Ελπίδες για την έγκαιρη ανίχνευση του πρώιμου καρκίνου στο λεπτό έντερο, πριν καν αρχίσει να εξαπλώνεται η νόσος, δίνει ανακάλυψη ερευνητών του Εργαστηρίου Ολιστικής Ηλεκτρονικής του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Κύπρου.
Υπό την καθοδήγηση του επίκουρου καθηγητή, Ιούλιου Γεωργίου, οι ερευνητές σχεδίασαν και κατασκεύασαν ένα πρότυπο ηλεκτρονικής κάψουλας για την ανίχνευση του καρκίνου στο λεπτό έντερο. Η κατασκευή μιας τέτοιας κάψουλας, δημιουργεί δυνατότητες συστηματικού προληπτικού έλεγχου για τυχόν παρουσίαση πρώιμων καρκινωμάτων.
Παρόλο, που ο καρκίνος του είδους αυτού αποτελεί ένα από τα πλέον σπάνια είδη καρκίνου στο γαστρεντερικό σύστημα, είναι και απ’ τα πιο επικίνδυνα, αφού μόνο το 20-30% των ασθενών επιβιώνει πέραν των 5 χρόνων. Η δυνατότητα διάγνωσης σε πρώιμο στάδιο αναμένεται να μειώσει σημαντικά τα ποσοστά θνησιμότητας, καθώς η μέχρι τώρα δύσκολη προσβασιμότητα του λεπτού εντέρου από διαγνωστικά εργαλεία, (σε αντίθεση με το παχύ έντερο), συνεπαγόταν την ελλιπή εξέτασή του μέχρι να εμφανιστούν σοβαρά συμπτώματα καρκίνου σε προχωρημένο στάδιο. Μια κάψουλα σαν το πρότυπο που έχει αναπτυχθεί από το Πανεπιστήμιο Κύπρου, αναμένεται να μειώσει το κόστος της αντιμετώπισης της νόσου και να διευκολύνει την ευρύτερη κάλυψη του πληθυσμού με διαγνωστικές εξετάσεις – και βεβαίως, να μειώσει τα ποσοστά μετάστασης του καρκίνου του λεπτού εντέρου σε άλλα γειτονικά όργανα, εφόσον η διάγνωση θα γίνεται σε πρώιμο στάδιο.
Στην κατασκευή της πρότυπης κάψουλας έχει εργαστεί κατά κύριο λόγο η δρ. Παναγιώτα Δημοσθένους στο πλαίσιο της διδακτορικής της διατριβής. Η εφεύρεση δημοσιεύτηκε στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό «IEEE Transactions in Biomedical Circuits and Systems», με τίτλο «Infrared Fluorescence-Based Cancer Screening Capsule for the Small Intestine».
Ο καθηγητής, Ιούλιος Γεωργίου, δήλωσε ότι η Κύπρος έχει τη δυνατότητα να πρωτοστατήσει σε θέματα τεχνολογίας και ότι το Εργαστήριο Ολιστικής Ηλεκτρονικής δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από αντίστοιχα εργαστήρια του εξωτερικού, ακόμα και του Imperial College London. Απόδειξη, είπε, είναι η δημιουργία των διαφόρων τεχνολογικά πρωτοποριακών συσκευών, όπως η κάψουλα για προληπτικό έλεγχο του λεπτού εντέρου.
Η ηλεκτρονική κάψουλα, που έχει μέγεθος χαπιού, θα μπορεί, σύμφωνα με τον καθηγητή Γεωργίου , να διαπερνά το πεπτικό σύστημα του ασθενούς και να καταγράφει την ένταση υπέρυθρου φθορισμού που εκπέμπεται από χρωστικές ουσίες όπως είναι η πράσινη ινδοκυανίνη , η οποία προσκολλάται στα καρκινικά κύτταρα και τα καθιστά ανιχνεύσιμα. Τέτοιες φθορίζουσες χρωστικές ουσίες, πρόσθεσε, μπορούν να ανιχνευθούν από την κάψουλα ακόμα και όταν βρίσκονται μερικά χιλιοστόμετρα κάτω από το επιθήλιο στρώμα του εντέρου, από όπου και παρουσιάζονται τα πρώτα ίχνη καρκίνου. Η ανίχνευση της ουσίας επιτυγχάνεται με τη χρήση αισθητήρων-φωτοδιόδων που ανιχνεύουν υπέρυθρο φθορισμό, ο οποίος προκαλείται από τη διέγερση της χρωστικής ουσίας από μεγάλης έντασης ακτινοβολία διόδων λέιζερ. Τέτοιου είδους εξέταση, δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί από τις υπάρχουσες κάψουλες ενδοσκόπησης, οι οποίες είναι εξοπλισμένες με μικρή φωτογραφική μηχανή και μεταφέρουν εικόνες της φυσιολογίας του εσωτερικού του εντέρου, οι οποίες συχνά δεν επαρκούν για τη διάγνωση καρκίνου πρώτου σταδίου. Επιπρόσθετα, η φθορομετρική κάψουλα, καταγράφει την ένταση υπέρυθρου φθορισμού – δεδομένα τα οποία αναλύονται και ερμηνεύονται ευκολότερα και πιο γρήγορα από τις εικόνες.
Πειραματικές δοκιμές του συστήματος σε κομμάτια εντέρου γουρουνιού εμποτισμένα με χρωστική ουσία, επιβεβαίωσαν την ικανότητα της κάψουλας να ανιχνεύει ιδιαίτερα χαμηλές συγκεντρώσεις της ουσίας, οι οποίες συσχετίζονται με τα μικρά σε μέγεθος πρώιμα καρκινώματα στο λεπτό έντερο.
Το Πανεπιστήμιο Κύπρου έχει αποφασίσει να μην υποβάλει αίτηση διπλώματος ευρεσιτεχνίας, αφού θεωρεί ότι η εφεύρεση είναι κοινωφελής και τυχόν περιορισμός της διάδοσης αυτής της τεχνολογίας δεν θα υπηρετούσε το δημόσιο συμφέρον.
