Αμέτρητες είναι οι θρηνητικές ρίμες, τα πολύστροφα μοιρολόγια, τα συγκλονιστικά νεοριζίτικα και τα τόσο πετυχεμένα στιχάκια που έπλεξε ο ποιητής λαός μας στο άκουσμα της κοίμησης του αγιασμένου ποιμενάρχη μας Ειρηναίου Γ. Γαλανάκη (1911 – 2013).
Γιατί αν και ήταν ήδη γερασμένος και ταλαιπωρημένος τελευταία, κανένας δεν ήθελε ν’ ακούσει θάνατο “για όνομίς του!”.
Η ζωντανή παρουσία του, έστω κι αμίλητου, εκεί στη γνώριμη πολυθρόνα του ζεστού σπιτιού του της οδού Δρομονέρου, ήταν ένα κουράγιο, μια θεόσταλτη βοήθεια, μια ενίσχυση, στον κόσμο που καθημερινά κατέφθανε ν’ ασπαστεί το χέρι του, να σταθεί δίπλα του, να νοιώσει την ευλογία του! Κι ήταν η θεία πρόνοια και η θαλπωρή κι η άγρυπνη φροντίδα των δικών του, που τον διατηρούσαν όσο ήθελε η Χάρη του Θεού να ’ναι κοντά κι ανάμεσά μας!
Οταν όμως ήλθε η Μεγάλη Δευτέρα (29.4.2013) κι ο αγαπητός Μιχάλης μας τηλεφώνησε να τρέξουμε εσπευσμένα στον Παππού για ευχή τότε πια νιώσαμε το επικείμενο αναπόφευκτο. Προλάβαμε κι ασπαστήκαμε ζωντανό το χέρι του. Ευλογία κι αγωνία…
Γιατί το πρωινό της Μεγάλης Τρίτης (30.4.2013) έφερε το μέγα γεγονός: Ο Πάνσοφος Θεός πήρε μαζί του τον γέροντα Επίσκοπό μας Ειρηναίο, “τον δούλο του Χριστού”, όπως ο ίδιος έλεγε!
Απ’ εκείνη τη στιγμή το συγκλονιστικό γεγονός έγινε έναυσμα για τη δημιουργική έμπνευση των λαϊκών μας ποιητών.
Από την επομένη κιόλας μέρα η λαϊκή μας ποίηση, η ψυχή του λαού μας, γνωστοποιούσε έμμετρα στον κόσμο, το μέγα γεγονός. Εφημερίδες και περιοδικές εκδόσεις της Κρήτης φιλοξενούσαν ήδη την παραγωγή της!
Μια πρώτη σοδειά, με τους εμπνευσμένους στίχους των λαϊκών μας ριμαδόρων και ποιητών: Γιάννη Μαλαξιανάκη (= Εννιαχωριανού), Γιώργου Λ. Κοκολογιάννη, Γ. Καστρινάκη, Κώστα Καλλέργη, Ηλία Ι. Πολυχρονάκη, Στέφανου Τζωρτζάκη, Μαρίας Πρικάκη, Αντωνίας Αρτ. Μυλωγιαννάκη, παρουσιάσαμε στο φύλλο: α. 14.088/25-10-2013, σ. 30 – 31, των φιλόξενων “Χανιώτικων νέων”, με την ευκαιρία του πολυαρχιερατικού εξάμηνου μνημοσύνου του αοίδιμου μητροπολίτη Κισάμου και Σελίνου κυρού Ειρηναίου Γαλανάκη, την Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013.
Σήμερα, με την ευκαιρία που μας προσφέρει το ετήσιο μνημόσυνο του άγιου γέροντά μας στο Καστέλι, την Κυριακή του Θωμά (27-4-2014) παρουσιάζουμε στους αναγνώστες μας ένα ακόμη πολύτιμο σύνολο από την ατελείωτη σοδειά των ποιητών μας, ώστε να χαρούμε και άλλων εμπνευσμένων εργατών της λαϊκής μας ποίησης, δημιουργήματα.
Αρχίζουμε τα ποιητικά παραθέματα (με τη σειρά της χρονολογικής δημοσίευσής των) με τη θαυμάσια μαντινάδα του εμπνευσμένου λαϊκού βάρδου Γιώργου Λ. Κοκολογιάννη, που μας συγκλόνισεν όλους. Το “αγγελτήριο θανάτου”, το πρωινό της Μεγ. Τετάρτης (1-5-2013), που δημοσιεύτηκε στα “Χανιώτικα νέα” (α.φ. 13.940/1-5-2013, σ. 1η) του ’δωσε την αφορμή να δημοσιεύσει την επομένη μέρα κι όλας το ακόλουθο δίστιχό του:
“Αιώνια θ’ ακούγεται το πρωινό μιας Τρίτης,
που πήγες στον Πατέρα σου κι εσύ Χριστέ τση Κρήτης!”.
(εφ. Χανίων: “Χανιώτικα νέα”, α.φ. 13.941/2-5-2013, σ. 23η).
Στο ίδιο φύλλο της έγκριτης εφημερίδας (“Χαν. νέα” σ. 33) η μαντινάδα του Γιώργου Καστρινάκη (προέδρου Νεφροπαθών Ελλάδος) αξιολογεί σχεδόν μονολεκτικά τη μεγάλη προσφορά του εκλιπόντος ιεράρχη, όταν λέει:
“Ο Ειρηναίος εν ζωή, πήρε την αγιοσύνη
με έργο, με ανθρωπισμό και ταπεινοφροσύνη!”.
Και πάλι στο ίδιο φύλλο των “Χανιώτικων νέων” βρισκόμαστε γιατί στη σελίδα 23 φιλοξενείται εκλεκτό νεοριζίτικο, της γιατρού και δόκιμης ποιήτριας, διαλεχτής συμπολίτισσάς μας, κας Πόπης Ι. Ντουντουλάκη, με τον τίτλο : “Η Κρήτη αποχαιρετά μεγάλο ποιμενάρχη”. Βουβή κι αμίλητη η δημιουργός του παρακολουθεί τα γενόμενα, προσεύχεται θερμά και παρακαλεί τον μεγάλο ιεράρχη Ειρηναίο, που ήδη πορεύεται προς τον Ουράνιο Πατέρα του να μας δώσει την ευχή του! Λέει:
“- Μέρα που βρίσκετ’ ο Χριστός εις το σταυρό επάνω
Δεν κλαίει, δε μοιρολογά, δε βαρυαναστενάζει
μόνο βουβά προσεύχεται κι οι ουρανοί ραγίζουν
– Αγιε Δεσπότη στο καλό και δωσ’ μας την ευχή σου
Πάντα τση Κρήτης η ψυχή θα ’ναι με την ψυχή σου!”.
Κι η είδηση της φυγής του, μεταφέρεται αστραπιαία σ’ όλον τον κόσμο. Το Παγκόσμιο Συμβούλιο των Κρητών, το Κρητικό Χωριό Μελβούρνης Αυστραλίας, η Παγκρήτια Ομοσπονδία Ευρώπης, η Κρητική Ενωση Νότιας Αφρικής κ.ά. οργανισμοί και φορείς, στην από κοινού περιοδική τους έκδοση “Κρηταιείς” κυκλοφορούν έκτακτο τεύχος του για ν’ αναγγείλλουν ότι: “Εφυγε ο μητροπολίτης Ειρηναίος” και να “εκφράσουν τα συναισθήματα όλων των Κρητών της Ευρώπης και των απανταχού της γης, τα θερμά συλλυπητήριά των, στην Εκκλησία της Κρήτης και της Γερμανίας” καταλήγοντας ότι: “η προσφορά του ήταν καθοριστική στο κοινωνικό έργο, στον Ελληνα μετανάστη, αλλά και στη δημιουργία εταιρειών λαϊκής βάσης.
Απολάμβανε, δε, ως πνευματικός μας πατέρας, την αγάπη, τον σεβασμό και την ευγνωμοσύνη, όλων των Ελλήνων μεταναστών και όχι μόνο…” (σ. 6).
Κι ο χαρισματικός λαϊκός ποιητής μας, ο Λευτέρης Τσοντάκης στο περιεκτικό νεοριζίτικό του, που ακολουθεί, καταγράφει, διαλαλεί και σαλπίζει στον κόσμο άπαντα, το αναπάντεχο, θλιβερό χαμπέρι. Μας ψάλλει:
“Θρήνος πολύς ακούγεται σ’ ολόκληρη την Κρήτη,
χτυπούν καμπάνες πένθιμα, στον κόσμο διαλαλούνε.
Απόθαν’ ο επίσκοπος, ο μέγας Ειρηναίος
Αγγελοι κατεβήκανε, Μεγάλη Εβδομάδα,
να συνοδεύσουν την ψυχή του άγιου ιεράρχη!”.
Η θαυμάσια και τόσο περιεκτική ρίμα του Μιχάλη Κουράκη, συνεπαρχιώτη εκ καταγωγής του μακαριστού Ειρηναίου, “για τον σεβασμιώτατο δεσπότη Ειρηναίο Γαλανάκη” που αποδελτιώσαμε στην πλούσια τοπική εφημερίδα “Σελινιώτικα νέα” (αρ. φ. 679/7-11-2013, σ. 13η) λέει πολλά και σημαντικά. Προλαβαίνει μέσα στους είκοσι δύο δεκαπεντασύλλαβους στίχους του να περιλάβει τα πάντα (καταγωγή, έργα, ιδρύματα, συγγραφική προσφορά, κοινωνικό έργο μοναδικό, πλούσιο κ.λ.) και να εκτιμήσει το έργο αυτό ακριβοδίκαια και να τον ανεβάσει -τέλος- στο βάθρο και στη θέση που του αξίζει. Μας λέει, λοιπόν:
“- Ψηλή κορφή περήφανη
απ’ τα Λευκά τα Ορη
εγώ θα πω το δέσποτα
από το Νεροχώρι.
Γέννημα τ’ Αποκόρωνα
ο γέρο Ειρηναίος,
έργο λαμπρό επρόσφερε
απ’ όταν ήταν νέος.
Οικοτροφεία έκαμε
και η Ακαδημία,
στην κοινωνία προσφορά
μοναδική και μια.
Του τόπου τα φτωχά παιδιά ήτανε και δικά του
στοργή κι αγάπη βρήκανε μέσα στην αγκαλιά του
Εκαμε και ιδρύματα και εταιρίες δύο
είχε μια θεία φώτιση κι ενάρετο το βίο.
Εις τα βιβλία που ’γραψε πολλή σοφία είδα
και είναι Ευαγγέλιο η κάθε τους σελίδα.
– Σεβάσμιε ετίμησες επάξια τα ράσα
κι άλλους μ’ εκατομμύρια πιάνουνε εις τα πράσα,
Τα έργα σου λαμπρύνανε τον εδικό μας τόπο,
φάρος θα μείνεις Αγιε στη μνήμη των αθρώπω.
Εσβησε τ’ Αποκόρωνα ο φάρος Ειρηναίος
και ούλοι γονατίζομε στη μνήμη ντου με δέος
Εμεινε πλια φτωχή η γης μα χαίρουντ’ οι γι’ αγγέλοι
απού ’χουνε σ’ τσι τάξεις τους τέθοια καινούρια μέλη
– Ο Βενιζέλος είναι ο γεις κι άλλος ο Ειρηναίος
που κάνουν κάθε Κρητικό γι’ αυτούς να νιώθει δέος!”.
Επίσης κι άλλες ιδιαίτερα εκλεκτές ποιητικές εμπνεύσεις μας χάρισαν προκισμένοι λαϊκοί ποιητές μας πάνω στο ίδιο θέμα.
Αφ’ ενός ο δόκιμος εργάτης του στίχου Γιώργος Γιακουμινάκης – Βαγιωνάς, συνεπαρχιώτης κι αυτός εκλεκτός του άγιου παππού της Εκκλησίας μας, στην έμμετρη έμπνευσή του την αφιερωμένη “Στον ποιμενάρχη μας Ειρηναίο Γαλανάκη” μας κατασυγκινεί με τα όσα χώρεσε στα δέκα αφιερωματικά τετράστιχά του.
Η ευαισθησία του πανταχού παρούσα και η βαθύτατη πίστη του ότι εσαεί θα ’ναι ο άγιος παππούς της Κρήτης μας Ειρηναίος, ο φωτισμός κι ο οδηγός της ζωής μας, μας δίνουν κουράγιο για την παραπέρα πορεία μας. Μας ψάλλει:
1. “Αστρο λαμπρό τσ’ ανατολής
αρχάγγελε του θρόνου
ήλιε της Κρήτης λαμπερέ
πίστης κι αγάπης οδηγέ
γιατρέ του κάθε πόνου
2. Ηλθες στον κόσμο ταπεινά
σε φτωχικό καλύβι
στ’ Αποκορώνου μας τη γη
είδες την πρώτη χαραυγή
του τόπου μας στολίδι
3. Μεγάλωνες και φώτιζες
τους δρόμους που περνούσες
άγιε ιεράρχη αγαθέ,
σωστέ πομένα, στο καλό
τον κόσμο οδηγούσες.
4. Φιλόσοφε, παιδαγωγέ,
ηγέτη πρωτοπόρε,
φάρε στο σκότος των καιρών
αγνέ εργάτη των ψυχών
γέροντα ρασοφόρε.
5. Τ’ όνομα του Κυρίου μας
ας είναι δοξασμένο
που έστειλε έναν άνθρωπο
γλυκό και φωτισμένο
6. Να γίνεται παράδειγμα
“Βίου και πολιτείας”
στους ηγητόρους του λαού
κράτους και Εκκλησίας
7. Τ’ απλού τ’ ανθρώπου στήριγμα
που χάνει ένα-ένα
τα ηθικά ερείσματα
και τα ’χει πια χαμένα
8. Τώρα που δοκιμάζεται
του κόσμου κάθε αξία
κι επιχειρείται των Ψυχών
σκληρή Λεηλασία
9. Φτωχότερη όσο ποτέ
απόμεινε η Κρήτη
και μαύρο σύννεφο βαρύ
σκέπασε κάθε σπίτι.
10. Ομως η άγια λάμψη σου
φωτίζει τις ψυχές μας
κι αν έφυγες μας οδηγείς
στις δύσκολες στιγμές μας”
(Πρώτη δημοσίευση εφ. “Η Φωνή των Φρεδιανών” φ. 104/2005, σ. 3. Αναδημοσίευση: εφ. Χανίων: “Χανιώτικα νέα” α.φ. 13.973/11.6.2013, σ. 34η).
Και αφ’ ετέρου ο Γιάννης Αντ. Φατσέας, τέως πρόεδρος της Κοινότητας Νεροκούρου Χανίων, αγρότης, όπως δηλώνει, πνευματικός άνθρωπος ποιότητας και λαϊκός ποιητής, όπως τον καταγράφομε εμείς, στο έβδομο (!) βιβλίο του με τίτλο: “Οι διάφοροι άνθρωποι και γεγονότα” (Χανιά 2013, σχ. 8ο, σ. 192) και στη σ. 7, συναντήσαμε το παρακάτω ποιητικό δεκαπεντασύλλαβο αφιέρωμα: “Στον αείμνηστο καθοδηγητή του Ειρηναίο”:
“Στην Κίσαμο και Σέλινο ήταν μητροπολίτης
καμάρι του Χριστιανισμού κι ολόκληρης της Κρήτης.
Εδειξε την αξία του απ’ όταν ήταν νέος
και έμεινε στη μνήμη μας σαν μέγας Ειρηναίος
– Σεμνός, λιτός και έντιμος, πιστός και πατριώτης,
ετίμησε τη θέση του σαν Αποκορωνιώτης.
– Ευχόμαστε από καρδιάς να ’δωσε τη σκυτάλη
να τον ακολουθήσουνε μητροπολίτες κι άλλοι
– Το έργο του παράδειγμα στους μεταγενεστέρους,
να μένει να καθοδηγεί εις τη ζωή τους νέους.
– Το έργο του αθάνατο να μένει στους αιώνες,
να οδηγεί Χριστιανούς στους έντιμους αγώνες.
– Σε κάθε δύσκολη στιγμή δεν έσκυψες κεφάλι
όπως κι οι προκατόχοι σου του κόσμου οι μεγάλοι
– Αιώνια η μνήμη σου, αείμνηστε Ειρηναίε
έντιμε, αξιοπρεπή, σώφρονα και γενναίε!”.
Kάπου εδώ όμως πρέπει να τελειώνουμε, γνωρίζοντας στους αναγνώστες μας ότι το σχετικό υλικό, του οποίου εκλεκτά δείγματα σας παρουσιάσαμε, είναι ανεξάντλητο. Υποσχόμαστε ότι θα επανέλθουμε, γιατί τα συλλεγέντα είναι όντως θησαυρός ανεκτίμητος και λόγος ενδιαφέρων για το ιερό τιμώμενο πρόσωπο, στο οποίο αφιερώνονται, από τους άξιους εργάτες της λαϊκής ποίησης του νησιού μας! Συνιστούν δε τιμή στους δημιουργούς των και λόγο πρέποντα, αγαθό, για τον τιμώμενο μακαριστό άγιο ιεράρχη της Εκκλησίας μας, του οποίου η ιερή μνήμη έσεται αιώνια!
