Στο πλαίσιο του προγράμματος ατομικής συμβουλευτικής για γονείς και μαθητές γ΄ τάξης λυκείου στον χώρο του Κέντρου Πρόληψης Περιφερειακής Ενότητας Χανίων
Γνωρίζουμε βάση μελετών που έχουν υλοποιηθεί ότι οι έφηβοι ενόψει των πανελλαδικών εξετάσεων είναι διπλάσια αγχωμένοι από τους ενήλικες. Άρα όπου εντοπίζουμε αγχώδη γονέα, πρέπει να ξέρουμε ότι το παιδί του βιώνει πολύ πιθανόν διπλάσια ποσοστά άγχους. Ακόμη και σε περιπτώσεις που τα παιδιά δεν το εξωτερικεύουν ούτε το εκδηλώνουν, το άγχος λειτουργεί ως σιωπηλός εχθρός.
Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή επομένως από πλευράς γονέων να παρέχουν στήριξη στον έφηβο/η τους, προκειμένου το άγχος που βιώνει λόγω πανελλαδικών εξετάσεων να μην οδηγήσει σε κάποια σοβαρή διαταραχή. ΄Ερευνες δείχνουν ότι όσοι άνθρωποι έχουν έρθει αντιμέτωποι με σοβαρή διαταραχή άγχους έστω και μία φορά στη ζωή τους, ιδιαίτερα σε νεαρή ηλικία, έχουν μεγάλη πιθανότητα να τους ξανασυμβεί.
Τι συμπτώματα όμως προκαλεί η διαταραχή άγχους; Συμπτώματα όπως πονοκέφαλοι, πόνοι στο στήθος, δύσπνοια, στομαχικές διαταραχές, προβλήματα στον ύπνο βασανίζουν τους πολύ αγχωμένους μαθητές και επηρεάζουν όχι μόνο την απόδοσή τους αλλά γενικότερα την λειτουργικότητά και την συμπεριφορά τους στην οικογένεια και όχι μόνο.
Οι γονείς χρειάζεται να κατανοήσουν την συμπεριφορά του αγχωμένου παιδιού τους και με την στάση τους να μην την επιβαρύνουν. Πείσματα, υστερίες, παιδιαρίσματα εκ μέρους τους καθώς και νουθεσίες του τύπου μη βγεις, μη ξενυχτίσεις, μην είσαι στο κινητό, έχουν συνήθως αντίθετα αποτελέσματα.
Πάνω από όλα όμως οι γονείς χρειάζεται να έχουν στο μυαλό τους την επιτυχία του παιδιού τους στη ζωή και όχι στις πανελλαδικές εξετάσεις. Υπάρχουν άλλωστε αμέτρητα παραδείγματα ανθρώπων γύρω μας, που παρόλο που δεν πέρασαν σε κάποια σχολή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, πέτυχαν στο επάγγελμά τους και κυρίως στις διαπροσωπικές τους σχέσεις.
Γιατί αυτό που έχει μέγιστη αξία, είναι η διατήρηση της ψυχικής υγείας του παιδιού και η διατήρηση μιας καλής και ουσιαστικής σχέσης με τον γονέα. Δεν θα ήταν βοηθητικό για την μετέπειτα σχέση γονέα – παιδιού, ο έφηβος/η να φύγει από το σπίτι επειδή πέτυχε σε κάποια σχολή και να είναι δυσαρεστημένος λόγω της συμπεριφοράς των γονιών του κατά την διάρκεια προετοιμασίας του στις εξετάσεις.
Κι αυτό διότι η σχέση γονέων – παιδιών είναι μία σχέση που υπάρχει και συνεχίζεται στο χρόνο. Γονείς και παιδιά έως το τέλος της ζωής τους έχουν ανάγκη ο ένας τον άλλο για αμοιβαία υποστήριξη στις φουρτούνες της ζωής, αγάπη και επικοινωνία. Επομένως συμπεριφορές οι οποίες κλείνουν την επικοινωνία και δεν προάγουν μια αρμονική συνύπαρξη, σημαντικό είναι να αποφεύγονται.
Ποια συμπεριφορά όμως χρειάζεται να υιοθετήσει ο γονιός κατά την διάρκεια της προετοιμασίας του παιδιού του;
• Καταρχήν ο γονιός χρειάζεται να μην προβάλλει τις δικές του προσδοκίες σχετικά με το επάγγελμα του παιδιού του. Οι γονείς χρειάζεται να ενθαρρύνουμε τα παιδιά μας να ανακαλύψουν τις επιθυμίες τους, προκειμένου να εξελιχθούν σε υγιείς προσωπικότητες. Αμέτρητα τα παραδείγματα παιδιών που εγκατέλειψαν τις σπουδές τους επειδή ακολούθησαν τις συμβουλές των γονιών τους. Και αμέτρητοι γονείς που νιώθουν ανικανοποίητοι από την ζωή επειδή δεν βρήκαν το δικό τους νόημα σε αυτήν αλλά αγκιστρώθηκαν και δημιούργησαν σχέσεις εξάρτησης με τα παιδιά τους.
• Ο γονιός πρέπει να προσπαθεί να είναι καλός ακροατής. Να ακούει όχι με το μυαλό αλλά με την καρδιά τις ανησυχίες του παιδιού του. Να συμπάσχει και να συναισθάνεται. Και να μην σκέφτεται την ώρα που το παιδί προσπαθεί να ανοιχτεί και να επικοινωνήσει μαζί του, τις θέσεις και τα επιχειρήματα που αυτός χρειάζεται να αντιτάξει είτε ως νουθεσία είτε ως παρηγοριά. Πολλές φορές μάλιστα το μόνο που χρειάζεται ένας γονιός να πράξει είναι να σιωπεί. Δυστυχώς το σημερινό μοντέλο επικοινωνίας το οποίο δίνει μεγαλύτερη αξία στο να μιλάει κάποιος και όχι στο να ακούει, έχει επιφέρει καταστροφικές συνέπειες στις σχέσεις και στις ζωές των ανθρώπων.
• Να δείχνει εμπιστοσύνη στην ικανότητα του παιδιού να ρυθμίζει μόνο του το διάβασμα, χωρίς να παρεμβαίνει και να γίνεται πιεστικός. Οι γονείς χρειάζεται να μάθουν να αντέχουν την ανασφάλεια, τον φόβο και την ασάφεια εάν επιθυμούν το ίδιο να μάθουν και τα παιδιά τους. Οι γονείς που αγχώνονται τόσο πολύ για το επαγγελματικό μέλλον των παιδιών τους, δεν κάνουν καλό ούτε στον εαυτό τους ούτε στο παιδί τους. Αν ο γονέας δυσκολεύεται να διαχειριστεί το άγχος του ο ίδιος, καλό είναι να απευθυνθεί σε ένα ειδικό ψυχικής υγείας.
• Να αποφεύγει τις συγκρίσεις με άλλα παιδιά. Σε κάθε περίπτωση οι συγκρίσεις όχι μόνο δεν κινητοποιούν το παιδί στο να ξεδιπλώσει τις δυνάμεις του αλλά ως κύριο επακόλουθο μειώνουν την αυτοεκτίμηση του αφού το κάνουν να νιώθει ότι δεν επαρκεί. Δυστυχώς πολλοί άνθρωποι στις μέρες μας ΄΄ βασανίζονται ΄΄ από μία χαμηλή αυτοεικόνα και πίστη στον εαυτό τους, επειδή οι ΄΄ σημαντικοί άλλοι ΄΄ όπως γονείς ή εκπαιδευτικοί, ποτέ δεν πίστεψαν σε αυτούς και στις δυνατότητες τους. Γεγονός που επηρεάζει ψυχολογικά αρνητικά όχι μόνο τους ίδιους αλλά και τις σχέσεις που συνάπτουν.
• Να μεταφέρει αισιοδοξία. Σχόλια του τύπου ΄΄ σε όποια σχολή κι αν πετύχεις, άνεργος θα είσαι ΄΄ οδηγούν σε μείωση της προσπάθειας από την πλευρά των παιδιών. Αντίθετα, σχέδια για το διάστημα που θα ακολουθήσει μετά την λήξη των πανελλαδικών για παράδειγμα το καλοκαίρι, δίνουν στο παιδί μια προοπτική της ζωής του, πέρα από τις εξετάσεις, με αποτέλεσμα τα παιδιά να προσηλώνονται καλύτερα στο στόχο τους, εφόσον γνωρίζουν πως το ΄΄καλοκαίρι ΄΄ θα έρθει μετά τον ΄΄ χειμώνα ΄΄ που διανύουν και η ζωή θα συνεχιστεί καλώς όπως και αν εξελιχθούν οι εξετάσεις.
• Και το κυριότερο οι γονείς χρειάζεται να μην ξεχνάμε ότι το καλύτερο αντίδοτο στο άγχος είναι η χαρά ως αίσθημα. Μία βόλτα, ένα αστείο, με τα παιδιά μας ή τον σύντροφό μας, σίγουρα θα βοηθήσει ολόκληρη την οικογένεια.
Οι γονείς εν τέλει μετράει να καταλάβουμε ότι αυτό που αξίζει στο μέγιστο, είναι η αναζήτηση σε καθημερινή βάση της σχέσης και της επικοινωνίας με τα αγαπημένα μας παιδιά. Κι αυτό αποτελεί μία αδιάκοπη διαδικασία η οποία ξεκινά από την στιγμή της γέννησής τους και σίγουρα δεν λήγει με την λήξη των πανελλαδικών εξετάσεων.
Λέμε και δείχνουμε στο παιδί μας καθημερινά ότι το αγαπάμε κυρίως για αυτό που είναι, άσχετα από την προσπάθεια που καταβάλλει στο διάβασμα και ανεξαρτήτως επιδόσεων.
Και εις περίπτωση αποτυχίας του παιδιού στις εξετάσεις δεν προτρέχουμε αμέσως σε απολογιστικές συζητήσεις του τύπου ΄΄ τι έφταιξε ΄΄. Μελέτες δείχνουν πως αμέσως μετά από μία ΄΄ καταστροφή ΄΄ ή ΄΄ κακή επίδοση ΄΄ σε κάτι, οι άνθρωποι θα πετύχουν καλύτερη πορεία στο μέλλον, όταν στηριχθούν άμεσα ψυχολογικά από τα μέλη της ίδιας της οικογένειάς τους.
Περαιτέρω, με το παράδειγμά τους οι γονείς θα πρέπει να διδάξουν στο παιδί να αντιμετωπίζει την αποτυχία ως ευκαιρία επαναπροσδιορισμού, αναστοχασμού και κινητοποίηση των εσωτερικών του δυνάμεων.
Εξάλλου όπως αναφέρει και ο Ιρλανδός συγγραφέας, Oliver Goldsmith “η επιτυχία συνίσταται στο να σηκώνεσαι μια φορά παραπάνω από όσες πέφτεις “.
Στη βάση αυτή το Κέντρο Πρόληψης Περιφερειακής Ενότητας Χανίων σε συνεργασία με τον ΟΚΑΝΑ, θέλοντας να στηρίξει ψυχολογικά τους μαθητές γ ΄ τάξης λυκείου και τους γονείς τους ενόψει της έναρξης των πανελλαδικών εξετάσεων :
• ενημερώνει ότι πραγματοποιεί δωρεάν πρόγραμμα ατομικής συμβουλευτικής
• στόχος του προγράμματος το οποίο συντονίζεται από κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχολόγο, είναι η υποστήριξη παιδιών και γονέων σε θέματα όπως το άγχος των εξετάσεων, η επικοινωνία κ.α.
• τα ατομικά ραντεβού ( δια ζώσης/ διαδικτυακά/ τηλεφωνικά ) υλοποιούνται πρωινές ή απογευματινές ώρες κατόπιν συνεννοήσεως, ακολουθώντας τις οδηγίες του ΕΟΔΥ.
• οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνήσουν καθημερινά στα τηλέφωνα 2821028166 και 2821051214.
Πηγές:
• Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας.
Info@psychikifrontida.gr
