» Επιστολή οπλαρχηγού κάμπων Παπαδάκη Κων/νου Εμμ. προς τον Υπουργό Εξωτερικών της Ελλαδος Α.Γ. Σκουζε
Μαλάξα 15 Μαρτίου 1897
Σεβαστέ μου κύριε Α.Γ. Σκουζέ
Εις Αθήνας
…την παρελθούσαν Πέμπτην 13 τρέχοντος εις τας 6 π.μ. ήρχισεν ο βομβαρδισμός, έρριψαν έως 50 βολάς, επέτυχον 28. (από τα δύο πυροβόλα που είχε φέρει ο Τ. Βάσος στο Κολυμπάρι, το ένα είχε μεταφερθεί στην Μαλάξα).
Εις την πρώτην βολήν έκαμαν έξοδον (οι Τούρκοι) αλλά επολιορκούντο περίπου από 2000 επαναστάτας… Αφού παραπλεύρως του πύργου ετσιτώσαμε τας σημαίας μας και επαραδόθησαν αμέσως… μας παρέδωσαν 44 Μαρτίνια…
Μετά ενός τετάρτου (αφότου οι τούρκοι παρεδόθησαν) ήρχισαν τους κανονιοβολισμούς τα ευρωπαϊκά πλοία με πρώτον το γερμανικό. …..
Αι βόμβαι του Ευρωπαϊκού στόλου έπεφταν βροχή εις τον πύργο…
(την επομένη)… κατά διαταγή του Ανθ/γου Ρίτση (αντιπροσώπου του Τ. Βάσου) επήγα αρκετούς όπως κατεδαφίσουν τον πύργο, μόλις μας είδαν από τη Σούδα άρχισαν (τον κανονιοβολισμό) τα Τουρκικά πλοία κατόπιν το Αυστριακό, Αγγλικόν και Ρωσικόν…..
Εις την μάχην εφονεύθη ο χωριανός μου Εμμ. Κατσουλάκης και επληγώθη ο Αντ. Ξηράκης (Αναστάσιος Ξηράκης- Κατσανεβάκης)…
Την ώρα που εβομβαρδίζετο ο πύργος έθεσαν πυρ οι Τούρκοι εις όλο το λεκανοπέδιο των Χανίων εις τα ελαιόδεντρα και εις όσα σπίτια χριστιανικά εκάθοντο Τουρκικαί οικογένειαι.
Έκαψαν την Αγ, Κυριακή και την Αγ. Τριάδα (Μονές)
……
Δεχθείτε τα σέβη μου
Ευπειθέστατος Κ.Ε. Παπαδάκης
Σχετική σημείωση:
κατά την μεταφορά του τηλεβόλου από το Κολυμπάρι στην Μαλάξα, στην ομάδα των πατριωτών συμμετείχε και ο Αναστάσιος Ξηράκης-Κατσανεβάκης.
Στην περιοχή «Κορδόνι-Αλιγάνου» αντηλλάγησαν πυρά με Τουρκική περίπολο και ο Αναστάσιος ετραυματίσθει διαμπερές στον μηρό. Φώναζαν εκεί όλοι μαζί να απολυμάνουν το τραύμα, αλλά το μόνο που είχαν ήταν η τσικουδιά.
Μόλις ο Αναστάσιος άκουσε ότι θα του βάλλουν την τσικουδιά στο τραύμα, σαν δεινός πότης που ήταν φώναξε: «φέρετέ την να την πιώ, μα κι από μέσα στον ίδιο τόπο θα πάει».
Έτσι οι πρόγονοί μας, με χιούμορ, αντιμετώπιζαν τον θάνατο. (αφήγηση αείμνηστος Αθουσάκης Εμμ. Γ. ή Μπέης)
ΦΩΤΟ ΚΑΜΠΟΙ 1897
5. ΟΠΛΑΡΧΗΓΟΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΕΜΜ. (Πεδουλοκωστής)
Φανατικός φίλος του Πρίγκιπα Γεωργίου, άλλωστε ήταν ο πρώτος άνθρωπος που χαιρέτησε τον Πρίγκιπα όταν κατέβηκε από το πλοίο στην Κρήτη και ο υπ’ αρίθμ. ένα υπαίτιος, που ο Καπετάν Γιάννης Καλογερής με τον Βενιζέλο έφυγαν νύχτα από τους Κάμπους και έκαμαν το κίνημα του 1905 στο Θέρισο.
9. Γελασάκης Δημήτρης
4. Παπαδάκης Εμμ.
6. Αθουσάκης Κων/νος
κλπ
ΤΟ «ΦΙΛΕ-ΕΤΕΜ» Ή «ΦΙΛΕΤΕΜ»
(την ίδια περίοδο)
Κατά την έναρξη της επανάστασης του 1896-98 στην Κρήτη, ο ξακουστός Τούρκος στρατηγός Ετέμ Πασάς (Σαμψούντα 1851 – Αίγυπτος 1909) απειλούσε τον Έλληνα Βασιλιά ότι αν στείλει στρατό στην Κρήτη, με 100.000 χιλιάδες στρατό που είχε στην Θεσσαλία, θα κατεβεί στην Αθήνα και θα πιεί τον καφέ του στην πλατεία Συντάγματος και μάλιστα στο καφενείο Ζαχαράτου.
Μόλις το έμαθαν «τα θεριά τση Κρήτης» που πολεμούσαν τον Τούρκο μαζί με τον Τιμολέοντα Βάσο, στις Βουκολιές, στο Βάμο και στη Μαλάξα, έδωσαν την απάντηση στις απειλές του Ετέμ Πασα:
«Βασιλέα της Ελλάδος βάλε την υπογραφή,
η Ελλάδα να νικήσει και το αίμα ας χυθεί.
Φίλε Ετεμ – Φίλε Ετεμ… Φίλε – Ετέμ….»
Μάλιστα για να σπάσουν το ηθικό των Τούρκων το είχαν μεταφράσει και το τραγουδούσαν και στα Τούρκικα, προκαλώντας τους.
Την ίδια βεβαίως περίοδο ο Ετέμ Πασάς, διορισμένος από τον Σουλτάνο Βαλής (διοικητής) Κρήτης, αντί να πίνει καφέ στου Ζαχαράτου, κονταροχτυπιόταν με τον Τ. Βάσο στην περιοχή γύρω από τα Χανιά.
Ο “ΦΙΛΕΤΕΜ” ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ
Το συγκεκριμένο λαϊκό άσμα με τον ωραίο σκοπό τόσο πολύ άρεσε στον Άγγλο πράκτορα της SOE, Patrick Leigh Fermor κατά τη διαμονή του στην Κρήτη, την διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής, που το τραγουδούσε συχνά και έτσι οι Κρήτες του είχαν δώσει το προσωνύμιο (παρατσούκλι) «ο φιλετέμ».
(από το εξαντληθέν βιβλίο μου “ΚΑΜΠΟΙ”).
*Ο Μιχάλης Κατσανεβάκης
είναι αρχιτέκτων μηχανικός,
συγγραφέας,
ιστορικός ερευνητής
