Γράμμα στους Εκπαιδευτικούς

Πρὸς τὸν κ. διευθυντὴ καὶ τὸ Σύλλογο Καθηγητῶν τοῦ Γυμνασίου Νέας Κυδωνίας

Μὲ τὴν εὐκαιρία τῆς λήξεως τῶν μαθημάτων γιὰ τὸ τρέχον σχολικὸ ἔτος, δημοσιεύω ἐπιστολὴ ποὺ εἶχα ἀπευθύνει στοὺς συναδέλφους μου τοῦ Γυμνασίου Νέας Κυδωνίας, ὅταν πρὶν ἀπὸ δέκα χρόνια ἀποχώρησα ἀπὸ τὴν Ὑπηρεσία. Τὴν ἀπευθύνω σήμερα, μαζὶ μὲ τὶς εὐχές μου, πρὸς ὅλους ἀνεξαιρέτως τοὺς συναδέλφους ἐκπαιδευτικοὺς ὡς χαιρετισμὸ ἀγωνιστικό, γνωρίζοντας τὸ μέγεθος τοῦ φορτίου τὸ ὁποῖο ἔχουν ἐπωμισθεῖ, κάτω μάλιστα ἀπὸ συνθῆκες ποὺ συχνά, ἀντὶ νὰ διευκολύνουν, ὑψώνουν ἐμπόδια στὸ δρόμο τους.

Συνάδελφοι, Κυρίες καὶ Κύριοι,

Μὲ ἀνάμικτα συναισθήματα σᾶς ἀπευθύνω αὐτὸν τὸ χαιρετισμὸ ὄχι θέλοντας νὰ σᾶς τὰ ἀποκαλύψω, ἀλλὰ ἐπειδὴ θεωρῶ ὑποχρέωσή μου, τὴν ὥρα αὐτὴ τῆς ἐξόδου μου ἀπὸ τὴν Ὑπηρεσία, νὰ ἀνακεφαλαιώσω μὲ τὴν ἐπιβαλλόμενη συντομία ἕνα κομμάτι τῆς ζωῆς μου ποὺ μοιράστηκα μὲ συναδέλφους μου. Πρόκειται γιὰ ἀνακεφαλαίωση ποὺ ἑστιάζει στὸ ὅτι κάτω ἀπὸ τὴ στέγη αὐτοῦ τοῦ σχολείου ἐδῶ καὶ δεκαέξι χρόνια συνεργάστηκα μὲ ἐσᾶς (καὶ μὲ ὅσους συναδέλφους πέρασαν ὰπὸ ἐδῶ γιὰ λιγότερο ἢ γιὰ περισσότερο χρόνο) μὲ διάθεση καὶ μὲ πνεῦμα κατανόησης, σεβασμοῦ καὶ ἐκτίμησης πρὸς ὅλους ἀνεξαιρέτως. Θεωρῶ τυχερὸ τὸν ἑαυτό μου, γιὰ τὸ λόγο ὅτι οἱ σχέσεις ποὺ ἀναπτύχθηκαν ἀνάμεσά μας καὶ ἀμοιβαῖες ἦταν καὶ εἰλικρινεῖς, ἐνῶ οὔτε κατ’ ἐλάχιστον μπόρεσαν νὰ τὶς σκιάσουν περιστασιακὲς διαφωνίες ποὺ ἀνέκυψαν πάνω σὲ ὑπηρεσιακὰ θέματα. Δὲν μπορῶ λοιπὸν παρὰ νὰ ὁμολογήσω ὅτι σᾶς ὀφείλω τὴν εὐγνωμοσύνη καὶ τὶς εὐχαριστίες ποὺ ἀναλογοῦν σὲ ὅσα εἴτε ὡς συνάδελφοι καὶ Ἄνθρωποι εἴτε κατὰ χρέος ὑπηρεσιακὸ ἢ ἀχρεωστήτως μοῦ προσφέρατε – καὶ δὲν ἦταν λίγα.

Ἐξερχόμενος ἀπὸ τὸ χῶρο στὸν ὁποῖο ἐπὶ τριάντα πέντε χρόνια ἀνάλωσα τὶς δυνάμεις μου θὰ ἤθελα νὰ ὑψώσω τὴ φωνή μου, εἶμαι βέβαιος δίπλα στὴ δική σας, ἐναντίον ὅσων ζητοῦν εὐκαιρίες νὰ μᾶς ἐπικρίνουν ἢ καὶ νὰ μᾶς συκοφαντοῦν, καὶ μάλιστα ἀδιακρίτως. Ἀγνοοῦν ἤ σκοπίμως παραβλέπουν μεγάλο μέρος τῶν ἐκπαιδευτικῶν πραγμάτων μὲ τὰ ὁποῖα συνδέεται ἡ αποστολή μας. Ὅλοι ἐμεῖς βέβαια, ὅσο χρόνο καὶ ἂν ἔχουμε διανύσει στὴν εκπαίδευση, γνωρίζουμε τὸ βάρος καὶ τὶς δυσκολίες ποὺ ἔχει τὸ ἔργο μας. Ἡ φιλοδοξία μας νὰ δείξουμε στοὺς μαθητές μας τὸ δρόμο γιὰ καλύτερο μέλλον προσκρούει σὲ κάθε λογῆς ἐμπόδια.

Συνεχίζουμε ὅμως γνωρίζοντας ὅτι, ὅπως εὔστοχα ἐπισήμανε ὁ παιδαγωγὸς τοῦ νεότερου Ἑλληνισμοῦ Ἀδ. Κοραῆς, «ἡ παιδεία τῶν νέων δὲν εἶναι ἔργον πλινθουργίας … εἶναι ἔργον ἡμερώσεως, χρηστοηθείας καὶ ἀρετῆς», κάτι δηλαδὴ πολὺ πιὸ δύσκολο καὶ πιὸ σπουδαῖο ἀπὸ τὸ νὰ βάζει κανεὶς τὴ μιὰ πέτρα πάνω στὴν ἄλλη. Γι’ αὐτὸ ἀταλάντευτα ἐξακολουθοῦμε νὰ πορευόμαστε στὸ δρόμο γιὰ τὸν ὁποῖο ἴσως ποτὲ δὲν μᾶς μίλησαν μὲ καθαρὸ λόγο οἱ κατὰ καιροὺς ἁρμόδιοι τῆς Πολιτείας. Εἶναι ὁ δρόμος μέσα ἀπὸ τὸν ὁποῖο ἐλπίζουμε πὼς ἡ νέα γενιὰ θὰ προκόψει κατακτώντας τὴν ἀρετή. Τὴν ἀρετὴ στὴ διανοητικὴ καὶ στὴν ἠθικὴ διάστασή της, ὅπως τὴν προσδιόρισε ὁ Ἀριστοτέλης, προσθέτοντας ὅτι ἡ μὲν διανοητικὴ ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον «ἐκ διδασκαλίας ἔχει καὶ τὴν γένεσιν καὶ τὴν αὔξησιν», ἐνῶ ἡ ἠθικὴ «ἐξ ἔθους παραγίνεται».

Γιὰ νὰ εὐοδωθοῦν οἱ προσπάθειές μας τόσο σ’ αὐτὸν τὸν τομέα ὅσο καὶ στὸ ἔργο μας συνολικά, στήριγμα βρίσκουμε, εἶναι καὶ αὐτὸ γνωστὸ σὲ ὅλους, στὸν πνευματικὸ ὁπλισμὸ ποὺ εἴτε ὡς ἄτομα εἴτε ὡς σύνολο διαθέτουμε. «Πᾶσα διδασκαλία καὶ πᾶσα μάθησις διανοητικὴ ἐκ προϋπαρχούσης γίνεται γνώσεως» καὶ «οὐδεμία τῶν ἠθικῶν ἀρετῶν φύσει ἡμῖν ἐγγίνεται» εἶχε διακηρύξει πρὶν ἀπὸ πολλοὺς αἰῶνες καὶ πάλι ὁ Ἀριστοτέλης. Ὁ λόγος του ἰσχύει στὸ ἀκέραιο καὶ σήμερα. Ὅπως ἰσχύει καὶ ἡ προτροπή πρὸς τοὺς μεγαλύτερους ποὺ ἀποδίδεται στὸν Πλάτωνα, νὰ σέβονται τοὺς νέους «ἵνα κἀκεῖνοι πρὸς αὐτοὺς αἰδημόνως ἔχωσιν».

Μὲ κινητήρια δύναμη τὴν ἀγάπη πρὸς τοὺς μαθητές μας καὶ μὲ ὑπομόχλιο τὶς γνώσεις καὶ τὴν κατάρτισή μας παραμένουμε ὄρθιοι καὶ δυνατοί. Στὸν καθένα ἀπὸ ἐμᾶς ἀλλὰ καὶ σὲ ὅλους μας ὡς σύνολο ἀνήκει πλέον ἡ ὑποχρέωση, ποὺ συνιστᾶ καὶ τιμή, νὰ διαψεύδουμε μὲ τὸ ἔργο μας καὶ μὲ τὴ θυσιαστικὴ διαδρομή μας ὅσους μᾶς ἀμφισβητοῦν. Θὰ καταλάβουν τὸ λάθος τους καὶ θὰ ἀφήσουν στὴν ἄκρη τὴν ἄδικη κρίση τους.

Γιὰ λόγους ὅμως δικαιοσύνης ὀφείλω νὰ θυμοῦμαι καὶ ἐκείνους οἱ ὁποῖοι, ἀναγνωρίζοντας καὶ ἀποδεχόμενοι τὴ συμβολή μας στὴν καλλιέργεια καὶ στὴν ἀνάπτυξη τῶν μαθητῶν μας καὶ τῆς κοινωνίας κατὰ προέκταση, βρέθηκαν καὶ παραμένουν δίπλα μας στηρίζοντας τὸ ἔργο μας. Οἱ ἀναμνήσεις εἶναι καὶ πολλὲς καὶ ἀγαθές, ἀποτελοῦν δὲ κεφάλαιο μὲ περίοπτη θέση στὸ βιβλίο τῆς ζωῆς.

Ἀγαπητὲς συνάδελφοι, ἀγαπητοὶ συνάδελφοι,

Εὔχομαι νὰ πορευθεῖτε μὲ ἀμείωτες τὶς δυνάμεις σας πρὸς τὸ μέλλον. Νὰ γευθεῖτε, μαζὶ μὲ τοὺς μαθητές σας, πλούσιους τοὺς καρπούς τῶν προσπαθειῶν σας. Κατὰ τὸν ἀρχαῖο λόγο «ὑγιέστεροι κρότωνος», μαζὶ μὲ τὶς οἰκογένειές σας νὰ δεῖτε νὰ πραγματοποιοῦνται ὅλες οἱ ἐπιθυμίες σας. Καὶ ὅταν θὰ ἔρθει καὶ γιὰ σᾶς ἡ ὥρα τοῦ τελικοῦ ἀπολογισμοῦ, νὰ ἔχετε γιὰ τοὺς λόγους αὐτοὺς καὶ γιὰ ὅσους ἄλλους παρέλειψα «τὴν χαρὰν πεπληρωμένην ἐν ὑμῖν». Αὐτὴ ἡ χαρά, καὶ κυρίως αὐτή, μπορεῖ νὰ θεμελιώσει ἕνα νέο κύκλο εὐδόκιμης πορείας στὴ ζωή.