Ο αμπελώνας της Κρήτης βρίσκεται στην κρισιμότερη φάση του. Έχει ιστορία πάνω από 4.000 χρόνια όπως δείχνουν οι Μινωικοί ληνοί και σειρά άλλων στοιχείων. Όμως η σημερινή παγκόσμια πραγματικότητα τείνει, αν δεν πάρουμε άμεσα μέτρα, να εξαλείψει τον πιο παλιό ίσως αμπελώνα του κόσμου. Η αμπελουργία συνέχισε να υπάρχει στην Κρήτη σε όλες τις περιόδους και Ιδιαίτερα την Ρωμαϊκή περίοδο η αμπελουργία άνθισε όπως αυτό φαίνεται από τα εργαστήρια παραγωγής Κρητικών αμφορέων αλλά και την εξαγωγή των αμφορέων αυτών σε όλη τη Μεσόγειο. Στη Βυζαντινή εποχή που ακολούθησε λόγω και των συμβολισμών του οίνου για τον Χριστιανισμό, η αμπελουργία διατηρήθηκε. Μεγάλη άνθιση γνώρισε η αμπελουργία την περίοδο της Ενετοκρατίας ,όπου βρήκαν επικερδές εμπόριο στα Κρητικά κρασιά και τα διέδωσαν σε όλο το γνωστό τότε κόσμο. Το «μαλβαζία» γίνεται το γνωστότερο κρασί του Μεσαίωνα. Στην Τουρκοκρατία και ιδιαίτερα τις επαναστατικές περιόδους , η αμπελουργία αντιμετώπισε μεγάλα προβλήματα. Η επέκταση της αμπελουργίας στην ορεινή ζώνη όπου υπάρχουν ληνοί και κλήματα σε υψόμετρα που ξεπερνούν τα 800 μέτρα έγινε μάλλον την εποχή αυτή. Τι γίνεται όμως σήμερα; Τα τελευταία χρόνια ,η άλλοτε ΄΄χρυσή ‘’ καλλιέργεια αντιμετωπίζει σοβαρότατα προβλήματα : Σήμερα, πραγματικά η αμπελουργία της Κρήτης βρίσκεται σε αδιέξοδο. Δεν μπορεί να επιβιώσει στη σημερινή της δομή και λειτουργία. Δεν μπορεί να επιβιώσει στις σημερινές συνθήκες παραγωγής και διάθεσης των αμπελουργικών προϊόντων. Πρέπει ν’ αλλάξει η δομή της, η αμπελουργική τεχνική και ο τρόπος διάθεσης των προϊόντων. Για να γίνουν αυτά, πρέπει να αλλάξει η αμπελουργική πολιτική που εφαρμόζει το κράτος ή επιβάλλεται από την ΕΕ. Ακόμη πρέπει να ενεργοποιηθούν και να αλλάξει η λειτουργία των αγροτικών οργανώσεων (Αγροτικοί Σύλλογοι, Συνεταιρισμοί, Ομάδες παραγωγών κ.α.) καθετοποίηση παραγωγής και διάθεση των αγροτικών και ιδιαίτερα των αμπελουργικών προϊόντων σε όλο τον κόσμο . Η αλλαγή του κλίματος ,ο γερασμένος αμπελώνας ,ο πολυτεμαχισμός ,το πολύ υψηλό κόστος παραγωγής καθώς επίσης και η χαμηλή τιμή ,οδηγούν την καλλιέργεια ίσως σε οριστικό τέλος . Δεν γίνεται να φυτεύονται και να ξεριζώνονται αμπέλια κάθε χρόνο. Τα αμπέλια απαιτούν επενδύσεις μακράς διάρκειας που με σημερινές τιμές μπορεί να φτάσει ακόμα και τα 3000 ευρώ το στρέμμα .Με τιμές ,όμως, 30, 40 ,50 λεπτά ανά κιλό προϊόντος πως θα βγει αυτό το κόστος; Ακόμα ,τα αμπέλια πρέπει να έχουν παραγωγική ζωή 25-30 χρόνων ή ακόμα και περισσότερο ,στην πραγματικότητα, όμως, τα αμπέλια που φυτεύτηκαν πριν 20 περίπου χρόνια είναι άρρωστα και με χαμηλή παραγωγικότητα .
Στην παρακάτω μελέτη έχω βάλει την μέση τιμή των τελευταίων ετών για το επιτραπέζιο σταφύλι ,το οινοποιήσιμο σταφύλι και την σταφίδα καθώς επίσης και το μέσο κόστος παραγωγής τους .Ενώ θα υπάρχει και η πρόβλεψη της τιμής και του κόστους από το 2011 έως και το 2024 .
Σε αυτόν τον πίνακα υπάρχει η μέση τιμή πώλησης των προϊόντων από το έτος 2011 έως και την φετινή χρονιά .
Παρατηρούμε ότι η μέση τιμή του οινοποιήσιμου σταφυλιού παραμένει σχεδόν σταθερή ,ενώ η μέση τιμή του επιτραπέζιου σταφυλιού έχει μεγάλες αυξομειώσεις αφού από 0,40 λεπτά το κιλό το έτος 2013 φτάνει το 0,80 το 2016 και πέφτει το 2019 στα 0,60 λεπτά ανά κιλό περίπου . Η τιμή της σταφίδας τα τελευταία χρόνια αρχίζει και αυξάνεται σταδιακά .
Στον παρακάτω πίνακα έχω εκτιμήσει το μέσο κόστος παραγωγής των προϊόντων . Ο υπολογισμός σίγουρα δεν είναι σωστός επειδή δεν έχει το κάθε αμπέλι το ίδιο κόστος .Άλλο κόστος έχει ένα αμπέλι γραμμικό και άλλο ένα αμπέλι μη γραμμικό .Άλλο κόστος έχει ένα αμπέλι που δουλεύεται με ελκυστήρα και άλλο χωρίς πολλά μηχανήματα .
Θα κάνουμε την μέθοδο των ελαχίστων τετραγώνων (ols) για να υπολογίσουμε την ισορροπία του κόστους παραγωγής των προϊόντων. Αν κάνουμε (ols) το απλό υπόδειγμα, για το έτος πχ 2019 και βάλουμε το κόστος του επιτραπέζιου σταφυλιού 0,55 λεπτά με την μέση τιμή πώλησης 0,60 λεπτά θα βρούμε ότι :Y=βo+β1Χ+et
Για το έτος 2019 θα είναι : .325 + .6111111 *.55=0,661-0,60=-0,061
Σημαίνει πως με τιμή κόστους 0,55 λεπτά ανά κιλό ,το σταφύλι πωλείται 0,60 λεπτά ,αλλά θα έπρεπε να πωλείται 0,661 ανά κιλό ,αυτό σημαίνει πως με τιμή πώλησης κάτω από 0,661 λεπτά και κόστος 0,55 λεπτά οι παραγωγοί θα μπουν ‘’μέσα’’ αφού το κόστος είναι υψηλότερο κατά 0,066 λεπτά με τιμή πώλησης 0,60 λεπτά .
Για την σταφίδα ,θα δουλέψουμε ακριβώς με την ίδια μέθοδο :
Για το 2019 θα έχουμε: 1.311111 +.1666667*1.1=1,49-1,7=0,21
Σημαίνει πως με κόστος παραγωγής ανά κιλό 1,1 ευρώ και πώληση 1,7 ,ο παραγωγός θα έχει ένα μικρό κέρδος 0,21 λεπτά ανά κιλό σταφίδας
Κάνουμε τώρα το κόστος παραγωγής της οινοποιήσιμης σουλτανίνας :
Για το 2019 θα έχουμε .4397222 -.625*.24=0,289-0,30=0,011
Σημαίνει πως με κόστος 0,24 λεπτά και τιμή πώλησης 0,3 ,ο παραγωγός θα έχει το τρομερό κέρδος των 0,01 λεπτών ανά κιλό σταφυλιού!!!!!!!!
Δηλαδή θα χρειαστεί 1000 κιλά για να βγάλει κέρδος 11 ευρώ!!!!! Δεν έχω υπολογίσει τον πληθωρισμό ούτε επιπλέον κόστη όπως παραπάνω μεροκάματα στον τρύγο ,κάποια καταστροφή που τυχόν συμβεί κλπ. Αν μπουν και αυτά ,τότε εννοείται πως δεν υπάρχει κέρδος .
Δεν πιστεύω πως χρειάζονται οι πράξεις των προηγούμενων ετών .Θα βγουν σχεδόν τα ίδια με μικρές μόνο εξαιρέσεις: Για το οινοποιήσιμο σταφύλι μόνο ,το έτος 2018 θα έχει ένα μικρό κέρδος περίπου 5,5 λεπτά
Για το επιτραπέζιο σταφύλι μόνο κατά τα έτη 2016 και 2018 υπάρχει ένα κέρδος των 0,18 λεπτών ανά κιλό .
Για την σταφίδα υπάρχει ένα μικρό κέρδος 0,10 λεπτών το 2018 και 0,21 λεπτά φέτος .Όλα τα προηγούμενα χρόνια ΄΄μπαίνουν’’ μέσα οι παραγωγοί .
