Γραφείο παραπόνων για την… Eφορία

Τον Φεβρουάριο του 1964, μετά από μεγαλειώδη νίκη της στις βουλευτικές εκλογές, η «Eνωσις Κέντρου» σχηματίζει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Ο νέος πρωθυπουργός, Γ. Παπανδρέου, αναθέτει το νευραλγικό χαρτοφυλάκιο του Υπουργείου Οικονομικών στον Χανιώτη πολιτικό και σημαίνον στέλεχος του κόμματος, Κων/νο Μητσοτάκη.
Λίγες ημέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, στις 5 και 6 Μαρτίου 1964, ο υπουργός του υπογράφει δύο αποφάσεις, οι οποίες δημοσιεύονται κατόπιν, προκειμένου να τεθούν σε ισχύ, και στο Φύλλο Εφημερίδος της Κυβερνήσεως. Συγκεκριμένα, δημοσιεύονται στο φύλλο 87, τεύχος Β’, που εξεδόθη στην Αθήνα, στις 19 Μαρτίου της ίδιας χρονιάς.
Τι αφορούν οι αποφάσεις αυτές; Η μεν με αρ. 57690) 2101 της 5 – 3 – 1964 αναφέρεται στη σύσταση Υπηρεσίας Ερεύνης Παραπόνων παρά τω Γενικώ Λογιστηρίω του Κράτους, η δε με αρ. Δ. 2147 της 6ης Μαρτίου ’64 τη σύσταση της ίδιας Υπηρεσίας παρά τη Γενική Διευθύνσει Φορολογίας του Υπουργείου Οικονομικών.
Για το έργο
Στο παρόν ιστορικό σημείωμα θα μας απασχολήσει η Υπηρεσία Παραπόνων στη Γενική Διεύθυνση Φορολογίας και θα ιδούμε, χάριν της Ιστορίας, κάποια στοιχεία για αυτήν. Πηγή μας θα είναι το Φ.Ε.Κ., που δημοσιεύτηκε η απόφαση για σύστασή της.
Σύμφωνα, λοιπόν, με την υπουργική απόφαση, συστήνεται Υπηρεσία Ερεύνης Παραπόνων στη Γενική Διεύθυνση Φορολογίας, «υπαγόμενη απευθείας ημίν (ενν. στον υπουργό Οικονομικών) και λειτουργούσα υπό την άμεσον ημών εποπτείαν».
Εργο της θα είναι «να δέχηται ενυπόγραφα παράπονα των πολιτών, να εξετάζη μέσω των αρμοδίων υπηρεσιών της Γενικής Διευθύνσεως Φορολογίας  το βάσιμο αυτών και εκ της ερεύνης των παραπόνων τούτων να επισημαίνη τυχόν ολιγωρίαν και παραλείψεις των αρμοδίων υπαλλήλων ή άλλας ατελείας των υπηρεσιών οφειλομένας εις διαφόρους λόγους ή και εις την κειμένην νομοθεσίαν, τέλος δε να υποδεικνύη ημίν τα κατά την κρίσιν της αναγκαία νομοθετικά και διοικητικά μέτρα θεραπείας».
Οι πολίτες μπορούν, όπως ορίζει η απόφαση του υπουργού, να προσέρχονται στην Υπηρεσία Παραπόνων αυτοπροσώπως από 8 π.μ. έως τις 2 μ.μ. και από 5 – 8 το απόγευμα. Δύνανται, όμως, να καταθέσουν και γραφτά τα παράπονά τους με απλή ενυπόγραφη πάντα επιστολή, αλλά και να ζητήσουν τηλεφωνικά για οποιαδήποτε πληροφορία.
Γιατί συστάθηκε;
Εάν επιχειρήσουμε να κρίνουμε, ως ιστορικοί ή κοινωνιολογικά, την απόφαση για τη σύσταση των Υπηρεσιών Παραπόνων των πολιτών, θεωρούμε πως ήταν σημαντική, αναμφίβολα, η πρωτοβουλία, την άνοιξη του 1964, του Υπουργείου Οικονομικών και της νέας κυβέρνησης της «Ένωσης Κέντρου», επειδή θέλει και σε αυτόν τον τομέα να βάλει τα θεμέλια για ανασυγκρότηση της χώρας μετά από υπερδεκαετή (1952 – ’63) διακυβέρνηση της Δεξιάς, αρχικά ως «Ελληνικού Συναγερμού» με το στρατάρχη Παπάγο  και κατόπιν – υπό τον Κ. Καραμανλή – ως Ε.Ρ.Ε. .
Προσπαθεί, λοιπόν, διά της παρούσης, η κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου να φέρει τους πολίτες πιο «κοντά» σε μιαν Υπηρεσία που δε συμπαθεί ποτέ ο λαός , γιατί εκείνη δείχνει άμεσα και καθημερινά περισσότερο από κάθε άλλη ένα σκληρό «πρόσωπο» της εξουσίας, την φορολόγηση. Επιδιώκει συνάμα να κερδίσει την εμπιστοσύνη τους και να τους πάρει με το μέρος της, καθώς ο πολίτης,  όταν καταγγέλλει στα αρμόδια όργανα της Πολιτείας ό,τι τον «ενοχλεί» (βαρείς φόρους ή διεφθαρμένους φοροεισπράκτορες π.χ.), συμμετέχει ενεργά και στα κέντρα λήψης των κοινωνικοπολιτικών αποφάσεων που τον αφορούν ως μέλος της κοινωνίας με τα δικαιώματά του.
Άμεσοι και έμμεσοι φόροι
Τέλος, με βάση στατιστικά στοιχεία για την περίοδο 1960 – ’64,  που δημοσιεύτηκαν από την ΕΣΥΕ και με μεγέθη που εκφράζονται σε εκατομμύρια δραχμές, έχουμε:  Το  1960, 2,628 έσοδα από άμεσους φόρους και 10,384 από έμμεσους. Το  1961, οι άμεσοι φόροι είναι 3,226 και οι έμμεσοι 11,937. Οι έμμεσοι φόροι το 1962 φτάνουν τα 13,234 και οι άμεσοι 3,59. Το 1963 (τελευταία χρονιά της Ε.Ρ.Ε.),  η άμεση φορολογία στην Ελλάδα αποφέρει 3,606 έσοδα και 15,006 η έμμεση, ενώ το 1964 οι έμμεσοι φόροι ήσαν 17,207 και οι άμεσοι 4,464.
Ας αναφέρουμε, όμως, πριν κλείσουμε και το Χρέος της Κεντρικής Διοίκησης, πιο γνωστό ως Δημόσιο Χρέος, την περίοδο αυτή με μεγέθη που εκφράζονται σε δισ. δραχμές. 1960: 9,7, 1961: 11,6, 1962: 13,2, 1963: 17,6 και 1964: 21,5.