» Οι επιστήμονες που σημάδεψαν μια χρυσή εποχή
Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία (Ρωμανία ή πιο ορθά: Ανατολική ρωμαϊκή αυτοκρατορία) ταυτίστηκε με την θεοκρατία και τον στείρο δογματισμό μακριά απ οτιδήποτε αφορούσε την καινοτομία, την εξέλιξη, το οτιδήποτε καινούργιο. Μύθος. Η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική.
Εδώ, παρατίθεται πλήρης κατάλογος των θετικών επιστημόνων της Ανατολικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.
1. Ζώσιμος (4ος-5ος αιώνας) Έλληνας Αλχημιστής από την Πανόπολη της Αιγύπτου.
Αυτός πρώτος χρησιμοποίησε την λέξη “Χημεία” από την τέχνη της μαύρης γης της
Αιγύπτου που ονομάζεται “χεμ”. Ένα από τα έργα του “περί ζύθων ποιήσεως” αποτελεί την αρχαιότερη συνταγή Παρασκευής μπύρας.
2. Πελάγιος (4ος-5ος αιώνας) αλχημιστής
3. Δημόκριτος (4ος-5ος αιώνας) αλχημιστής
4. Μαρία η Ιουδαία (4ος-5ος αιώνας) αλχημίστρια , μαθήτρια του Δημοκρίτου
5. Αστέριος ο Αμασιεύς (5ος αιώνας) συγγραφέας με σπουδές στα μαθηματικά και την αστρονομία.
6. Ιάκωβος (5ος αιώνας) Ιατρός , φαρμακολόγος και βοτανολόγος
7. Προκλος ο Βυζάντιος (5ος-6ος αιώνας) μαθηματικός και φιλόσοφος
8. Αετιος (5ος-6ος αιώνας) ιατρός , φαρμακολογος και βοτανολόγος
9. Αμμώνιος (5ος-6ος αιώνας) φιλόσοφος , μαθηματικός και αστρονόμος
10. Ερμίας ο Αλεξανδρευς (5ος-6ος αιώνας) φιλόσοφος και μαθηματικός
11. Ασκληπιόδωρος ο Αλεξανδρεύς (5ος-6ος αιώνας) ιατρός .Μαθηματικός και νεοπλατωνικός φιλόσοφος
12. Δίδυμος (5ος-6ος αιώνας) γεωπόνος
13. Ιωάννης ο Λυδός (490-565 μ.Χ.) Ιστορικός , νομικός και αστρονόμος από την Φιλαδέλφεια.
14. Ιουλιανός ο αρχιτέκτονας (5ος-6ος αιώνας) μηχανικός και αρχιτέκτονας. Γνωστός από έναν μηχανισμό άντλησης νερού τον οποίον εφεύρε.
15. Μαρίνος ο Νεαπολίτης (5ος-6ος αιώνας) νεοπλατωνικός και μαθηματικός. Διάδοχος του Πρόκλου στην Ακαδημία.
16. Σιμπλίκιος (5ος-6ος αιώνας) φιλόσοφος και μαθηματικός. Δίδαξε στην Ακαδημία μέχρι που έκλεισε και μετά το κλείσιμο της πήγε στην Περσία για 5 χρόνια , όπου δίδαξε. Επέστρεψε όμως και δίδαξε στην Κωνσταντινούπολη.
17. Ασκληπιος ο Τραλλειανος (6ος αιώνας) νεοπλατωνικός και γεωμέτρης
18. Ανθέμιος ο Τραλλειανος (6ος αιώνας) αρχιτέκτονας (Αγιά Σοφιά) και συγγραφέας.
19. Ηλιόδωρος ο Νεοπλατωνικός (6ος αιώνας) φιλόσοφος ,μαθηματικός και αστρονόμος
20. Ισίδωρος ο Μιλησιος (6ος αιώνας) Αρχιτέκτονας και μαθηματικός. Ολοκλήρωσε την Αγιά Σοφιά. Ίδρυσε στην Πόλη Σχολή Μηχανικών και υπήρξε δάσκαλος τους τελευταίου διευθυντή της Ακαδημίας Αθηνών του Δαμάσκιου.
21. Ισίδωρος ο Μιλησιος ο Νεώτερος (6ος αιώνας) αρχιτέκτονας και μηχανικός. Ανιψιός του προηγούμενου. Ανοικοδόμησε τον τρούλο της Αγίας Σοφίας όταν έπεσε λόγω σεισμού το 558.
22. Δαμάσκιος (6ος αιώνας) έλληνας νεοπλατωνικός και μαθηματικός , από την Δαμασκό. Τελευταίος διευθυντής της Ακαδημίας.
23. Ευτοκιος (6ος αιώνας) μαθηματικός
24.Ηρων (6ος αιώνας) μαθηματικός
25. Ιεροκλής (6ος αιώνας) γεωγράφος
26. Ιωάννης ο Φιλόπονος (6ος αιώνας) φιλόσοφος , μαθηματικός και αστρονόμος. Μεγάλη φιλοσοφική και πνευματική διάνοια του Βυζαντίου. Το έργο του άσκησε μεγάλη επίδραση στις φυσικές επιστήμες του μεσαίωνα αλλά και των νεότερων χρόνων.
27.Καισαριος (6ος αιώνας) γεωγράφος
28.Κοσμας ο Ινδικοπλευστης (6ος αιώνας) γεωγράφος και τοπογράφος
29. Λεοντιος (6ος αιώνας) μαθηματικός , φιλόσοφος και μηχανικός
30.Διονυσιος ο Μικρός (6ος αιώνας) αστρονόμος
31. Ολυμπιοδωρος (6ος αιώνας) νεοπλατωνικός και μαθηματικός
32 Πρόκλος ο Μητροπολίτης (6ος αιώνας) μαθηματικός και αστρονόμος
33. Ρητοριος ο Βυζαντινός (6ος αιώνας) αστρονόμος.
34. Στέφανος ο Βυζάντιος (6ος αιώνας) γεωγράφος
35. Σωτηριχος 6ος αι. μαθηματικός και φιλόσοφος
36.Βασσιος Κασσιανος (6ος-7ος αιώνας) συγγραφέας γεωπονικών και φυσιογνωστικών έργων. Το έργο του “Γεωπονικά” θεωρείται το καλύτερο της βυζαντινής φυσιογνωμίας και αποτελείται από 26 βιβλία.
37.Αλεξανδρος ο Τραλλειανος (525-605 μ.Χ.) ιατρός , φαρμακολόγος και βοτανολόγος
Είναι ο πρώτος που χορήγησε σίδηρο ως εσωτερικό φάρμακο.
38.Τιμοθεος ο Γαζαιος (6ος-7ος αιώνας) ζωολόγος , γραμματικός
39.Γεωργιος ο Κύπριος (6ος-7ος αιώνας) γεωγράφος
40. Αριστοφάνης (6ος-7ος αιώνας) ζωολόγος
41. Πισιδης Γεώργιος (6ος-7ος αιώνας) αστρονόμος , ζωολόγος , βοτανολόγος Πίστευε στην σφαιρικότητα της γης.
42. Καλλίνικος (7ος αιώνας) έλληνας μηχανικός από την Ηλιούπολη της Συρίας εφευρέτης του “υγρού πυρός”
43. Θεόδωρος ο Καντερβουριας (602-690 μ.Χ.) έλληνας και πρώτος αρχιεπίσκοπος Caterbury , από την Ταρσό της Κιλικίας της νοτιοανατολικής Μικράς Ασίας. Σπούδασε μαθηματικά , φιλοσοφία και αστρονομία στην Κωνσταντινούπολη. Είναι ο πρώτος που ίδρυσε βιβλιοθήκες και σχολεία στην Αγγλία , φροντίζοντας να διδάσκονται εκεί η αριθμητική και η ελληνική γλώσσα. Θεωρείται ο ιδρυτής της αγγλοσαξονικής φιλολογίας και ο ιδρυτής των πρώτων μεγαλόπρεπων ναών της ευρύτερης περιοχής του Λονδίνου. Είναι άγιος της καθολικής Εκκλησίας , αν και Έλληνας.
44.Θεοδωρος ο πρωτοσπαθάριος (610-642 μ.Χ.) ιατρός και φαρμακολογος έγραψε έργο με συνταγές φαρμάκων
45. Παύλος ο Αιγινήτης (7ος αιώνας) ιατρός , φαρμακολόγος , ζωολόγος , φυτολόγος από την Αίγινα
46. Στέφανος ο Αλεξανδρευς (7ος αιώνας) αστρονόμος και μαθηματικός , φαρμακολογος
47. Σιμοκαττος θεοφύλακτος (7ος αιώνας) γεωπόνος
48. Θεόφιλος ο Εδεσσηνος (695-785 μ.Χ.) αστρονόμος και λόγιος. Μετέφρασε τον Όμηρο στα αραβικά
49. Αρεθας (9ος αιώνας) μαθητής του Λέοντος του Μαθηματικού
50. Θεοδηγιος (9ος αιώνας) καθηγητής αστρονομίας και των μαθηματικών στη Σχολή της Μαγναύρας και λόγιος.
51. Θεόδωρος ο Γεωμέτρης (9ος αιώνας) καθηγητής γεωμετρίας στη Σχολή της Μαγναύρας
52. Λέων ο Μαθηματικός (9ος αιώνας) γεννήθηκε στην Θεσσαλία , σπούδασε στην Άνδρο και στην Πόλη. Ένας από τους μεγαλύτερους μαθηματικούς , είναι ο πρώτος που εισήγαγε τα γράμματα στην θεωρητική αριθμητική και άλγεβρα. Γεωμέτρης , μηχανικός , αστρονόμος και φιλόσοφος. Πρύτανης της Σχολής της Μαγναύρας δίδαξε σ’ αυτή (Γεωμετρία , αστρονομία , αριθμητική και μουσική)
Κατασκεύασε τον πρώτο οπτικό τηλέγραφο που αναφέρεται στην Ιστορία ο οποίος
τοποθετήθηκε στην Ταρσό της Κιλικίας. Διέσωσε πολλά αρχαία κείμενα.
53.Φωτιος ο Α θεολόγος, νομικός, ιστορικός, φιλόσοφος, γεωγράφος, αστρονόμος, μαθηματικός πατριάρχης Κων/πόλεως
54. Κωνσταντίνος ο Σικελός (9ος-10ος αιώνας) μαθηματικός.
55. Γρηγοριος (10ος αιώνας) καθηγητής αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο της Μαγναύρας
Επινόησε έναν βελτιωμένο τύπο αστρολαβουτον οποίον ονόμασε “κόσμημα
μαθηματικόν”. Θεωρείται ο πρόδρομος των αστρονομικών παραδοχών του 14ου-15ου αιώνα.
56. Ήρων ο Βυζαντινός (10ος αιώνας) μαθηματικός , αρχιτέκτονας και μηχανικός αναφέρεται ως ο επινοητής του “επιμονιδιου φαρμάκου” το οποίο προκαλούσε τόνωση του οργανισμού και καταπράυνση του αισθήματος της πείνας.
57.Νικηφορος Πατρίκιος (10ος αιώνας) καθηγητής γεωμετρίας στο πανεπιστήμιο Μαγναύρας
58.Ελευθεριος Ζεβεληνος (11ος αιώνας) αστρονόμος
59.Ιωαννης ο Ιταλός (11ος αιώνας) φιλόσοφος, μαθηματικός
60.Συμεων Σηθης 11ος (αιώνας) αστρονόμος , βοτανολόγος και ιατρός
61.Μιχαηλ Ψελλός (1018 – 1096 μ.Χ.) φιλόσοφος , μαθηματικός , αστρονόμος , φυσικός , νομικός και φιλόλογος Πρύτανης του Πανεπιστήμιου Κωνσταντινουπόλεως
Σπούδασε στην Αθήνα και στην Πόλη.
62. Μάρκος ο Έλλην (11ος αιώνας) λόγιος και αστρονόμος
63. Μιχαήλ ο Εφεσιος (11ος αιώνας) καθηγητής του πανεπιστήμιου Κων/πολης
64. Ιεροφιλος ο Σοφιστής (12ος αιώνας) διαιτολόγος , φαρμακολογος
65. Νεόφυτος ο Μοναχός (12ος αιώνας) εισηγητής των “ινδικών αριθμών” στο Βυζάντιο
66.Προδρομος ο Μοναχός (12ος αιώνας) μαθηματικός , αστρονόμος αλλά και μονάχος ερημίτης δάσκαλος του Νικηφόρου Βλεμμύδη.
67.Μιχαηλ ο Ιταλικός (12ος αιώνας) ασχολήθηκε και με αστρονομία.
68. Νικηφόρος Βλεμμύδης (1197-1272 μ.Χ.) μαθηματικός. Αστρονόμος , γεωγράφος , ιατρός , θεολόγος η μεγαλύτερη πνευματική μορφή του 13ου αιώνα σπούδασε στην Νίκαια 4 χρόνια κλασσικές σπουδές και ιατρική στην Σμύρνη παρακολούθησε μαθήματα αριθμητικής , γεωμετρίας αστρονομίας και οπτικής στη Σκάμανδρο της Τρωάδας. Έγραψε πολλά φυσικομαθηματικά βιβλία.
69. Γεώργιος Ακροπολίτης (1220 – 1282 μ.Χ.) πολιτικός , μαθηματικός , αστρονόμος ίδρυσε στην Πόλη βιβλιογραφικό εργαστήριο για να αντιγράφονται και να διασώζονται κείμενα και έργα προγενέστερων και αρχαίων. ΔΕΣ : ΚΑΤΑ ΛΑΤΙΝΩΝ
70. Νικόλαος Μυρεψος (1222 – 1255 μ. Χ.) ιατρός, βοτανολόγος Συγγραφέας του έργου “Δυναμερον” που περιλαμβάνει 2656 ιατρικές συνταγές Αυτό το βιβλίο αποτέλεσε μέχρι και τον 15ο αιώνα το επίσημο φαρμακευτικό κώδικα της Δύσης και το επίσημο σύγγραμμα της ιατρικής σχολής του Παρισιού.
71. Μανουήλ Ολοβολος (1240 – 1290 μ. Χ.) αστρονόμος και μαθηματικός
72. Γεώργιος Παχυμερης (1242 – 1310 μ. Χ.) μέγας φιλόσοφος , μαθηματικός , αστρονόμος και ιστορικός ασχολήθηκε με τον Διοφαντο. θεωρείται από τους πρώτους βυζαντινούς που ασχολήθηκαν με τα γραμμικά συστήματα. Έγραψε την τετραβιβλο (quadrivium)
73.Μά;(ξ) χιμος Πλανούδης (1255 – 1310 μ. Χ.) μαθηματικός , αστρονόμος , βιβλιογραφος και φιλόλογος
74. Μανουήλ Βρυέννιος 14ος αι. Αστρονόμος , μαθηματικός , θεωρητικός μουσικός
75. Θεόδωρος Μετοχιτης (1260 – 1332 μ. Χ.) πρόδρομος της ανθρωπιστικής αναγέννησης του 15ου αιώνα. Μεγάλη επιστημονική μορφή του Βυζαντίου. Αστρονόμος , μαθηματικός , φιλόσοφος και ιστορικός Γράφει ο Μετοχιτης (τέλη 13ου αιώνα) “… σε μας που έχουμε την ίδια καταγωγή και την ίδια γλώσσα με κείνους (τους αρχαίους Έλληνες) και είμαστε διάδοχοι τους..”
76. Μανουήλ Φίλης (1275 – 1345 μ. Χ.) βοτανολόγος , ζωολόγος
77.Βαρλαάμ ο Καλαβρός (1290 – 1348 μ. Χ.) έλληνας φιλόσοφος , αστρονόμος , μαθηματικός Δάσκαλος του Πετράρχη και του Βοκκακίου. Γράφει ο Βοκκάκιος σε ένα γράμμα του για τον Βαρλαάμ ”..,δεν υπήρχε ανάμεσα στους Έλληνες άλλος άνθρωπος με τόση αληθή σοφία και τόσες αμέτρητες γνώσεις” θεωρείται ένας από τους πρόδρομους της αναγέννησης. Ο Στηβεν Ρανσιμαν (“η τελευταία βυζαντινή αναγέννηση” σελ.82) τον θεωρεί ως έναν από τους ιδρυτές της σύγχρονης άλγεβρας. Ίδρυσε σχολή στην Θεσσαλονίκη στην οποία διδάσκονταν η φιλοσοφία , η αστρονομία και τα μαθηματικά.
78. Νικηφόρος Γρηγορας, από την Ηράκλεια του Πόντου (1295 – 1359 μ. Χ.) μεγάλος σοφός της εποχής των Παλαιολόγων. Αστρονόμος και μαθηματικός και πλατωνικός φιλόσοφος. Μελέτησε επισταμένως το ζήτημα του ημερολόγιου και τον καθορισμό της εορτής του Πάσχα. Εξακρίβωσε το σφάλμα κατά τον υπολογισμό της πανσελήνου μετά την εαρινή ισημερία και βάσει αυτού κατάρτισε σχέδιο διόρθωσης του Πασχαλιου. Το σχέδιο το υπέβαλλε προς συζήτηση σε ομάδα σοφών την “Λογικήν Πανηγυριν” και στον αυτοκράτορα Ανδρόνικο Β’ το 1324. Το σχέδιο εγκρίθηκε, αλλά για να μην γίνει σύγχυση μεταξύ των αμαθών και προκαλέσει διχασμό στην εκκλησία , δεν προέβη στην διόρθωση. Έτσι η αλλαγή του ημερολογίου δεν έγινε το 1324,αλλα το 1578 από τον παπά Γρηγόριο τον 13ο και την Δύση.
79. Γρηγόριος Χιονιάδης (13ος-14ος αιώνας) αστρονόμος και ιατρός στην Τραπεζούντα. Καθηγητής αστρονομίας στην Ακαδημία θετικών επιστήμων Τραπεζούντας.
80. Κωνσταντίνος Λυκιτης (13ος – 14ος αιώνας) αστρονόμος. Δίδαξε στην Ακαδημία Τραπεζούντας. Μελέτησε και ασχολήθηκε και με την οπτική.
81. Ιωάννης Πεδιασιμος (13ος-14ος αιώνας) πρύτανης του Πανεπιστήμιου Κων/πόλεως. έγραψε έργα με μαθηματικό / γεωδαιτικό περιεχόμενο.
82. Ιωάννης Αβραμιος (14ος αιώνας) αστρονόμος , ιατρός
83. Ελευθέριος ο Ηλειος (14ος αιώνας) αστρονόμος.
84. Θεόδωρος Μελιτηνιωτης (1310 – 1389 μ. Χ.) ο μεγαλύτερος ίσως αστρονόμος του Βυζαντίου μετά τον Γρηγορα.
85.Ισαακ Άργυρος (1310 – 1372 μ. Χ .) μαθηματικός , αστρονόμος.
86. Δημήτριος Κυδωνης (1324 – 1398 μ.Χ.) πολιτικός , θεολόγος και μαθηματικός μεταλαμπάδευσε στην Δύση πολύτιμες μαθηματικές γνώσεις.
87.Νικολαος Ραβδας (14ος αιώνας) μαθηματικός από την Σμύρνη.
88. Μανουήλ Μοσχοπουλος (14ος αιώνας) λόγιος και μαθηματικός.
89. Μιχαήλ Βαλσαμων (14ος αιώνας) ιερωμένος. φιλόσοφος και μαθηματικός.
90. Γεώργιος Γεωμέτρης (14ος αιώνας) μαθηματικός.
91, Δημήτριος ο Πεπαγωμενος (14ος αιώνας) ζωολόγος , πτηνολογος , φαρμακολογος και ιατρος.
92.Ιωαννης Κατραρης (14ος αιώνας) έζησε στην Θεσσαλονίκη , κωμωδιογράφος και αστρονόμος.
93.Νικολαος Καβάσιλας (14ος αιώνας) μαθηματικός. Αστρονόμος και θεολόγος. Σε επιστολή του έδωσε μια ερμηνεία στα αίτια του σχηματισμού του ουράνιου τόξου. Εκτέλεσε πειράματα πάνω στην διάθλαση του φωτός και στην πορεία των ακτινών , μέσα σε μια διάφανη σφαίρα με νερό. Στις εργασίες του Καβάσιλα στηρίχτηκαν οι δυτικοί για να εξηγήσουν το ουράνιο τόξο. Το 1611 ο Μαρξ Αντώνιο ντε ντομινις δημοσίευσε μια εξήγηση για το ουράνιο τόξο που δεν διαφέρει από την εξήγηση του Καβάσιλα 3 αιώνες πριν.
94. Ανδεας Λιβαδηνος (14ος αιώνας) αστρονόμος , γεωγράφος.
95. Μανουήλ ο Τραπεζούντιος (14ος αιώνας) κληρικός , μαθηματικός και αστρονόμος δίδαξε μαθηματικά στην Ακαδημία θετικών επιστημών Τραπεζούντας. θεωρείται από πολλούς ότι ίδρυσε αστεροσκοπείο στην Τραπεζούντα. Επί εποχής του αναπτύχθηκε στην Ακαδημία η τριγωνομετρία.
96. Νεόφυτος Προδρομηνος (14ος αιώνας) βοτανολόγος
97.Γεωργιος Χρυσοκοκκης (14ος αιώνας) αστρονόμος. Μαθηματικός και γεωγράφος. Δίδαξε αστρονομία στην Ακαδημία Τραπεζούντας.
98.Μανουηλ Χρυσολωράς (14ος-15ος αιώνας) αστρονόμος , φιλόσοφος.
99. Γεώργιος Γεμιστός (Πλήθων) (1355 – 1452 μ. Χ.) μεγάλος Βυζαντινός φιλόσοφος, αστρονόμος και μαθηματικός .Γνωστό το έργο του.
100. Ιωάννης Χορτασμένος (1370 – 1437 μ. Χ.) αστρονόμος , μαθηματικός και γεωγράφος.
101. Γεώργιος Αμιρουτσης (15ος αιώνας) μαθηματικός και αστρονόμος. Μέγας Λογοθέτης του Δαβίδ Κομνηνού τον οποίον πρόδωσε κατά πολλούς και “τιμήθηκε” από τον Μεχμετ τον πορθητή.
Τα ονόματα και τα σύντομα βιογραφικά είναι από το βιβλίο ”Οι θετικοί επιστήμονες της Βυζαντινής Εποχής” των Β. και Σ. Σπανδαγου και Δ. Τραυλού, εκδόσεις Αίθρα.
