Η Ινδία έχει φτάσει να θεωρείται το επόµενο παγκόσµιο εργοστάσιο, αυξάνοντας το µερίδιό της στη διεθνή αγορά αξιοποιώντας πλήρως το χαµηλότερο κόστος εργασίας της (το ωροµίσθιο είναι στο 1/3 µε το αντίστοιχο της Κίνας) και ειδικευόµενη κυρίως στη βιοµηχανία εντάσεως εργασίας αλλά και στην ανάπτυξη λογισµικού.
Ως χώρα µε δηµοκρατικό πολίτευµα χωρίς δηµογραφικό πρόβληµα και η µεγαλύτερη των χωρών της «Altasias» (Βιετνάµ, Ταϊλάνδη, Μαλαισία, Φιλιππίνες) µπορεί να ανταγωνιστεί την Κίνα. Με την οικονοµική ανάπτυξη της Κίνας και την αύξηση του εισοδήµατος των κινεζικών νοικοκυριών, το κόστος εργασίας έχει αυξηθεί, µειώνοντας το συγκριτικό πλεονέκτηµα της Κίνας στην προσφορά φθηνών αγαθών εντάσεως εργασίας στον κόσµο. Η οικονοµία της Κίνας κινείται προς υψηλότερα πεδία προστιθέµενης αξίας µε υψηλότερο κόστος. Επιπλέον οι συνεχείς κυρώσεις και περιορισµοί των ΗΠΑ προς την Κίνα, δηµιουργούν ευκαιρίες στην Ινδία να προσελκύσει βιοµηχανίες που εγκαταλείπουν την Κίνα. Η ταχεία οικονοµική µεγέθυνση της Κίνας µε δανεικά, φούσκα των ακινήτων, η επιβράδυνση της ανάπτυξης, η άνιση κατανοµή του πλούτου, η ανάπτυξη των ακτών και η συρρίκνωση της ενδοχώρας, και τα άλλα προβλήµατα που αντιµετωπίζει, προοιωνίζουν ότι σύντοµα θα διαγράψει την πορεία που ακολουθήσε από το 1995 και µετά η Ιαπωνία, όταν αντιµετώπισε τα ίδια προβλήµατα.
Η αγορά της Ευρώπης η οποία αποτελεί περίπου το 20% το παγκόσµιου ΑΕΠ είναι η δεύτερη µεγαλύτερη αγορά του κόσµου. Η Ινδία πρόκειται το 2060 να είναι η 2η χώρα σε ΑΕΠ µετά την Κίνα και θα ακολουθούν οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. Για να γίνει η χώρα µε το δεύτερο µεγαλύτερο ΑΕΠ, χρειάζεται τον δικό της «∆ρόµο του Μεταξιού» για να διοχετεύει τα προϊόντα της στην Κεντρική Ασία, στη Ρωσία και στην πλούσια αγορά της Ευρώπης.
O ∆ιεθνής ∆ιαδρόµος Μεταφορών Βορρά-Νότου ((International North-South Transport Corridor -INSTC)) µεταξύ Ινδίας, Ιράν και Ρωσίας, µεταφέρει εµπορεύµατα από τη Βοµβάη στην Αγία Πετρούπολη και από εκεί στην µεγάλη αγορά της Ευρώπης. Το φιλόδοξο έργο INSTC σχεδιάστηκε τον Σεπτέµβριο του 2000 και αργότερα τέθηκε σε ισχύ το 2002 αφού επικυρώθηκε από τις τρεις χώρες. Έκτοτε, 11 ακόµη έθνη εντάχθηκαν στο έργο: Αρµενία, Αζερµπαϊτζάν, Λευκορωσία, Βουλγαρία (καθεστώς παρατηρητής), Καζακστάν, Κιργιστάν, Οµάν, Συρία, Τατζικιστάν, Τουρκία και Ουκρανία. Το INSTC µειώσε το κόστος µεταφοράς των εµπορευµάτων καθώς και τον χρόνο µεταφοράς. Ενώ πριν χρειαζόταν περισσότερες από 40 ηµέρες για να ταξιδέψουν τα εµπορεύµατα από την Ινδία στη Ρωσία, µε τον INSTC, η µεταφορά ολοκληρώνεται σε λιγότερο από 25 ηµέρες, µειώνοντας έτσι τον χρόνο µεταφοράς κατά 30-40%. Υπολογίζεται ότι ο διάδροµος διευκολύνει τη µεταφορά 20-30 εκατοµµυρίων τόνων εµπορευµάτων ετησίως.
Στο διάγραµµα µε κόκκινη γραµµή είναι ο διάδροµος INSTC. Τα Ινδικά εµπορεύµατα δια θαλάσσης από την Mumbai, το οικονοµικό κέντρο της Ινδίας, µέσω το λιµανιού Chabahar του Ιράν αποβιβάζονται στην στεριά παρακάµπτοντας το Πακιστάν. Εάν δεν υπήρχε ο INSTC, τα εµπορεύµατα θα έπρεπε να ακολουθήσουν την µπλε γραµµή µέσα από την ∆ιώρυγα του Σουέζ από το Γιβραλτάρ τα στενά της Μάγχης και την Βαλτική θάλασσα για να φθάσουν στην Ρωσία.
Με έναν εχθρικό γείτονα όπως το Πακιστάν, που βρίσκεται ανάµεσα στην Ινδία και την περιοχή της Κεντρικής Ασίας, στο παρελθόν η Ινδία δεν µπορούσε να επεκτείνει την εµβέλειά της στην Κεντρική Ασία. Το Πακιστάν δεν αποτελεί πλέον εµπόδιο για την Ινδία από αυτή την άποψη.
Σύµφωνα µε την πολιτική της Ινδίας Connect Central Asia, η περιοχή της Κεντρικής Ασίας έχει ήδη αποκτήσει µεγάλη σηµασία. Με τη λειτουργία του INSTC, η σχέση Ινδίας-Κεντρικής Ασίας έχει ενισχυθεί. Η περιοχή της Κεντρικής Ασίας είναι µέρος της «διευρυµένης γειτονιάς» της Ινδίας και έχει µεγάλη γεωστρατηγική αξία για την Ινδία, ειδικά καθώς το Νέο ∆ελχί προσπαθεί να εξισορροπήσει την τεράστια παρουσία της Κίνας στην περιοχή.
Επιπλέον, οι εµπορικές σχέσεις Ινδίας-Ρωσίας απέκτησαν επίσης νέα ενέργεια µε τη βοήθεια του INSTC. Αυτός είναι και ο λόγος της ουδετερότητας της Ινδίας στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η Ρωσία ήταν ο µακροχρόνιος σύµµαχος της Ινδίας, αλλά οι πρόσφατες προσεγγίσεις της Μόσχας προς το Πακιστάν έχουν ανησυχήσει τους Ινδούς.
Το INSTC θεωρείται επίσης ως η απάντηση της Ινδίας στον Κινέζικο «∆ρόµο του Μεταξιού» το γνωστό Belt and Road Initiative (BRI). Η Κίνα δεν είναι µόνο ο πιο ισχυρός γείτονας της Ινδίας στην περιοχή, αλλά και ο κύριος ανταγωνιστής καθώς ελέγχει µέσω των πολλαπλών δρόµων του Μεταξιού σχεδόν όλα τα κανάλια µεταφοράς εµπορευµάτων γύρω από την Κίνα. Η φιλοδοξία της Ινδίας να εξισορροπήσει την Κίνα υλοποιείται µε την λειτουργία του INSTC.
Μετά τις κυρώσεις που υφίσταται η Ρωσία από την ∆ύση θα στραφεί σε εφοδιασµό µέσω του INSTC πράγµα που θα ωφελήσει κυρίως την παραδοσιακή σύµµαχο της την Ινδία. Ο ∆ιεθνής ∆ιάδροµος Μεταφορών Βορρά-Νότου πρόκειται να αυξήσει τις εµπορικές συναλλαγές µε την Ρωσία.
Όµως λόγω των κυρώσεων και του πολέµου στην Ουκρανία ο Ινδικός «∆ρόµος του Μεταξιού» θα σταµατά µέχρι την Ρωσία. ∆εν θα µπορεί να προσεγγίσει µέσω της Ρωσίας την Ευρωπαϊκή αγορά. Στην περίπτωση αυτή η ενναλακτική προσέγγιση της Ευρώπης είναι η θαλάσσια οδός. Θα µπορούσε και η Τουρκία δια ξηράς να είναι µια ενναλακτική, αλλά οι στενές της σχέσεις µε το Πακιστάν (εχθρό της Ινδίας) δεν τις δίνουν την επιλογή.
Η θαλάσσια οδός ευνοεί την Ελλάδα ως πύλη προς την Ευρώπη η οποία µπορεί µέσω των λιµανιών και λοιπών µεταφορικών υποδοµών, να προσφέρει υπηρεσίες εφοδιαστικής αλυσίδας στα Ινδικά εµπορεύµατα που θα περνούν την διώρυγα του Σουέζ και έτσι να αναπτυχθεί µια σηµαντική συνεργασία µε την Ινδία. Ελπίζουµε η επίσκεψη του Ινδού Πρωθυπουργού να αξιοποιηθεί σε αυτήν την κατεύθυνση.
* Ο Ατσαλάκης Γιώργος είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Πολυτεχνε ίου Κρήτης, Εργαστήριο Ανάλυσης ∆εδοµένων και Πρόβλεψης
