To γερµανικό ακροδεξιό κόµµα AfD έλαβε σχεδόν 21% στις εκλογές της 23ης Φεβρουαρίου 2025. Οι ΗΠΑ, η Αργεντινή, η Ουγγαρία και η Ιταλία κυβερνώνται από ακροδεξιούς. Κατά το Πανεπιστήµιο του Γκότενµπουργκ της Σουηδίας, 5,8 δισεκατοµµύρια άνθρωποι, που εκπροσωπούν το 72% του παγκόσµιου πληθυσµού, ζουν κάτω από αυταρχικά συστήµατα.
Αυτά τα συστήµατα χαρακτηρίζονται από απέχθεια προς την επιστήµη, το περιβάλλον και τα ανθρώπινα δικαιώµατα µεταξύ άλλων. Ο Τραµπ διέταξε το Υπουργείο Γεωργίας να κατεβάσει από τις ιστοσελίδες του οποιαδήποτε αναφορά στην κλιµατική κρίση. Θέλει να µετατρέψει την ερειπωµένη Γάζα, η καταστροφή της οποίας συνετελέσθη µε αµερικανικής κατασκευής βόµβες σε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής». Και χρησιµοποιεί συχνά υβριστική γλώσσα.
Στις 22 Φεβρουαρίου µίλησε επί 75 λεπτά για τις επιτυχίες του στη Σύνοδο για τη Συντηρητική Πολιτική ∆ράση CPAC (Conservative Political Action Conference). Χαρακτήρισε τους δηµοκρατικούς «µοχθηρή παρέα ακροαριστερών πολεµοχαρών Μαρξιστών» και είπε ότι στις πρόσφατες εκλογές οι δηµοκρατικοί «εξαπατούσαν τρελά». Για τον Μπάιντεν επιφύλαξε τα καλύτερα: «Ήταν ένας κοιµισµένος απατεώνας. Άθλιος, άθλιος πρόεδρος… ό,τι έπιανε το µετέτρεπε σε σκα@ά». Παλαιότερα τον είχε αποκαλέσει «βλάκα» και την Κάµαλα Χάρις «χαζή σαν τούβλο». Οι αυλοκόλακες του Τραµπ διατείνονται ότι εργάζεται 21 µε 22 ώρες το 24ωρο και σύντοµα θα λάβει το Νοµπέλ Ειρήνης.
Τα κόµµατα είναι ιδιοφυείς µηχανές προσέλκυσης ψήφων οι οποίες πολύ συχνά καταφεύγουν στο ψέµα και την εξαπάτηση για να επιτύχουν. Στις 13 Ιανουαρίου 2025 δηµοσιεύθηκε έρευνα του Πανεπιστηµίου του Άµστερνταµ σχετικά µε την παραπληροφόρηση των κοµµάτων. Ανέλυσαν 32 εκατοµµύρια µηνύµατα στο πρώην Twitter 8.198 βουλευτών από 26 χώρες της Ευρώπης, µεταξύ των οποίων και της Ελλάδας, καθώς και της Αυστραλίας και των ΗΠΑ. Το συµπέρασµα ήταν: «Οι ακροδεξιοί λαϊκιστές χρησιµοποιούν την παραπληροφόρηση ως εργαλείο αποσταθεροποίησης των δηµοκρατιών για να αποκτήσουν πολιτικά πλεονεκτήµατα». Αν και όλα τα κόµµατα καταφεύγουν στη διασπορά ψευδών ειδήσεων, οι ακροδεξιοί κατέχουν το ρεκόρ.
Το Κανάλι 4 της Βρετανίας πρόσφατα διεξήγαγε µια δηµοσκόπηση µεταξύ νέων ηλικίας 13 έως 27 ετών, που ανήκουν στη λεγόµενη γενιά Ζ. Το 52% υποστήριξε ότι η διακυβέρνηση της Βρετανίας πρέπει να ασκείται από έναν ισχυρό ηγέτη ο οποίος δεν θα εκλέγεται επειδή η δηµοκρατία δεν είναι λειτουργική. Το 33% πιστεύει ότι ο στρατός πρέπει να κυβερνά. Είναι σαφές ότι οι νεαροί αυτοί δεν έχουν ακούσει για το Άουσβιτς, το Γκουλάγκ, τα στρατόπεδα της Καµπότζης και της Αργεντινής, το ΕΑΤ ΕΣΑ.
Ο άνθρωπος είναι γνωστικά οκνηρός. Η ανάλυση και η σύνθεση απαιτούν ενέργεια και χρόνο. Ο εγκέφαλός µας όµως έχει εξελιχθεί για να βρίσκει γρήγορα απαντήσεις στα εισερχόµενα ερεθίσµατα. Ο µακρινός πρόγονός µας έπρεπε ν’ αντιδράσει αµέσως σε ένα ασυνήθιστο ερέθισµα αλλιώς θα µπορούσε να γίνει τροφή κάποιου αρπακτικού ζώου ή να πέσει από τα ακόντια µιας εχθρικής φυλής. Η άµεση αντίδραση σε έναν θόρυβο ή µια σκιά, έστω και λανθασµένη, ισοδυναµούσε µε επιβίωση. Καθώς λένε οι νευρολόγοι, ο εγκέφαλος είναι καλωδιωµένος για την επιβίωση, όχι την αλήθεια. Και εδώ βρίσκεται µέρος του προβλήµατος σήµερα. Οι άνθρωποι βοµβαρδίζονται διαρκώς µε πληµµύρα πληροφορίας, συχνά κακόβουλης η οποία βρίσκει πολλούς ανθρώπους ανέτοιµους να την αναλύσουν. Οι γραµµές υδρατµών πίσω από τους κινητήρες των αεροπλάνων εξηγούνται ως ψεκασµοί από κάποιους κακοήθεις άσχετα αν η φυσική ερµηνεύει πλήρως το φαινόµενο. Οι µετανάστες στις ΗΠΑ ή στην Ευρώπη είναι δολοφόνοι και βιαστές έστω και αν όλες οι στατιστικές δείχνουν ότι οι µετανάστες δεν αυξάνουν την εγκληµατικότητα. Υπάρχουν δύο σαφώς καθορισµένα φύλα έστω και αν η βιολογία µιλάει για ανασυνδυασµό κάποιου γονιδίου στο χρωµόσωµα Χ, τρισωµία ή ορµονικές ιδιαιτερότητες που δεν συµφωνούν πάντα µε τέτοιο δυισµό. Η βιολογία δεν αρέσκεται στη δηµιουργία ίδιων και απαράλλακτων οντοτήτων όπως µια µηχανή που κατασκευάζει βίδες. Αλλά ποιος ασχολείται µε την επιστηµονική ανάλυση µπροστά στην αυθεντία του ηγέτη;
Ζούµε στην εποχή που πολλοί άνθρωποι βλέπουν τη δηµοκρατία ως ένα άθλιο σύστηµα από το οποίο θέλουν να απαλλαγούν. Θεωρούν αυτό το σύστηµα αποκλειστικά υπεύθυνο για τις χαώδεις οικονοµικές ανισότητες, την εγκληµατικότητα, την αδυναµία να βγάλουν οικονοµικά τον µήνα και τόσα άλλα. Και αντί να ψάξουν την αλήθεια και να βελτιώσουν αυτή τη λειψή δηµοκρατία, αποδέχονται τους πεφωτισµένους αυταρχικούς ηγέτες που µε τη σοφία τους θα λύσουν όλα αυτά τα προβλήµατα µε µαγικό τρόπο. Μεγαλύτερη αυταπάτη δεν υπάρχει. Ζούµε στην εποχή που δεν µπορούµε να µένουµε σιωπηλοί µπροστά στο γκρέµισµα της επιστήµης, του περιβάλλοντος, της δικαιοσύνης και των ανθρώπινων δικαιωµάτων.
*Ο Γιάννης Α. Φίλης είναι π. πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης
