Οι γραφειοκρατικές διαδικασίες μπορεί να απλουστεύονται με την ψηφιοποίηση, αυτό που λείπει όμως είναι η ανθρώπινη επαφή που ναι μεν σε κάποιες των περιπτώσεων περιέπλεκε τα πράγματα, σε γενικές γραμμές όμως αυτό που πρόσφερε ήταν η κατ’ ιδίαν επαφή αλλά και η διασφάλιση θέσεων εργασίας.
Σήμερα, με την αυτοματοποίηση των πάντων, υπάρχει βέβαια η αποφυγή της ταλαιπωρίας στις ουρές, από την άλλη όμως αυτό που χάνεται είναι η έστω και υπό αυτές τις δύσκολες συνθήκες πολυπόθητη ανθρώπινη επικοινωνία.
Κάποιος θα πει πως το ζητούμενο σε αυτή τη χώρα ήταν η εξυπηρέτηση των πολιτών από τις δημόσιες υπηρεσίες, και είναι σωστό. Όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών δεν εξαρτάται μόνο από την ψηφιοποίηση των δεδομένων αλλά από τη σωστή κατάρτιση των υπαλλήλων που σε τελική ανάλυση τη ζητούσαν διαχρονικά αλλά δεν τους προσφερόταν.
Το ζήτημα λοιπόν δεν είναι να γίνει άβουλος ο κάθε υπάλληλος αλλά να ξέρει να βρίσκει λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πολίτες, να μπορεί να βλέπει πέρα από τον τυφλοσούρτη της αυτοματοποιημένης απάντησης.
Και σε τελική ανάλυση, η χαλαρή του στάση απέναντι στους πολίτες και όχι ως το φόβητρο του συστήματος να βοηθά στην ομαλή διεκπεραίωση των υποθέσεων.