Ο Δήμος Χανίων δεν είναι μόνο το κέντρο της πόλης και οι γύρω από αυτό περιοχές. Είναι η όμορφη περιαστική φύση, οι απέραντες ακτογραμμές με τις μοναδικές παραλίες που ξεκινούν από την Αγία Μαρίνα στα δυτικά και καταλήγουν ανατολικά στην Κυανή Ακτή, είναι ο ορεινός όγκος με τις Κεραμιανές και Θερισσιανές Μαδάρες. Είναι και οι έξι Δημοτικές ενότητες (πρώην Δήμοι) με τις 15 τοπικές κοινότητες (χωριά) που περιλαμβάνονται σε αυτές.
Είναι δηλαδή, χωρίς να θέλουμε να υποτιμήσουμε τη σπουδαιότητα του ιστορικού κέντρου και της παλιάς πόλης και η πλούσια προίκα που παρέλαβε ο μητροπολιτικός τότε δήμος Χανίων από τους πρώην Καποδιστριακούς Δήμους με την εφαρμογή του προγράμματος διοικητικής μεταρρύθμισης« Καλλικράτης» το 2011. Τότε που ο εγκλωβισμένος στα στενά γεωγραφικά του όρια Δήμος Χανίων ήταν ένας από τους πιο πυκνοκατοικημένους δήμους της χώρας μας, χωρίς καμία προοπτική μελλοντικής βιωσιμότητας.
Δυστυχώς όμως, η σημασία αυτής της προίκας, ως προστιθέμενη αξία στο μητροπολιτικό Δήμο και τα οφέλη που θα μπορούσαν να προκύψουν από την αξιοποίησή της, φαίνεται ότι δεν αξιολογήθηκαν αυτά τα 12 χρόνια στον οφειλόμενο βαθμό όχι μόνο για την αναγκαία γεωγραφική επέκταση αυτού, αλλά και για την όποια αναπτυξιακή προοπτική και μελλοντική πορεία του στο βαθμό που επιτάσσει η ισόρροπη ανάπτυξη του.
ΤΑ ΠΛΟΥΣΙΑ ΔΩΡΑ
Η συνένωση που ήρθε, ως από μηχανής Θεός, την κατάλληλη στιγμή έδωσε τον απαραίτητο αέρα στην πόλη που κυριολεκτικά ασφυκτιούσε με τους απέραντους ελεύθερους χώρους που της χάρισε σε μια έκταση 360.000 στρεμμάτων προσδίδοντας της το συγκριτικό πλεονέκτημα των πόλεων που συνδυάζουν σε μικρή απόσταση το βουνό με τη θάλασσα, σε ένα ευτυχές συναπάντημα του θησαυρού του ορεινού όγκου των Λευκών Ορέων με το πολύτιμο υγρό στοιχείο.
Ταυτόχρονα ο πληθυσμός της πόλης διπλασιάστηκε αυτόματα καθιστώντας αυτή πληθυσμιακά ενδέκατη πόλη της Ελλάδας με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την οικονομική της επιβίωση.
Μοναδικό επίσης συγκριτικό πλεονέκτημα αποτελεί η γεωγραφική ποικιλομορφία του νέου Δήμου καθώς στην έκταση αυτή περιλαμβάνονται παράκτιες εκτάσεις, πεδινές, ημιορεινές περιοχές, ορεινοί όγκοι, δάση, φαράγγια, χερσαία και θαλάσσια σπήλαια, ποτάμια, λίμνες, φυσικοί και τεχνητοί βιότοποι συνθέτοντας ένα πραγματικά ιδιαίτερο τοπίο.
Συνακόλουθα ανοίχτηκαν καινούριοι δρόμοι για την ανάπτυξη της πόλης σε πολυεπίπεδους τομείς, όπως στη γεωργία, στην κτηνοτροφία, στη μεταποίηση, στο εμπόριο και στον τουρισμό με τις νέες εναλλακτικές μορφές του να διεκδικούν σημαντικό μερίδιο (αγροτουρισμός, θρησκευτικός τουρισμός, τουρισμός κρουαζιέρας, ορειβατικός τουρισμός, περιπατητικός τουρισμός) με δυνατότητες να γίνουν τα Χανιά τουριστικός προορισμός 365 μέρες το χρόνο.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι προστέθηκαν στα διοικητικά όρια του νέου Δήμου η εναέρια και θαλάσσια πύλη εισόδου και εξόδου του νομού μας, με το λιμάνι της Σούδας να κάνει τη διαφορά, ως το μεγαλύτερο και ασφαλέστερο φυσικό λιμάνι της Μεσογείου με τις πολλές χρήσεις και δυνατότητες του, έχοντας ήδη ενταχθεί από το 2010 δυναμικά στο δρομολόγιο διεθνών εταιριών κρουαζιέρας.
Επιπλέον ο νέος Δήμος παρέλαβε τον αρχαιολογικό θησαυρό της αρχαίας Απτέρας, της σπουδαιότερης πόλης κράτους της Δυτικής Κρήτης καθώς και άλλα σημαντικά ιστορικά, θρησκευτικά, πολιτιστικά μνημεία διάσπαρτα σε όλη την έκτασή του, αλλά και αξιόλογα περιφερειακά θεματικά μουσεία.
Εξαιρετικά σημαντικό είναι το γεγονός επίσης ότι ο νέος δήμος περιλαμβάνει αξιόλογα χωριά με πλούσια ιστορική και λαογραφική παράδοση και ξεχωριστές φυσιολατρικές διαδρομές.
ΤΑ ΚΑΜΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ
Ωστόσο 12 χρόνια μετά την εφαρμογή του προγράμματος «Καλλικράτης» απουσιάζει ο στρατηγικός σχεδιασμός και το ενιαίο εκείνο ολιστικό σχέδιο που θα αξιοποιήσει και θα αναδείξει τις διαφορετικές ανάγκες και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των περιοχών αυτών με απώτερο στόχο τη συνολική ισομερή ανάπτυξη του Δήμου μας.
Οι κάτοικοι των περιαστικών δημοτικών και κοινοτικών ενοτήτων, της ενδοχώρας και των ορεινών περιοχών συχνά νιώθουν δημότες δεύτερης κατηγορίας με τα έργα που ανακοινώνονται και εκτελούνται κατά καιρούς να αφορούν σχεδόν στο σύνολο το κέντρο της πόλης. Οι συζητήσεις και οι προβληματισμοί στο Δημοτικό συμβούλιο περιστρέφονται κυρίως γύρω από το κέντρο της πόλης, ενώ συμπολίτευση και αντιπολίτευση ερίζουν για την πατρότητα των έργων αυτών χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους το άλλο μισό του ουρανού.
Ειδικότερα οι μικρές νοικοκυρεμένες για τα δεδομένα τους ανεξάρτητες κοινότητες που πορεύτηκαν χρόνια χωρίς ευρωπαϊκούς πόρους, σύγχρονα τεχνολογικά μέσα και με ελάχιστο αριθμό δημοτικών υπαλλήλων ζουν στο περιθώριο των αστικών κέντρων, ενώ έχουν πλέον εναποθέσει τις ελπίδες τους στις πρωτοβουλίες των κατοίκων τους και στα πολιτιστικά και εθελοντικά σχήματα των περιοχών τους.
Πολιτιστικά μνημεία ανεκτίμητης αξίας, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το φρούριο Ιτζεδίν, έχουν αφεθεί στις ορέξεις του πανδαμάτορα χρόνου και ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους έχουν μείνει απροστάτευτες στη βορά της ανθρώπινης εκμετάλλευσης.
Η ζητούμενη αποκέντρωση δεν επιτεύχθηκε με την πλειονότητα των διοικητικών, οικονομικών, και πολιτιστικών δραστηριοτήτων να συγκεντρώνονται γύρω από το κέντρο της πόλης, γεγονός που επιτείνει εκτός των άλλων το έντονο κυκλοφοριακό πρόβλημα αυτής.
Παράλληλα οι αρχικές ελπίδες των πολιτών για καλύτερη ποιότητα ζωής και για βελτίωση της καθημερινότητας τους διαψεύστηκαν σε μεγάλο βαθμό με τις υπάρχουσες κοινωνικές υποδομές που παραδόθηκαν στο νέο Δήμο να παραμένουν σε κάποιες περιπτώσεις αναξιοποίητες. Χαρακτηριστικό είναι επίσης το έλλειμμα δημοκρατίας που παρατηρείται αυτά τα δώδεκα χρόνια, εξαιτίας της αδυναμίας ουσιαστικής λειτουργίας των δημοτικών και τοπικών κοινοτήτων με βάση το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, με τις φωνές των πολιτών των περιοχών αυτών να μην εισακούγονται και τους ίδιους να αισθάνονται ένα αίσθημα αδικίας και απογοήτευσης.
ΚΑΙ Η ΑΛΛΗ ΟΨΗ
Υπάρχει λοιπόν και η άλλη όψη του νομίσματος που θα κάνει πράξη τη λειτουργία ενός δημοκρατικού Δήμου που θα στηρίζεται στην κοινωνική δικαιοσύνη και θα αντιμετωπίζει ισότιμα τους πολίτες του, χωρίς κανένας να αισθάνεται αποκλεισμένος ή παραμελημένος.
Η άλλη όψη που επιβάλλει τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου ισόρροπου σχεδιασμού με τη μεγαλύτερη δυνατή συναίνεση και ευθύνη όλων των αυτοδιοικητικών σχημάτων αξιοποιώντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του χαρισματικού αυτού τόπου.
Σε κάθε περίπτωση τα οφέλη που θα προκύψουν από ένα τέτοιο σχεδιασμό αναμφίβολα θα είναι σημαντικά για όλες τις γεωγραφικές περιοχές του Δήμου δίνοντας συνακόλουθα ανάσα ζωής στο ήδη κορεσμένο κέντρο της πόλης.
Κυρίως όμως ένα τέτοιο στρατηγικό όραμα, πέρα από την όποια διαχείριση της καθημερινότητας της πόλης, θα απογειώσει τις λανθάνουσες πολυποίκιλες δυνατότητές της, καθιστώντας την αληθινό μαργαριτάρι όχι μόνο της Κρήτης αλλά και ολόκληρης της χώρας μας.
*Η Μαρία Μαράκη
είναι φιλόλογος
