Ο ιός της γρίπης Η1Ν1 που (ξανα)εμφανίστηκε πρόσφατα στη χώρα μας, απομονώθηκε για πρώτη φορά την Aνοιξη του 2009 και προκάλεσε την πρώτη πανδημία γρίπης του 21ου αιώνα, προκαλώντας χιλιάδες θανάτους σε όλον τον κόσμο.
Χαρακτηριστικά της γρίπης
Η γρίπη είναι οξεία νόσος του αναπνευστικού συστήματος, η οποία προκαλείται από διάφορους ιούς, μεταδίδεται εύκολα από έναν άνθρωπο σε έναν άλλο και δύναται να προκαλέσει από ήπια έως και πολύ σοβαρή νόσηση. Το μεγαλύτερο ποσοστό των υγιών ανθρώπων ξεπερνούν τη γρίπη χωρίς να παρουσιάσουν επιπλοκές ή άλλα προβλήματα. Ορισμένα άτομα, όμως, όπως αυτά που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για σοβαρές επιπλοκές. Στη χώρα μας, εποχικές εξάρσεις γρίπης εμφανίζονται κατά τους χειμερινούς μήνες και ιδιαίτερα από τον Οκτώβριο έως τον Απρίλιο. Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να προστατευθεί κανείς από τη γρίπη είναι ο έγκαιρος εμβολιασμός, ο οποίος συστήνεται να γίνεται πρωτίστως κατά τους μήνες Οκτώβριο έως Νοέμβριο κάθε έτους, αλλά μπορεί να συνεχίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της εποχικής έξαρσης της γρίπης.
Η σημερινή κατάσταση
Στην Ελλάδα, στις αρχές Φεβρουαρίου του τρέχοντος σωτηρίου έτους 2016, σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), είχαν χάσει τη ζωή τους 51 άτομα από τις επιπλοκές της γρίπης Η1Ν1, ενώ 144 άνθρωποι νοσηλεύονταν σε σοβαρή κατάσταση σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας των κρατικών και ιδιωτικών Νοσοκομείων, ανεβάζοντας τον αριθμό όσων έχουν νοσηλευθεί σε Μ.Ε.Θ. στους 233 συνολικά τους τελευταίους μήνες. Από το ΚΕΕΛΠΝΟ, επίσης, αναφέρεται ότι στη συντριπτική τους πλειοψηφία έχουν προσβληθεί από το στέλεχος γρίπης Α(Η1Ν1) άτομα που δεν έχουν εμβολιαστεί για τη νόσο, παρά το γεγονός ότι ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου.
Η γρίπη H1N1
Ο ιός Η1Ν1 περιέχει γονίδια από ιό της γρίπης των χοίρων, των πτηνών και των ανθρώπων σε έναν συνδυασμό που, πριν το έτος 2009, δεν είχε εμφανιστεί ποτέ στο παρελθόν. Η γρίπη H1N1 είναι μία σοβαρή ιογενής λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος, που προκαλείται από ιό γρίπης τύπου Α. Ο ιός μεταδίδεται σε άγρια πτηνά, πουλερικά, άλογα και ανθρώπους, αλλά η μετάδοση από το ένα ζωικό είδος στο άλλο είναι σπάνια. Ηδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1950 είχαν αναφερθεί μεμονωμένα κρούσματα γρίπης των χοίρων σε ανθρώπους που είχαν άμεση επαφή με τα ζώα (π.χ. εργαζόμενοι σε φάρμες με χοίρους). Επιπλέον, το στέλεχος Η1Ν1 προσβάλλει περισσότερο νέα και υγιή άτομα, σε σύγκριση με την κοινή εποχική γρίπη. Η λοίμωξη από το στέλεχος αυτό του ιού της γρίπης αποτελεί αυτόνομη οντότητα και μπορεί να παρουσιάσει σε μικρό ποσοστό των περιπτώσεων σοβαρά συμπτώματα, οδηγώντας ορισμένους ασθενείς ακόμη και στον θάνατο.
Οι πανδημίες γρίπης του τελευταίου αιώνα
Ως πανδημία γρίπης χαρακτηρίζεται μία επιδημία με παγκόσμια εξάπλωση, η οποία προκαλείται από έναν καινούργιο ή παλαιότερο ιό της γρίπης, που προσβάλλει ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού που δεν έχει ανοσία στον ιό. Κατά τον 20ό αιώνα, υπήρξαν 3 πανδημίες (το 1918, το 1957 και το 1968). Στην τελευταία πανδημία του 2009 αναφέρθηκαν πάνω από 18.000 θάνατοι παγκοσμίως. Αξίζει να σημειωθεί ότι τη φετινή χρονιά, παρά τα εμφανιζόμενα κρούσματα, δεν υπάρχουν ενδείξεις ύπαρξης και εξάπλωσης γενικής πανδημίας γρίπης.
Τα συμπτώματα της γρίπης Η1Ν1 στους ανθρώπους
Τα συμπτώματα της νόσου είναι παρόμοια με αυτά της εποχικής γρίπης και μπορεί να περιλαμβάνουν αιφνίδια έναρξη υψηλού πυρετού και εκδηλώσεις από άλλα συστήματα (όπως βήχας, καταρροή, πονόλαιμος, πονοκέφαλος, ρίγος, αίσθημα κόπωσης, διάρροια και έμετοι. Σε ορισμένες, πάντως, περιπτώσεις, παρατηρείται σοβαρή νόσηση ακόμη και σε άτομα που δεν ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου.
Τρόποι μόλυνσης
Οι άνθρωποι μολύνονται με τον ιό με τον ίδιο τρόπο όπως και στην εποχική γρίπη, δηλαδή μέσω σταγονιδίων από ασθενή που βήχει ή φτερνίζεται. Ο ιός μπορεί να μεταδοθεί και έμμεσα, όταν τα μολυσμένα σταγονίδια που προέρχονται από ασθενή παραμένουν στα χέρια του ή σε άλλες επιφάνειες, που μπορεί να μεταδώσουν τον ιό σε ανθρώπους που τις αγγίζουν και, στη συνέχεια, ακουμπούν τη μύτη ή το στόμα τους.
Το εμβόλιο της γρίπης
Για το στέλεχος Η1Ν1 της γρίπης υπάρχει αποτελεσματικό και ασφαλές εμβόλιο, που χορηγείται σε εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο κάθε χρόνο. Πρέπει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, το τριδύναμο αντιγριπικό εμβόλιο περιόδου 2015 – 16 που κυκλοφορεί στα φαρμακεία, περιέχει ενσωματωμένο και το στέλεχος Η1Ν1 του ιού της γρίπης [Α(Η1Ν1) pdm09, μαζί με τα στελέχη Α (Η3Ν2) και Β]. Αξίζει να τονιστεί ότι το περυσινό εμβόλιο της γρίπης για τον Η1Ν1 δεν προστατεύει τη φετινή χρονιά από πιθανή λοίμωξη από τον συγκεκριμένο ιό.
Ομάδες υψηλού κινδύνου
Για τις παρακάτω ομάδες πληθυσμού συστήνεται ο αντιγριπικός εμβολιασμός με το εποχικό εμβόλιο της γρίπης σύμφωνα με το ΚΕΕΛΠΝΟ:
1. Ατομα ηλικίας 60 ετών και άνω.
2. Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και λοιποί εργαζόμενοι).
3. Παιδιά και ενήλικοι που παρουσιάζουν έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:
• Ασθμα ή άλλες χρόνιες πνευμονοπάθειες.
• Καρδιακή νόσο με σοβαρές αιμοδυναμικές διαταραχές.
• Ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη εξαιτίας νοσήματος ή θεραπείας).
• Μεταμόσχευση οργάνων.
• Δρεπανοκυτταρική νόσο (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες).
• Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα.
• Χρόνια νεφροπάθεια.
• Νευρομυϊκά νοσήματα.
4. Εγκυες γυναίκες β’ και γ’ τριμήνου.
5. Παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη μακροχρόνια (π.χ. νόσος Kawasaki, ρευματοειδή αρθρίτιδα και άλλα) για τον πιθανό ο κίνδυνο εμφάνισης συνδρόμου Reye μετά από γρίπη
6. Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά <6 μηνών ή φροντίζουν άτομα με υποκείμενο νόσημα, τα οποία διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών από τη γρίπη.
7. Οι κλειστοί πληθυσμοί (προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές γυμνασίων, λυκείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων ή σχολών, τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων κ.ά.).
Η θεραπεία της γρίπης από τον ιό Η1Ν1
Αν και υπάρχουν ορισμένα αντιιικά φάρμακα που μπορούν να αντιμετωπίσουν τον ιό Η1Ν1, η καταπολέμηση της λοίμωξης είναι συνήθως συμπτωματική, δηλαδή ανάλογα με το σύμπτωμα που εμφανίζεται, χορηγείται και η αντίστοιχη θεραπεία. Πρέπει, πάντως, να γίνει κατανοητό ότι τα αντιιικά φάρμακα δεν θα πρέπει να χορηγούνται αυτοβούλως, αλλά μόνο με ιατρική συνταγή και παρακολούθηση.
Τρόποι προστασίας
Ο εμβολιασμός αποτελεί προτεραιότητα στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού και το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, ενώ η τήρηση των μέτρων υγιεινής και υγιεινής των χεριών είναι απαραίτητη. Επιβάλλεται, ακόμη, η σωστή χρήση των αντι-ιικών φαρμάκων, κατά την κρίση των θεραπόντων ιατρών, η οποία θα πρέπει να ξεκινά το ταχύτερο δυνατό και χωρίς να προηγείται απαραίτητα εργαστηριακή επιβεβαίωση. Επίσης:
Αποφεύγετε στενές επαφές με άτομα που έχουν ασθενήσει. Εάν αρρωστήσετε, κρατείστε απόσταση από τους άλλους για να μην τους μεταδώσετε τη νόσο.
Μην πηγαίνετε στη δουλειά ή στο σχολείο εάν αρρωστήσετε, αλλά μείνετε στο σπίτι σας για να μην μεταδώσετε την ασθένεια και στους άλλους.
Καλύψτε το στόμα και τη μύτη σας με μαντήλι όταν βήχετε ή φτερνίζεστε. Πετάξτε το μαντήλι στα σκουπίδια μετά τη χρήση του. Με αυτόν τον τρόπο, προστατεύετε τους άλλους.
Το συχνό πλύσιμο χεριών θα σας προστατέψει από τα μικρόβια. Πλύνετε τα χέρια σας συχνά, ειδικά μετά το βήχα ή το φτέρνισμα. Τα καθαριστικά χεριών που περιέχουν αλκοόλ είναι επίσης αποτελεσματικά. Αποφύγετε να ακουμπάτε τα μάτια σας, τη μύτη ή το στόμα σας, γιατί με αυτόν τον τρόπο εξαπλώνεται η μόλυνση.
Επικοινωνήστε με τον ιατρό σας αν παρουσιάσετε συμπτώματα γρίπης και αποφύγετε το νοσοκομείο, στο οποίο θα πάτε με υπόδειξη ιατρού ή όταν έχετε σοβαρή νόσηση ή ανήκετε στις ομάδες υψηλού κινδύνου.
Ενας γνωστός κίνδυνος
Κατά την περίοδο 2015 – 16 ήταν αναμενόμενο να κυκλοφορήσει εκ νέου ο ιός της πανδημικής γρίπης Α (Η1Ν1), αφού είναι γνωστό ότι οι πανδημίες αυτού του τύπου συνεχίζονται και τα επόμενα χρόνια από την αρχική εμφάνισή τους. Το καλύτερο προληπτικό μέτρο έναντι της γρίπης συνεχίζει να αποτελεί το εποχικό εμβόλιο που έχει εξαιρετική ασφάλεια και αποτελεσματικότητα, ενώ το ΚΕΕΛΠΝΟ τονίζει την ανάγκη διπλού εμβολιασμού των ευπαθών ομάδων, κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
Επίσης, ο εμβολιασμός του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού είναι εξαιρετικής σημασίας όχι μόνο για λόγους ατομικής προστασίας, αλλά κυρίως για την προστασία των ευαίσθητων ομάδων του πληθυσμού που νοσηλεύεται στα νοσοκομεία. Ο πρόεδρος του ΚΕΕΛΠΝΟ HY Θανάσης Γιαννόπουλος δήλωσε πρόσφατα ότι “όσοι δεν έχουν εμβολιαστεί και εμπίπτουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου έστω και τώρα να εμβολιαστούν, διότι γρίπη και τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο θα έχουμε, και η κάμψη θα εμφανιστεί από τα μέσα Απριλίου”.
Ο “πόλεμος” του εμβολίου
Τα προηγούμενα χρόνια, το αντιγριπικό εμβόλιο δέχθηκε μεγάλο πόλεμο από περιορισμένη ομάδα ειδικών και μη ατόμων, που ούτε λίγο ούτε πολύ προεξοφλούσαν τον αφανισμό, μέσω αδιόρατων παρενεργειών, όσων τολμούσαν να το κάνουν. Τα εκατομμύρια των (άσκοπων) παραγγελιών, ο σκοτεινός ρόλος των φαρμακευτικών εταιρειών και η συνήθης καχυποψία, αμέλεια ή και αντίδραση πολλών συνανθρώπων μας, άφησε απροστάτευτο μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού, ένα μέρος του οποίου βιώνει τα βαριά και επικίνδυνα συμπτώματα της γρίπης από το στέλεχος του ιού Η1Ν1.
Οι Κασσάνδρες κάθε χρόνο διαψεύδονται, αφού οι παρενέργειες του εμβολίου Η1Ν1 είναι αμελητέες, δεν διαφέρουν σε τίποτα από τις αντίστοιχες άλλων εμβολίων και η κηρυσσόμενη καταστροφή της (εμβολιασμένης) ανθρωπότητας αποδεικνύεται, για άλλη μια φορά, μύθος. Τη φετινή χρονιά, ενώ έχουμε ήδη μπει στον δεύτερο μήνα του 2016, το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού δεν έχει ενημερωθεί ή δεν έχει αποφασίσει να κάνει το εμβόλιο και μένει στο έλεος ενός ιού, που ενώ συνήθως προκαλεί ήπια λοίμωξη, είναι ικανός να προκαλέσει τον θάνατο ακόμη και εντελώς υγιών ατόμων.
Η καθυστερημένη αντίδραση
Η γρίπη Η1Ν1 όχι μόνο δεν έχει εξαφανιστεί, αλλά και η πιθανότητα μετάλλαξής της σε πιο επικίνδυνη μορφή παραμένει υπαρκτή. Οι αρμόδιες υγειονομικές Αρχές άρχισαν να κρούουν για άλλη μία φορά τον κώδωνα του κινδύνου στη μέση του χειμώνα, στην προσπάθειά τους να αφυπνίσουν τις συνειδήσεις, έστω και την τελευταία στιγμή.
Η γρίπη Η1Ν1, όμως, συνεχίζει να εξαπλώνεται και να προκαλεί μεγάλη ταλαιπωρία των πολιτών στα Νοσοκομεία, ιδίως αν απαιτηθεί νοσηλεία σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, είτε ακόμη και αθώα θύματα, αφού τόσο η αδράνεια των κρατικών αρχών και η αμέλεια των πολιτών, όσο και η συνεχιζόμενη παραπληροφόρηση, εμπόδισε τον κόσμο να εμβολιαστεί και να προστατευθεί από ένα ιό, που ενδέχεται να αποδειχθεί πολύ επικίνδυνος για την υγεία του. Οι ειδικοί επιστήμονες του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) τονίζουν την αναγκαιότητα του εμβολιασμού, έστω και την ύστατη ώρα, κυρίως ανθρώπων που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου καθώς όπως παρατηρείται κάθε χρόνο, τα θανατηφόρα κρούσματα και οι εισαγωγές σε Μ.Ε.Θ. αφορούν κυρίως ανθρώπους που στην πλειονότητά τους δεν έχουν εμβολιαστεί…
Πηγές:
http://www.keelpno.gr
http://www.who.int/topics/influenza/en
http://www.cdc.gov/flu/about/season/upcoming.htm
http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/flu/basics/definition/con-20035101
