Ο ΞΕΣΗΚΩΜΟΣ του γένους το 1821, υμνήθηκε περισότερο από όλα τα άλλα γεγονότα στη σύγχρονη ελληνική Ιστορία. Δεν υπάρχει χωριό, τόπος, πόλη που να μην έχει τους ήρωές του. Ειδικά στην Κρήτη, όποια πέτρα κι αν σηκώσεις, αίμα ηρώων θα βρεις. Σ’ όποιο βουνό κι αν πας, τραγούδι ηρωικό θα σου πουν τα δέντρα κι ο αγέρας.
…ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ του Αριστείδη Κριάρη (φωτ. 1) “Τα Κρητικά Δημοτικά Τραγούδια” (συγκεντρωτικό των δημωδών της Κρήτης, γ’ έκδοση, 1969, Αθ. Πούντζας-εκδ. Γρηγ. Πετράκης, Αθήνα-Χανιά), βρίσκουμε πολλά δημοτικά που αναφέρονται στα τότε εναρκτήρια και κατοπινά γεγονότα του Κρητικού ξεσηκωμού. Με τίτλο “Τ’ αναλώματα του 1821” και παρενθετικό υπότιτλο “Η επανάστασις του 1821” διαβάζουμε ένα (σελ. 63, αποσπάσματα):
«Πάσα ταχύ με τη δροσιά π’ ανοίγει το ζιμπούλι,
Αφουγκραστήτε να σας πω τση Κρήτης το τραγούδι,
Να κάτσω να συλλογιστώ χρουσή μηλιά με τ’ άθη
Να κάτσω να διηγηθώ τω Κρητικώ τα πάθη (…)
“Η Κρήτη ‘πανεστάτησε αφέντη χωρίς άλλο
και την αρμάδα δε μπορεί ‘ς τη Κρήτη να περάση
Και τόνε στείλη στράτεμμα και ζαερέ να φάσι,
και γράφει του Μεμέντ Αλή απού’ νε’ ς το Μισίρι
Στείλε’ ς την Κρήτη στράτεμμα δεν έχι’ άλλο χαϊρι
Και στέλνει το Χασάν πασά με δώδεκα χιλιάδες…»
ΚΑΙ συνεχίζει η δημώδης μούσα να εξυμνεί τα ανάλογα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στο νησί… Θα μπορούσε, άραγε, ο δήμος, η Περιφέρεια ή κάποιος άλλος φορέας να κάνει μια συλλογή όλων των δημωδών των σχετικών με τη εξέγερση των Κρητικών το 1821; Φυσικά, θα πρόκειται για επετειακή, μικρή έκδοση, με ιστορικά σχόλια για κάθε δημοτικό τραγούδι, ώστε να αποτελέσουν αυτά αφορμή για συζήτηση και εξιστόρηση (στα σχολεία) του τι συνέβη στην Κρήτη κατά την Εθνεγερσία;
