατάκτηση του αργυρού μεταλλείου στο πρόσφατο Πανευρωπαϊκό πρωτάθλημα Πόλο στην Κροατία από την εθνική μας ομάδα γυναικών
6) Η μακρόχρονη εγκατάλειψη του Κολυμβητηρίου στο ακρωτήρι με ότι συνεπάγεται, ως χθεσινή, παρούσα και μελλοντική κατάσταση
7)Επειδή απεχθάνομαι τα συμπεράσματα στο τέλος ενός αναλυτικού κειμένου που οι περισσότεροι δεν αντέχουν να διαβάσουν, ξεκινώ αντίστροφα
8)Κύριοι του Δήμου Χανίων, του Πολυτεχνείου Κρήτης, της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού, βρείτε τα επιτέλους, καθίστε σε ένα τραπέζι και ολοκληρώστε ένα έργο που θα δώσει πνοή, ζωτικότητα, ομορφιά και πολιτιστικό παλμό σε μια υποβαθμισμένη περιοχή-
9)Σαν πυρήνας – αλλά και ως απαιτητική ομόκεντρη δραστηριότητα απίστευτα προσφερόμενη, δημιουργικής εξαχτίνωσης.
10)Επανέρχομαι στα ελπιδοφόρα. Τετάρτη 7 Σεπτεμβρίου, βρίσκομαι στην ογκολογική κλινική του νοσοκομείου Χανίων, 3η χημειοθεραπεία, συνεννοούμαι με τους άλλους 3 ασθενείς του δωματίου ώστε να δούμε τον ημιτελικό του Ευρωπαϊκού πόλο γυναικών, ένα σπουδαίο παιχνίδι. Η νεανικότατη Ελληνική ομάδα (β) κερδίζει άνετα την έμπειρη σκληροτράχηλη Ιταλία 12-9. Αθλος.
11) Το παιχνίδι έχει τελειώσει, βγαίνουν από το νερό οι πρωταγωνίστριες, λάμπουν. Δηλώσεις κάνει η νεάνιδα Ειρήνη Νίνου πρωταγωνίστρια με 3 γκολ, αμακιγιάριστη, λαμπερή, πανέμορφη, ώριμη στις απόψεις της, στα μάτια μου ξυπνάει ο δυισμός των φιλοσοφικών αντιθέσεων, πνοή και πάθος, νερό και φωτιά. Στο σκοτάδι των υπολοίπων της τεχνητής ακρίβειας , των απειλών για πόλεμο κάθε λογής, η απόλυτη ομορφιά.
12) Σ’ αυτά τα κορίτσια αφιερώνω μερικούς ακόμα στίχους του Μ. Πρατικάκη
Α, εσύ, της διαύγειας σώμα. Της διαφάνειας
Νόημα. Του καιρού κόκκινη φωνή.
Ασύλληπτο κι ακρυπτογράφητο
Μέσα στο καθετί. Ενωμένο σε ζυμωτή συνεύρεση.
Σαν το κύλισμα του χρόνου και της Φωτιάς.
Στο μαγνητισμό άστραψες σκοτάδι. Μ’ ένα νου
Άνθος. Μ’ ένα στόμα κρυστάλλινα νερά.
13) Τρίτη 13 Σεπτεμβρίου βλέπω στο σπίτι μου τον αγώνα μπάσκετ του Πανευρωπαϊκού, Γερμανία-Ελλάδα 107-96. Η απογοήτευση εκατομμυρίων Ελλήνων για την ήτα. Υπερεκτίμηση; Άγνοια των δυνατοτήτων του αντιπάλου; τα λαβωμένα υπερείδωλα , δεν έχουν σαφή απάντηση. Η δική μου βεβαιότητα εάν το συνολικό μπάτζετ του μπάσκετ στην Ελλάδα (γ) δινόταν στο πόλο, θα είμαστε με διαφορά συνεχώς πρώτοι στον κόσμο… Ναι, το εθνικό μας σπορ, είναι το πόλο, Οι επιτυχίες-με λίγα χρήματα, το πιστοποιούν.
14) Μέσα σ αυτό το «αγωνιστικό» κλίμα κάποιοι έχουν καιρό και διάθεση να δουν Τέχνη υψηλού επιπέδου, όπως αυτή παρουσιάστηκε στην έκθεση BATH TIME που έληξε 5 Σεπτεμβρίου στο νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων, στην μεγάλη αίθουσα πολλαπλών χρήσεων και επικουρικά στη μικρότερη παιδαγωγικών εκδηλώσεων, φυσικά παράλληλα με την έκθεση της μόνιμης συλλογής.
15) Μ.Π. : «Γονατίζω στον γενέθλιο τόπο νύχτα ανάβω ένα κερί μπροστά
Στο πέλαγος. Προσκυνώ η μητρότητα των νερών…»
Κάθομαι στο υπέροχο καφέ του Νέου αρχαιολογικού Μουσείου, βλέπω όλο το πέλαγος μέχρι τη Σπάθα. Βλέπω δεξιά μου στα 150 μέτρα το σπίτι που γεννήθηκα στον Κατσαμπά, νιώθω δικαιωμένος γιατί υποστήριξα πριν από χρόνια τη Μαρία Βλαζάκη, όταν πρότεινε και αγωνίστηκε ψυχή τε και σώματι, το μουσείο να γίνει εκεί, πάνω στα ερείπια (δ) του παλιού Νοσοκομείου και του Στρατόπεδου.
16) Ναι, έγραψαν εναντίον της, τη λοιδόρησαν μερικοί, με επιστολές, γιατί δεν έγινε το μουσείο στην παλιά πόλη. Λες και όλα τα κτήρια πολιτισμού πρέπει να είναι εκεί. Ακόμα και από την αρχαιολογική υπηρεσία υπήρχαν διαφοροποιήσεις. Τώρα όλοι βέβαια χαίρονται το εξαιρετικό σύγχρονο μουσείο με τη διευρυμένη εκθεσιακή μόνιμη συλλογή που επιτέλους φωτίζει και αναδεικνύει τα έργα.
17) Εξωτερικά το έργο, αντιγράφω τον Πατρικάκη σε ζυμωτη συνεύρεση, πολεοδομική με ακτιβιστικό προσανατολισμό με γκριζαρισμένα χρώματα επένδυσης, γίνεται ένα με το πράσινο πρανές. Κάποιοι βέβαια έχουν κολλήσει στα νεοκλασικά και το αποκαλούν φουτουριστικό.
18) Την εξαιρετική έκθεση «BATH TIME” Σώμα-Νερό-διάλογοι, την πιστώνονται η διάδοχη της Μαρίας Βλαζάκη προϊσταμένη στην εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων, Ελένη Παπαδοπούλου, που συνεργάστηκε με μια σειρά μουσεία, εφορίες, ιδρύματα, ιδιωτικές συλλογές από την Ελλάδα και τη Γαλλία για να πραγματοποιηθεί αυτή η ποιητική, εικονοπλαστική έκθεση.
19)Η έκθεση ήταν ότι καλύτερο είδαμε ποτέ στα Χανιά, σε ένα χώρο αυτών των τετραγωνικών, μια ιστορική διαδρομή, ένα ξεδίπλωμα με λογής λογής έργα τέχνης μικρά-μεσαία-μεγάλα που απέδωσαν θεματικά το ΛΟΥΤΡΟ και τις συμπληρωματικές του εκφάνσεις ζωής: λατρείας, καθημερινότητας.
20) Έργα μαρμάρινα, πέτρινα, γυάλινα, πορσελάνινα, κεραμικά, ελεφάντινα χάλκινα, υφασμάτινα, αλλά και ιστορικές ελαιογραφίες όπως το θαυμάσιο έργο του Ελ Γκρέκο, το σχεδιογραφικό έργο του Πολ Σεζάν ή σύγχρονα έργα όπως του Παύλου Σάμιου…
21) Φυσικά το θέμα παρέχει πλούσια συλλεκτικά δεδομένα. Εάν ο χώρος ήταν μεγαλύτερος, θα μπορούσε να χει περισσότερα δείγματα γραφής-αφού ενυπάρχουν στηΜεσόγειο και τον τόπο μας. Χαρακτηριστική η δήλωση του καθηγητή φιλολογίας και συγγραφέα Δημήτρη Αγγελάτου, όταν είδε το θαυμάσιο έργο της Παγώνας Ξενάκη με θέμα το λουτρό, «αυτό το έργο θα μπορούσε να είναι στην έκθεση»…
22) Όσο για την τεκμηριωμένη έκθεση για την ιστορία του Σαπουνιού «από τη Μασσαλία στα Χανιά» μας θύμισε το ιστορική, πολιτισμικό υλικό που είχαμε στα Χανιά από την ΑΒΕΑ, το οποίο χάθηκε. Προσωπικά, εχω ένα πλούσιο υλικό μαζέψει το 2003 λίγο πριν-μετά- από το τέλος του εργοστάσιου στη Ν. Χώρα.
23) Στον Πρύτανη του Πολυτεχνείου Κρήτης Ευάγγελο Διαμαντόπουλο, που δεν κατάλαβε-όπως και οι άλλοι γυρω από αυτόν ότι ένα Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα έχει και άλλη ζωή εκτός από την τεχνοκρατική γνώση-. Κύριοι, κοινωνικά, πολιτιστικά αποτύχατε. Αποκόψατε τους φοιτητές από τη χαρά της ζωής και της δημιουργίας, ελπίζω οι διάδοχοι σας να λειτουργήσουν διαφορετικά στην Πρυτανεία (ε)
24) Σ αυτόν που θα ακολουθήσει και θα αξιοποιήσει το κολυμβητήριο για τους φοιτητές και τους πολίτες, αφιερώνω στίχους του Μ. Πρατικάκη:
Με υπέροχο κρόουλ μετράει την απόσταση
Προς το όνειρο και το χαμό.
Με αδιάκοπες απλωσιές μεγεθύνει
Το σώμα της.
25)Φυσικά υπάρχουν στο πολυτεχνείο και καθηγητές που αντιτίθενται στην «αποξένωση» του ιδρύματος από την πόλη και το θέλουν πραγματικά πνευματικό. Ενδεικτικά αναφέρω : Μανώλης Μανούτσογλου και Νίκος Σκουτέλης…
26)Ο τελευταίος εργάστηκε με καθηγητικό team για την πρόταση αξιοποίησης των Νεωρίων. Η ιστορία θα δείξει τα συν πλην της πρότασης.
27) Στο ΚΑΜ το καλοκαίρι είδαμε μερικές σημαντικές εκθέσεις. Το πρώτο πέρασμα πολιτών του κόσμου δίπλα στο νερό, που αξιοποιείται θετικά με βάση την ιστορία και τον πολιτισμό του τόπου.
28)Βέβαια εάν το κτήριο προσφέρεται ολόκληρο για εκθεσιακές ανάγκες το ισόγειο που η επισκεψιμότητα του είναι εκπληκτική, είναι απαραίτητο να εκσυγχρονιστεί, για μια «ουδέτερη» εκθεσιακή υποδομή. Αχ αυτή η πέτρα που καταπίνει τα πάντα…
29) Απεναντίας, στο Γυαλί Τζαμισι στο «απόλυτο» μνημείο, συνεχίζονται μίζερες ερασιτεχνικές εκθέσεις, κρίμα γιατί καθρεφτίζεται στο πιο διαφημισμένο λιμάνι της Ελλάδας. …Μ.Π. «Καθρεφτίζοντας τη γύρω αβεβαιότητα και τη θολούρα.
Έναν ασύνδετο κόσμο. Τα σκορπισμένα μελη τους.
Τα σκοτεινά και βίαια όνειρα του…»
30) Στο Γιώργο Αυγέρο που μαζί παλέψαμε για την εκθεσιακή αναβάθμιση του Τζαμιού…, κάτω από την «ομπρέλα» της Δημοτικής Πινακοθήκης (στ) στη μνήμη του διακριτικού ακτιβιστή, σημαντικού ζωγράφου, θα επανέλθω με αφιέρωμα στην επικείμενη έκθεση του στη γκαλερί Μυλωνογιάννη.
31)Όσο για τον Μορώνη του Αυγέρου, Μ.Π.:
«Κύμα νερού μελωδικό δοξάρι, συρμένο στις χορδές
Της αιθρίας και των φύλλων.
Ηχεί ανάλογα με το ηχείο του ρυακιού του.
Κι απλώνει η φύση παρτιτούρες ένα γύρο.»
32)Κάτω από το μνημείο μου των πεσόντων αεροπόρων, μέχρι κάτω από το ιστορικό «Δώμα», μια θαυμάσια όαση , μια παραμελημένη παραλία, που δεν διεκδικεί γαλάζια σημαία. Αλλά, «απαιτεί» μια ντουζιέρα, από το Δήμο, και ένα καθάρισμα μια στις τόσες,,,
33) Πέμπτη 15/9, βλέπω μια φορά ακόμα στην ΕΡΤ2 το αεικίνητο αγχωτικό αριστούργημα του Νίκου Κούνδουρου «1922» φυσικά χρονικά ενταγμένο στην τραγική επέτειο. Συγκλονιστικά δραματικό το β’ μέρος με την παράλογη «σουρεαλιστική» ανάστροφη πορεία από τη Σμύρνη προς την ξερή, στεγνή, νταμαριώδη ενδοχώρα της «Τουρκίας» ή μάλλον της θανατερής πραγματικότητας από την έλλειψη ιστορικής αυτογνωσίας.
34)Η έλλειψη της μαζί με το διπλό ρόλο των συμμαχικών δυνάμεων, έκαναν τις Ελληνικές δυνάμεις να χάσουν την αίσθηση μέτρου μεταξύ νίκης και ήττας, ξεπερνώντας τα όρια της Μικράς Ασίας την πραγματική Ελλάδα των αρχαίων Ιώνων Φιλοσόφων. Ο Κούνδουρος, στο τέλος αναδεικνύει το παράλογο της αμετροέπειας, στερώντας από τους σπουδαίους και άξια σκηνοθετημένους ηθοποιούς του (ζ) το νερό. Μ.Π.¨
«το βαθύτερο νερό του ανθρώπου είναι η δίψα του/ Τα βαθύτερα ποτάμια είναι οι φλόγες του./το πολύαστρον αίμα του…»
35) Μια έπρεπε να μείνουν στου Ηράκλειτου τη γη μέχρι εκεί που θα έλεγχαν το απόλυτο φάσμα του θανάτου μέσω του ξεσπιτώματος
Μ.Π. «Κοιτώντας σε ο σκοτεινός Εφέσιος συνέλαβε/των φαινομένων την Αρχή: Ψυχίσιν θάνατος ύδωρ γενέσθαι ‘υδατι δε θάνατος/γην γενέσθαι, εκ γης δε ύδωρ γίνεται. Εξ ύδατος δε ψυχή.»
36)Στους διδάσκοντες φιλόλογους προτείνω να διαβάζουν στους μαθητές το κορυφαίο έπος του πατέρα του υπερρεαλισμού Κόμη Ντε Λωτρεαμόν, «Μαλντορορ» τα άσματα για τον ωκεανό. (η )
Μ.Π. «Μου ζήτησες λίγο νερό και σ έδεσα στον Ωκεανό/Από φθόγγους κυμάτων
Κι αισθημάτων άλγη τα λόγια μας. Άλλη δι’ ‘άλλων γλώσσα
Στεναγμοί μεμειγμένοι.»
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
α) Μανόλης Πρατικάκης «Το νερό» εκδ. Μεταίχμιο, Κρατικό βραβείο ποίησης 2003
β)Η νεανική Ελληνική ομάδα (μ.ο.:21,5) δεν άντεξε και έχασε στον τελικό από την Πρωταθλήτρια Ισπανία
γ)Εάν λειτουργήσει το νέο κολυμβητήριο στο Πολυτεχνείο , θα απορροφήσει ερασιτεχνική-μαζική κολύμβηση, και ο ΝΟΧ μπορεί να εστιάσει στο κολυμβητήριο του στο αγωνιστικό και να πρωταγωνιστήσει σε κολύμβηση και Πόλο στην Ελλάδα, πάλι.
δ)Το 1998 δίδαξα εκεί στα ερείπια στο πλαίσιο των Π.Σ.Ε. Καλών Τεχνών του Πολυτεχνείου Κρήτης, έχω μια σειρά φωτογραφικών ντοκουμέντων.
ε)Το 2020 υπενθυμίζω ότι έγινε προσπάθεια μέσα από πολλαπλές συνεδριάσεις Καλλιτεχνών του τόπου στην Κλινική Γαβριλάκη για την ίδρυση Καλών Τεχνών στο Πολυτεχνείο Κρήτης. Το εγχείρημα υποστήριξαν τοπικές αυτοδιοικητικες αρχές, βουλευτές Χανίων, η κυρία Ντόρα Μπακογιάννη είχε έρθει σε μια από αυτές, μας ενθάρρυνε να συνεχίσουμε τη διεκδίκηση, που ωστόσο απεμπόλησαν οι Πρυτανικές αρχές και προσωπικά ο κύριος Διαμαντόπουλος….
στ)Εχω κάνει τουλάχιστον 4 αναφορές στα Χ.Ν. αλλά και ο Γ. Αυγέρος είχε τοποθετηθεί δημόσια δυο φορές.
ζ)Μεταξύ άλλων : Μπέτυ Βαλάση, Αντιγόνη Αμανίτου, Ζαχαρίας Ροχας, Τσάγλος, Τσαχιρίδης…
η) από τη «δεύτερη γραφή» του Οδυσσέα Ελύτη μεταγραφές στην ποίηση Λωτρεαμόν, Ελυάρ, Λόρκα, Ουγκαρέτι, Μαγιακόφσκι εκδ. Ίκαρος , 1976.
