Η Αγία Σοφία στη Κωνσταντινούπολη είναι ένα από τα πιο σημαντικά μνημεία της χριστιανοσύνης, του Ελληνισμού, καθώς επίσης της Οικουμένης, αφού ανήκει στα μνημεία της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ουνέσκο.
Ως γνωστό η εκκλησία της Αγίας Σοφίας χτίστηκε από τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ιουστινιανό το 537 μ.Χ. Ο Ιουστινιανός ήθελε να χτίσει τον πιο πολυτελή ναό του κόσμου, που είχε ποτέ χτιστεί, και έτσι στα εγκαίνια του αναφώνησε: «Νενίκηκά σε, Σολομών», δείχνοντας ότι η Αγία Σοφία ήταν πολυτελέστερη από τον ναό του Σολομώντος.
Η Αγία Σοφία ήταν εκκλησία μέχρι το 1953, οπότε μετατράπη σε τζαμί όταν καταλήφθη η Κωνσταντινούπολη. Ο Μουσταφά Κεμάλ τη μετάτρεψε σε μουσείο το 1934, για να δείξει τις φιλοδυτικές τάσεις του καθεστώτος του. Ο σημερινός ηγέτης της Τουρκίας Recep Tayyip Erdogan ο οποίος ονειρεύεται την επαναφορά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, τη μετάτρεψε πάλι σε τζαμί τον Ιούλιο του 2020, κάτω από τις διαμαρτυρίες της πλειοψηφίας της ανθρωπότητας αφού επέφερε τις ανησυχίες σχετικά με τη προστασία του οικήματος της Αγίας Σοφίας, σχετικά με τη διατήρηση και συντήρηση των χριστιανικών μνημείων της και ανησυχίες σχετικά με την παγκόσμια σημασία του χώρου (βλ. Anne Andlauer, “Sainte-Sophie, une conversion et tant de questions”, Le Temps, 1-2/1/2022).
Η πράξη της Τουρκικής κυβέρνησης του κ. Ερντογάν για την μετατροπή του κειμηλίου αυτού της παγκόσμιας κληρονομιάς έφερε, όπως φαίνεται πιο πάνω, τις διαμαρτυρίες πολλών. Ανεξαρτήτως που βρίσκεται σήμερα η Αγία Σοφία, αυτή εχτίσθη Βυζαντινή Ορθόδοξη εκκλησία. Πρέπει να λεχθεί, από την άλλη μεριά, ότι μουσουλμάνοι στη Τουρκία επικρότησαν την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.
Ένας αρμένιος κατάκρινε επίσης τις Τουρκικές αρχές για τις πράξεις τους καταλήγοντας ότι οι Τούρκοι δείχνουν ότι εφ’ όσον κατάκτησαν αυτό το τόπο μπορούν να κάνουν ότι θέλουν.
Για εμάς τους Έλληνες η Αγία Σοφία είναι ένα από τα ιερότερα κειμήλια της ιστορίας μας.
Μπαίνοντας κανείς στο κτήριο αισθάνεται ρίγη συγκινήσεως και μια περιδιάβαση με την ιστορία.
Στην Αγία Σοφία όταν ήταν μουσείο μπορούσες να διακρίνεις μωσαϊκά από την αρχική εκκλησία. Επίσης ο όλος χώρος προκαλούσε σε μας το ίδιο συναίσθημα όπως μπαίνοντας στην εκκλησία. Δεν επισκέφθηκα την Αγία Σοφία μετά τον Ιούλιο του 2020. Δεν μπορώ γι’αυτό να ξέρω πως είναι σήμερα.
Ο απλός λαός συνεχίζει να ονειρεύεται: «Σώπασε, κυρά Δέσποινα, και μη πολύ δακρύζης, πάλι με χρόνους, με καιρούς, πάλι δικά μας θά ‘ναι…». Άραγε θα συμβεί; Γίνονται θαύματα;
