Οι γονείς είναι φύσει και θέσει οι ιδανικοί σκηνοθέτες ενός οικογενειακού έργου που παίζεται συνεχώς από την εμφάνισή μας στη γη.
Γονιός σκηνοθέτης; Θα αναρωτηθείτε. Ναι, είναι μια γονική ιδιότητα που δεν την αντιλαμβάνεσαι εύκολα τις μέρες μας. Πριν από μια ή δύο δεκαετίες ήταν περισσότερο εμφανής στην κοινωνία μας.
Σήμερα, η ανάγκη για αφανή στοχευόμενη παρέμβαση στη γνωστική και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών είναι ζωτικής σημασίας.
Αφορμή για το σημείωμα ήταν η έντονη συζήτηση μιας μικρής νεανικής παρέας που άκουσα στις 5 το πρωί. Το θέμα τους; Η θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν και τόπος μια στάση λεωφορείου.
Χαμένοι στον χρόνο, δεν τους απασχολούσε αν ξύπνησαν τη μισή γειτονιά κι αν επικοινωνούσαν μεταξύ τους. Σταμάτησαν στις 7:30 με παρέμβαση ενός γείτονα.
Στο σημερινό σημείωμα αναφέρομαι στη σκηνοθεσία 3 σκηνών που επηρεάζουν, διαπερνούν και ορίζουν την καθημερινότητά μας.
Μια σκηνή του μέλλοντος
Αρχίζω με τη σκηνή του μέλλοντος για μερικούς σημαντικούς λόγους. Τα παιδιά οφείλουν να γνωρίζουν ότι η γνώση που παρέχεται σε κάθε τομέα αναθεωρείται με μεγάλη ταχύτητα. Τους τονίζουμε ότι η αξία της διά βίου μάθησης έγκειται και στην προσδοκία μελλοντικής εφαρμογής της.
Τα βοηθάμε να αναπτύξουν μια προοπτική στη ζωή τους. Εδώ υπάρχει μια δυσκολία. Θα θυμόσαστε ασφαλώς την αναφορά μου στο σημείωμα της περασμένης εβδομάδας σχετικά με την αντίληψη μας του χρόνου. Oσο λίγες κι αν είναι οι δεκαετίες που σας χωρίζουν με τα παιδιά σας η αίσθηση τους του χρόνου είναι εντελώς διαφορετική. Κάθε παιδί έχει την ασυνείδητη αίσθηση ότι ο χρόνος κυλά αργότερα.
Πρακτικά είναι σκόπιμο η σκηνοθεσία σας να αρχίσει με αναφορά σε βραχυπρόθεσμες δραστηριότητές του αυτό το καλοκαίρι ή το επόμενο φθινόπωρο.
Η αναφορά μας σε παρελθόντα γεγονότα είναι χρήσιμη μόνο αν κάνουμε προβολή σε τι μπορεί να συμβεί μερικές δεκαετίες αργότερα.
Συγκεκριμένα, αν σας ενδιαφέρει ο επαγγελματικός προσανατολισμός ενός εφήβου αποφύγετε να κάνετε παρέμβαση. Αποτελεσματικότερη ενημέρωση και παρέμβαση θα κάνει ένας φίλος ή γνωστός που ασκεί το επάγγελμα που ενδιαφέρει το παιδί σας. Αρκεί να σκηνοθετήσετε με επιμέλεια τη σχετική σκηνή.
Μαμά το ξέχασα…
Εχετε ακούσει ριπές πολυβόλου; Ετσι ήταν ο λόγος μιας μητέρας προς την κόρη της σε διπλανό τραπέζι. Γυρίζω και αντικρίζω το σαστισμένο βλέμμα ενός μικρού κοριτσιού. Ηταν προφανές ότι ήταν σε γνωστική υπερφόρτωση.
Βρήκα αφορμή και πιάσαμε κουβέντα. Δήθεν τυχαία ανέφερα ότι ο αριθμός των πληροφοριών που μπορεί να συγκρατήσει ένα παιδί εξαρτάται από πολλούς παράγοντες.
Οπως, αν οι λέξεις που χρησιμοποιούμε είναι πολυσύλλαβες ή ολιγοσύλλαβες και κατανοητές. Επίσης, από το μέγεθος των προτάσεων μας και την ταχύτητα εκφοράς του λόγου μας. Τέλος, από το θέμα που συζητάμε κι από το θεατρινισμό μας. Θα σας πω ένα παράδειγμα τους λέω…
Οταν η μπαταρία του υπολογιστή τελειώσει, αυτός σβήνει χωρίς να αποθηκεύσει αυτά που γράφατε. Το ίδιο συμβαίνει με τον εγκέφαλο μας όταν του φορτώσουμε πολλές πληροφορίες σε λίγο χρόνο, σβήνει και δεν θυμάται. «Οπως σβήνει ο φακός, όταν τελειώνει η μπαταρία» σχολιάζει η μικρή.
«Οχι δεν είναι το ίδιο, το φως του φακού χάνεται αργά-αργά, ενώ ο υπολογιστής σβήνει σαν να γυρίζαμε ένα διακόπτη».
Ο γονιός, όπως και κάθε καλός σκηνοθέτης, φροντίζει ώστε οι συζητήσεις στην οικογένεια να ακολουθούν αυτούς τους κανόνες.
Μια σκηνή κοινωνικής δεξιότητας
Οι διαστάσεις της κοινωνικής δεξιότητας αναγνωρίστηκαν σχετικά πρόσφατα. Γνωρίζουμε ότι η κοινωνική δεξιότητα είναι αυτοδύναμο χαρακτηριστικό που αλληλεπιδρά με άλλες γνωστικές δεξιότητες.
H κοινωνική δεξιότητα αναπτύσσεται σταδιακά από την προ-εφηβεία και έχει πολλές εκφράσεις.
Γι’ αυτό είναι σκόπιμο η σκηνοθεσία μας να έχει μια στόχευση κάθε φορά, δηλαδή το παιδί…
• Να κατανοεί τον εαυτό και τους άλλους,
• Η ενημέρωση και κατανόηση των κοινωνικών θεσμών,
• Η ευαισθητοποίηση σε απλά κοινωνικά προβλήματα,
• Η επίλυση καθημερινών προβλημάτων που σχετίζονται με τις σχέσεις του.
Ο γονιός σκηνοθέτης θυμάται ότι η κοινωνική δεξιότητα αναπτύσσεται σταδιακά κι άνισα. Αυτό σημαίνει ότι είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί όταν παρουσιάζουμε ένα πρόβλημα ή μια εφαρμογή της στα παιδιά μας.
Γνωρίζουμε ότι τα παιδιά αντιμετωπίζουν διαφορετικά και ρηχότερα κάθε θέμα που απαιτεί κοινωνική σκέψη. Γι’ αυτό, διλήμματα, συζητήσεις και προβληματισμοί είναι προτιμότερο να γίνουν μέσα στην οικογένεια ή σε φιλικό περιβάλλον.
Συμπερασματικά
• Η σκηνοθεσία μας είναι αποτελεσματική όταν ο γονιός εκμεταλλεύεται κάθε διαθέσιμη πληροφορία.
• Ο γονιός σκηνοθέτης οφείλει να έχει σταθερή στόχευση για να βελτιώσει και να αναπτύξει μια δεξιότητα του παιδιού του.
• Τα μυστικά, τα παρασκήνια κι οι λεπτομέρειες κάθε γονικής σκηνοθεσίας είναι καλά κρυμμένα οικογενειακά μυστικά.
Συγγραφέας, μέλος της Γ.Σ. της Ελληνικής Επιτροπής της Γιούνισεφ Πτυχιούχος Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στην Δια Βίου Μάθηση
Επικοινωνία: polygnosi@gmail.com, 2821040400, facebook: polygnosi
