Η Αναστασία Πετράκη και το Θέατρο στα Χανιά

Πρόσφατα είχα μια πολύ ευχάριστη μέρα: γνώρισα την καλλιτέχνιδα – ζωγράφο Αναστασία Πετράκη!
Φυσικά και γνώριζα τις δύο αδελφές Πετράκη από χρόνια καθώς και τον πατέρα τους – πηγή πολλών βιβλίων μου. Τις συμπαθέστατες αδελφές συναντούσα συχνότατα σε όλες τις καλλιτεχνικές εκδηλώσεις της πόλης.
Αυτό που όμως δεν γνώριζα ήταν ότι η Αναστασία Πετράκη είναι μία πολύ καλή και ευαίσθητος ζωγράφος. Θα μού πείτε ότι «η άγνοια είναι αμαρτωλή!» και θα έχετε δίκιο, αλλά στα τόσα χρόνια που ζω στα Χανιά δεν έτυχε ποτέ να συναντήσω ούτε μία ατομική έκθεση της Πετράκη. Σιωπηλά και ταπεινά δούλευε στο ατελιέ της χωρίς τύμπανα και φωταψίες εκτός από συμμετοχή σε ομαδικές εκθέσεις όπου το όνομά της ίσως μπλεκόταν με πολλά άλλα. Τώρα η Πετράκη αποφάσισε επιτέλους να φανεί δημοσίως με μία ατομική και πολύ προσωπική έκθεση στον όμορφο και θερμό ιδιωτικό χώρο του βιβλιοπωλείου της στην οδό Χ΄΄Μιχάλη Γιάνναρη
Η Αναστασία Πετράκη είναι απόφοιτος της Σχολής Καλών τεχνών με καθηγητή τον σπουδαίο Μόραλη. Εργάστηκε επίπονα εκτός από την καθαρή ζωγραφική, την σκηνογραφία και την αγγειοπλαστική. Για πολλά χρόνια δούλεψε στο απομονωμένο επάγγελμα του εκπαιδευτικού. Έτσι κρυμμένη που ήταν, φυσικά και δεν μπόρεσα να την γνωρίσω, αλλά σήμερα έκανα την ανακάλυψή της στα πολλά έργα πάσης φύσεως που εκθέτει. Θαύμασα τις γκουάς, τα λάδια, την ζωγραφική σε ξύλο με μία τελείως ιδιαίτερη χροιά, με θέματα κυρίως τοπία. Σε αυτά έβαλε όλη της την ευαισθησία για χρώματα της φύσης και κυρίως της Κρητικής θάλασσας και όλη την τέχνη της στη σύνθεση χρωμάτων και σχδίου.

Έχει και έκτακτα έργα κεραμικής (άλλο ένα ταλέντο της) τα οποία όμως δυστυχώς κρατά μόνο για την ιδιωτική της συλλογή. Εκφράζομαι έτσι επειδή η τέχνη της κεραμικής δυστυχέστατα χάθηκε από τα Χανιά, έναν τόπο που η τέχνη αυτή είχε τόση μεγάλη ανάταση και άριστη παραγωγή. Που είναι οι τόσοι και τόσοι κεραμίστες που δημιούργησαν αριστουργήματα; Πού είναι οι Στρατουδάκιδες, οι Ντουσάκιδες, οι Ταμπακόπουλοι, Ψαραύτιδες, οι …. Αλίμονο – ο χρόνος τους εξαφάνισε – και έτσι τα κεραμικά της Πετράκη αποκτούν κάποια σπανιότητα.
Υπάρχει όμως ακόμα και κάτι άλλο, πολύ σημαντικό πού έμαθα για το πολύπλευρο ταλέντο της Πετράκη: είναι μία πολύ καλή σκηνογράφος! Στη έκθεση υπάρχουν έκτακτες μακέτες για πολλά θεατρικά έργα καθώς και σχέδια ενδυμάτων, αφίσες και προγράμματα. Όλα ωραία και πλούσια που κάνουν την έκθεση ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ιδίως για όσους ενδιαφέρονται για το Θέατρό. Υπάρχουν τρισδιάστατες μακέτες για έργα που ανέβασε ο Γιάννης Κύρου, όπως η Λοκαντιέρα, ή το Φιόρε του Λεβάντε, έργα που σημάδεψαν την θεατρική ζωή της πόλης.
Θυμάμαι όταν πρωτοήρθα στα Χανιά βρήκα ένα πολύ έρημο και ισόπεδο τοπίο με εύφορο χώμα αλλά ακαλλιέργητο. Με τα ζωηρά όνειρα της νιότης μου σκέφτηκα να αναβιώσω τις τέχνες που κοιμόντουσαν, όχι μόνο Μουσική αλλά και Ζωγραφική, Κεραμική, Θέατρο. Η ύπαρξη του Συνδέσμου Καλών Τεχνών με κάλυπτε! Το όνειρο ήταν μεγαλεπήβολο φυσικά, αλλά λειτούργησε! Θυμάμαι τις προσπάθειές μου για να ανεβάσω τον «Ρήγα Φεραίο». Δεν θυμάμαι τον συγγραφέα, αλλά θυμάμαι την αξέχαστη παρουσία του Μανώλη Μαραγκάκη στον κύριο ρόλο αυτόν του Οικονόμου. Ανεβάσαμε και την «Θυσία του Αβραάμ” με την υπέροχη φωνή του Γιώργου Τροχαλάκη. Η ηθική υποστήριξη του Αχιλλέα Μπλαζουδάκη ήταν σημαντική, όμως αρνήθηκε κατηγορηματικά να αναλάβει υπεύθυνη θέση παρ’όλες τις προσπάθειές μου.
Μετά συνέβησαν διάφορα και το θέατρο πέρασε σε πολύ πιο άξια χέρια όπως του Γιάννη Κύρου με την ομάδα «Αρένα» και την Ελπίδα Μπραουδάκη με τον Διονύση Μανουσάκη στο «Θεατρικό Εργαστήρι». Εκείνοι ήταν που εκμεταλλεύτηκαν τα τότε σφαγεία σαν χώρο θεάτρου, το μετέπειτα και τωρινό Θέατρο Βλησίδη.
Αξέχαστη η παράσταση της «Αυλής των Θαυμάτων» πάλι με τον αξέχαστο Μανώλη («Μανφλέρ») σε υπαίθριο χώρο στην Σπλάντζια σε σκηνοθεσία Κύρου. Ήταν εκείνος που για πρώτη φορά ανακάλυψε και χρησιμοποίησε τον χώρο του προμαχώνα «Σαν Σαλβατόρε» με την «Λοκαντιέρα» του Γκολντόνι (μακέτα της υπάρχει στην έκθεση!) που ευστόχως και επιτυχώς ο Δήμος σήμερα καθιέρωσε ως βιώσιμο μουσικό χώρο με μία ιδιαίτερη ατμόσφαιρα.
Αργότερα τα σκήπτρα πήρε η ΕΘΕΚ- το σημερινό ΔΗΠΕΘΕΚ με την εξαιρετική δουλειά που συνεχίζει να κάνει. Αλλά ενδιάμεσα λειτούργησαν και λειτουργούν ως σήμερα στα Χανιά σημαντικά και άριστα θεατρικά σχήματα όπως κυρίως το «Θέατρο Κυδωνία» του Μ. Βιρβιδάκη με τις άμεμπτες παραστάσεις του με πρωτοποριακά σύγχρονα έργα. Διατηρεί και Σχολή Υποκριτικής.
Υπάρχουν και πλήθος άλλων ερασιτεχνικών ομάδων (όπως, για να ονομάσω τυχαία μία, τον «Σύλλογο Φίλων Θεάτρου») που δρουν στα Χανιά και των οποίων το όνομα μου διαφεύγει αυτή τη στιγμή. Και ζητώ συγγνώμη για την παράλειψη.
Για την παλαιότερη, την προ του πολέμου και της Κατοχής θεατρική κίνηση, δεν έχω καθαρή αντίληψη. Το μόνο που γνωρίζω από διάφορες πηγές είναι ότι κατά τις αρχές του αιώνα εδίδοντο στον Χρυσόστομο παραστάσεις, τα λεγόμενα : “Tableaux Vivants”. Αυτό το ξέρω επειδή και η μητέρα μου έλαβε μέρος ως Φατμά σε μία από αυτές και έχω φωτογραφία της. Γνωρίζω ακόμα ότι τα Χανιά ήταν σταθμός πολλών θεατρικών Αθηναϊκών παραστάσεων και μάλιστα με πρωταγωνιστές σπουδαία αστέρια της Ελληνικής Σκηνής.
Όλα αυτά συνθέτουν μία ιστορία του Θεάτρου στα Χανιά. Και έρχομαι στο κύριο ερώτημα που η έκθεση της Πετράκη μου δημιούργησε: δεν θα έπρεπε στα Χανιά να υπάρχει μία ιστορία του θεάτρου στην Κρήτη και ιδιαίτερα στην πόλη μας; (Ας μην ξεχνάμε ότι έχει γεννήσει και δύο –αν όχι και άλλα – από τα σπουδαιότερα ονόματα της θεατρικής σκηνής…)
Αυτή είναι η ιδέα την οποία ρίχνω. Και την ρίχνω στις πλάτες του πλέον αρμόδιου φορέα – του ΔΗΠΕΘΕΚ! Η κυρία Ευθυμίου μαζί με τα τόσα επιτεύγματά της ως τώρα, μπορεί να προγραμματίσει, μαζί με την συνεργασία του Δήμου, την σύσταση μιας μόνιμης έκθεσης της ιστορίας του θεάτρου στα Χανιά μαζεύοντας σαν υλικό αφίσες, προγράμματα και άλλα από όπου είναι δυνατόν να βρει.
Εδώ τα εκθέματα της Αναστασίας Πετράκη ας είναι μία εύφορη μαγιά. Αξίζουν πολύ! Είναι ωραιότατα και δεν πρέπει να χαθούν. Πρέπει κάποιος να τα σώσει από την λήθη που ειδάλλως θα είναι αναπόφευκτη. Και θα σωθούν σε μια προγραμματισμένη ιστορική αναδρομή στην μάλλον ηρωική προσφορά των πρωτοπόρων της Θεατρικής Τέχνης στα Χανιά …
Σαν χώρο της έκθεσης μπορεί πρόχειρα να χρησιμοποιηθεί και το φουαγιέ του θεάτρου Μίκης Θεοδωράκης. Τι λέτε γι’αυτό;
Εύχομαι ολόψυχα η πρότασή μου να βρει ευήκοα ώτα.

*Ο Γιώργος Καλούτσης είναι μουσικός