Είναι βεβαίως ο τίτλος μιας έκθεσης φωτογραφίας αφιερωμένης στη γυναίκα με τα πολλά και διαφορετικά της πρόσωπα, που θαυμάσαμε επί της Τσουδερών, στο γνωστό μας πολυχώρο δράσεων του «Ορίζοντα». 8 εκθέτες, μέλη της “Ελληνικής Φωτογραφικής Εταιρείας” παραρτήματος Χανίων, ένωσαν τις δυνάμεις τους, καταθέτοντας ο καθένας τη δική του ξεχωριστή ματιά, το δικό του τρόπο έκφρασης, όπως και το ιδιαίτερο θέμα που τον συγκίνησε και του έδωσε έμπνευση και δύναμη να δημιουργήσει.
Aς παρουσιάσουμε τους άξιους φωτογράφους, περιγράφοντας με δυο λόγια τα έργα με τα οποία συμμετείχαν στη συγκεκριμένη ενότητα.
ΓΑΛΑΝΑΚΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ: Μαυροφορεμένη γερόντισσα στη γωνιά της κάμαρας όπου βρίσκεται το εικονοστάσι της. Στέκει μπρος στις εικόνες, στα εικονάκια και τους σταυρούς μ’ ευλάβεια μεγάλη. Το κεράκι της αναμμένο και το θυμιατό να ευωδιάζει θυμίαμα που γεμίζει το χώρο, ανυψώνεται και μεταφέρει λες, στον Ύψιστο τις πολλές της ικεσίες και προσευχές…Στην άλλη φωτογραφία ένα διαφορετικό πρόσωπο. Νοικοκυρά ετούτη την φορά. Μιας κάποιας ηλικίας επίσης. Χαρακτηριστικό πρότυπο αγρότισσας, αφοσιωμένης συζύγου, καλής μητέρας, τρυφερής γιαγιάς…Καθισμένη στο τραπέζι της κουζίνας καθαρίζει κάστανα με περισσή επιμέλεια. Για να φιλέψει την οικογένεια, τον φίλο, τον περαστικό….
ΔΑΝΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ: Ιδού κι η…ένστολη! Στέκει πλάι σε προβολέα με τα χέρια πίσω στη γνωστή στάση πειθαρχίας κι αναμονής οδηγιών. Στον φόντο διακρίνουμε το λευκό σκαρί του πλοίου όπου υπηρετεί και δεν μπορούμε να μην θαυμάσουμε το θάρρος και τη δύναμη ψυχής της! Αλλού θα δούμε κι άλλη στρατιωτικό μεγαλύτερης ηλικίας, όρθια στη σειρά ανάμεσα σε άνδρες συναδέλφους. Μη αναγνωρίσιμη με τη πρώτη ματιά. Θα την ανακαλύψουμε ωστόσο κάτω απ΄ τα πανομοιότυπα πηλήκια, απ’ το ελαφρό μειδίαμα και το ήπιο ύφος του προσώπου της… Και να΄ την πάλι σαν σύγχρονη κοπέλα αυτή τη φορά! Δίπλα σε φουρτουνιασμένο ποταμάκι, το δάπεδο που πατάει υγρό, το σακίδιο να βαραίνει τη πλάτη και το ποδήλατο της -το μόνο ίσως μεταφορικό μέσο που διαθέτει- φορτωμένο όσο δεν πάει. Μια νέα εργαζόμενη που κουβαλά τα βάρη της, μα παλεύει με θάρρος κι αποφασιστικότητα τις δυσκολίες της καθημερινότητας…
ΔΕΣΠΟΤΑΚΗΣ ΒΑΓΓΕΛΗΣ: Κατάθεση ψυχής οι δυο συγκλονιστικές φωτογραφίες του φωτογράφου με πρωταγωνίστρια την ίδια γυναίκα. Ταξιδεύουμε στο χρόνο και τη βλέπουμε στη μέση ηλικία στο Κακόπετρο, με το βλέμμα προσηλωμένο στη στήλη με τα ονόματα των εκτελεσμένων απ’ τους Γερμανούς. Σίγουρα τα διαβάζει και τα ξαναδιαβάζει κι η καρδιά σπαρταράει, καθώς με φρίκη αναθυμάται πως ανάμεσα στους φονευθέντες άνδρες, βρισκόταν πέντε γυναίκες κι ένα παιδί δυο χρονών. Εκείνη ήταν μόνο πέντε! Την έσωσε μια άλλη γυναίκα, μα λίγο μετά χάνει και τη μητέρα, με αποτέλεσμα να τη σημαδέψουν δια παντός το πένθος, η απώλεια, αλλά κι η σκληρότητα του κατακτητή. Θα τη ξαναδούμε στην άλλη φωτογραφία 87 χρονών πλέον. Στηριγμένη στο μπαστουνάκι της, στέκει σιωπηλή στα ερείπια του γκρεμισμένου σπιτιού όπου βίωσε το δράμα κι αναλογίζεται τα πολλά της πάθη κι ατυχίες…
ΚΛΕΙΝΑΚΗΣ ΚΩΣΤΑΣ: Την ελπίδα για μια καλύτερη ζωή και την αναζήτηση ξεκούρασης και ψυχαγωγίας εκφράζουν τα δυο έργα του στην έκθεση, όπου συμμετέχει με φωτογραφίες αντικειμένων. Στο ένα θα δούμε γυναικεία τσάντα εκδρομική, το απαραίτητο ψάθινο καπέλο έτοιμο στο πλάι, δυο πεταλούδες στην άλλη άκρη να συμβολίζουν το πέταγμα προς τη ξεγνοιασιά! Διακρίνουμε κι ένα καραβάκι από κάτω! Έτοιμο λες, ν’ αρμενίσει και να μας ταξιδεύσει σε τόπους μακρινούς, φανταστικούς…Στον απέναντι τοίχο του εκθεσιακού χώρου δεσπόζει περίτεχνο κόσμημα που όλες οι γυναίκες θα θαύμαζαν ή και θα επιθυμούσαν ίσως. Εξάλλου μια μικρή ή μεγάλη χαρά είναι κι αυτή να σου δωρίσουν σε κουτάκι κατιτί όμορφο -ακριβό ή φθηνό δεν έχει σημασία- που να εκφράζει την αγάπη και τη φροντίδα τους!
ΧΡΥΣΑ ΜΑΡΚΕΤΑΚΗ: Δυο γιαγιάδες αλλοτινών καιρών με ρυτιδιασμένα πρόσωπα που πολλά έχουν να μας πουν! Όχι πάντα ευχάριστα… Όμως εμείς τις θαυμάσαμε! Και ζηλέψαμε τη πείρα και τα χρόνια τους. Διότι δεν έχει σημασία τι θα ζήσεις. Το σημαντικό είναι να το ξεπεράσεις και να επιβιώσεις! Κι ένα τρίτο έργο με διαφορετικό θέμα αυτή την φορά. Εδώ θα συναντήσουμε την εργαζόμενη στο μαιευτήριο δίπλα σε βρέφος που βρίσκεται στη θερμοκοιτίδα. Στραμμένη προς το μωρό, με κάτι ασχολείται και δεν μπορεί να μην είναι ικανοποιημένη που βοήθησε στο να έλθει στον κόσμο άλλος ένας μοναδικός, μικρός άνθρωπος και να παραδοθεί στους γονείς του σώος κι υγιής!
ΜΠΑΛΑΔΑΚΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ: Ο βετεράνος και δάσκαλος της ομάδας. Με έργο σημαντικό, πολύχρονο. Ετούτη τη φορά θα στήσει μια μέσης ηλικίας γυναίκα μπρος στο τριπλό καθρέφτη. Την παρατηρούμε να διερευνά μες το ασημί γυαλί τον εαυτό της ανφάς και προφίλ.
Υπέρμετρη φιλαρέσκεια; Ή ανασφάλεια για τη γοητεία και την εικόνα της; Ποιος ξέρει; Θα την δούμε όμως κι αλλού. Ετούτη τη φορά είναι μια νέα κι όμορφη κοπέλα! Βαμμένη στη τρίχα με μια σειρά πέρλες να στολίζουν το μπούστο της. Σε κοιτά κατά πρόσωπο με βλέμμα αδιευκρίνιστο πίσω απ’ το νοτισμένο σταγόνες τζάμι. Τι να προσδοκά άραγε απ’ την απρόβλεπτη ζωή; Και μια διαφορετική εικόνα γυναίκας αλλοτινών καιρών στη τρίτη φωτογραφία. Εκεί όπου η αγρότισσα, καθισμένη στο γαϊδουράκι με το σύζυγο πεζό στο πλάι, οδεύει προς το σπίτι της μετά από μια κουραστική μέρα στην εξοχή. Σίγουρα αφού ξεκουραστεί λιγάκι θα συνεχίσει την εργασία. Θα φτιάξει κατιτί για βραδινό, θα ταχτοποιήσει το ρουχισμό τους, θα ετοιμάσει το φαγητό που θα πάρουν την επομένη στο χωράφι…
ΜΟΥΛΟΥΔΑΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ: Πολλά τα ταξίδια της Ελευθερίας! Κάποια ψυχαγωγικά αλλά και πολλά άλλα, γεμάτα απρόβλεπτους κινδύνους, ευθύνη μεγάλη και προσφορά στον ασθενή συνάνθρωπο σαν μέλος των «Γιατρών του Κόσμου» που υπηρέτησε πιστά χρόνια. Στη παρούσα ενότητα φωτογραφιών θα συναντήσουμε τη γυναίκα του Σουδάν, της Μαυριτανίας, της Σενεγάλης, της Μοζαμβίκης. Την εργαζόμενη γυναίκα του μόχθου αυτή τη φορά. Που για πενταροδεκάρες πουλά καβούρια, ψάρια, κοσμήματα του τόπου ή πορεύεται κάτω απ’ τον καυτό ήλιο με τη λεκάνη ή το βαρύ κουβά στο κεφάλι. Εδώ κυριαρχεί η πολυχρωμία. Το σταχτί χρώμα της άμμου, το γαλάζιο του ουρανού, το κοκκινωπό της αλμυρής λίμνης, τα μπλε, τα κίτρινα και τα μωβ στο μακριά φουστάνια και στα μαντήλια των γυναικών που ανεμίζουν στο αεράκι. Ειδυλλιακά και τα τοπία του φόντου, μα οι συνθήκες δύσκολες, οι επιδημίες θερίζουν κι η ζωή της γυναίκας στα μέρη ετούτα σκληρή και περιοριστική…
ΣΟΛΑΝΑΚΗΣ ΣΤΡΑΤΟΣ: Μια ιδιαίτερα ατμοσφαιρική δουλειά που σε βάζει σε σκέψεις και προκαλεί ποικίλους συνειρμούς. Μια νεαρή κοπέλα με γυρισμένη τη πλάτη στο φακό προχωρεί σ’ εξοχικό δρομάκι που σταδιακά στενεύει και χάνεται στο βάθος. Βαδίζει μέσα στη σκιά και το φως και σαν να οδεύει προς κάποιο αόρατο σταυροδρόμι που κάπου θα τη βγάλει…Νέα γυναίκα και στη άλλη φωτογραφία. ‘Όρθια στο σκοτάδι με τον ίσκιο της λιγνής σιλουέτα της να πέφτει στο φωτεινό πάτωμα μπρος της. Εκεί όπου βρίσκονται το καπέλο κι η φορεσιά που ετοιμάζεται θα βάλει, για να βγει στο πάλκο του θεάτρου της ζωής και να παίξει ρόλους και ρόλους… Στα σκούρα ντυμένη κι η άλλη κοπελιά. Αυτή με το θλιμμένο βλέμμα!
Ποια δυσβάστακτη απογοήτευση ή πάθημα τη βασανίζουν άραγε κι έχει φτάσει σε αδιέξοδο, περιορισμένη πίσω απ΄ το παλιό παραθύρι με το σκουριασμένο κάγκελο; Αλλά παντού και πάντα υπάρχει ελπίδα! Σαν το «φως της αισιοδοξίας» που φτάνει μέσα στο γιαπί απ’ ένα ανοιχτό παράθυρο που βρίσκεται σε ψηλό σημείο του χώρου και φωτίζει μέρος του τοίχου. Εκεί βρίσκεται κι η επόμενη ηρωίδα μας, μια σύγχρονη κοπέλα που τη λούζει το φως και σίγουρα σύντομα θα βρει τον τρόπο ν’ απεγκλωβιστεί…
Τελειώνοντας να ευχαριστήσουμε τους καλλιτέχνες αυτής της επιτυχημένης έκθεσης, που τιμώντας τη γυναίκα μοιράστηκαν μαζί μας πλήθος εικόνες, συναισθήματα αλλά και προβληματισμούς, και να τους ευχηθούμε και στην άλλη έκθεση με το καλό!