Αν η όρασή σας είναι κανονική, τότε μπορείτε να απολαύσετε πολλές χιλιάδες αποχρώσεις χρωμάτων.
Journal of the Optical Society of America, 2008
Η ατάκα σε διαφήμιση του ΤΖΟΚΕΡ «Μα πόσες αποχρώσεις του κόκκινου υπάρχουν;» ήταν η αφορμή για το σημερινό σημείωμα. Αποχρώσεις του κόκκινου, του κίτρινου, του μπλε ή του πράσινου διεκδικούν την προσοχή μας, τις προτιμήσεις μας ή την καρδιά μας.
Η χρήση τους από δημαγωγούς, διακοσμητές, επαγγελματίες, μόνο τυχαία δεν είναι.
Ερευνες διαπιστώνουν την επιρροή των χρωμάτων σε λειτουργίες του εγκέφαλου μας που περιλαμβάνουν τη μάθηση, τη συγκέντρωση, την αίσθηση της γεύσης, τη διάθεσή μας. Για παράδειγμα είναι χαρακτηριστική η ιδιότητα του κίτρινου να προκαλεί θετικές συναισθηματικές αντιδράσεις.
Στο σημερινό σημείωμα παραθέτω προτάσεις οι οποίες υποστηρίζονται από αποτελέσματα πολλών ερευνών. Ελπίζω να σας βοηθήσουν να εκμεταλλευτείτε θετικά την επιρροή των χρωμάτων στον εγκέφαλό μας. Εφαρμογές χρήσιμες για το παιδικό δωμάτιο, για μια αίθουσα διδασκαλίας, για τον εργασιακό χώρο…
Το κόκκινο
Ο Γκαίτε είχε χαρακτηρίσει το κόκκινο σαν εξαιρετικά διαπεραστικό, ενώ το μπλε σαν υποχωρητικό. Ο λόγος είναι ότι το κόκκινο έχει το μεγαλύτερο μήκος κύματος, έτσι διεγείρει περισσότερο τον εγκέφαλο μας. Φυσικά, υπερτερεί το λαμπερό έντονο κόκκινο από το απαλό.
Ο λόγος που υιοθετήσαμε το έντονο κόκκινο στα φανάρια κυκλοφορίας, όπου υπάρχει κίνδυνος, απαγόρευση εισόδου κι ανάγκη για αυξημένη προσοχή είναι η άμεση επίδρασή του στη φυσιολογία μας. Προκαλεί αυξημένους παλμούς, η καρδιά μας χτυπάει ταχύτερα και μας θέτει σε θέση μάχης – αντίδρασης. Επιπλέον, προκαλεί τις πλέον καυστικές συναισθηματικές αντιδράσεις καθώς είναι το χρώμα του αίματος, της φωτιάς, των ξαναμμένων προσώπων. Η ένταση που προκαλεί δεν είναι πάντοτε προς όφελός μας. Η επίδραση του κόκκινου σε περιβάλλοντα μάθησης, ανεξάρτητα αν είναι επίκτητος ή της φυσιολογίας μας, είναι αρνητική. Σε κόκκινο περιβάλλον οι μαθητές εμφανίζονται πιο προσεκτικοί, στην πραγματικότητα όμως είναι σε αναμμένα κάρβουνα, δεν διακινδυνεύουν και στερούνται κινήτρου.
Αντίθετα, το κόκκινο είναι ιδανικό για να γράψουμε τις παρενέργειες ενός φάρμακου, σύντομες οδηγίες για υπενθύμιση ή για να πουλήσουμε ένα σπορ αυτοκίνητο. Τέλος, είναι χρήσιμο για να υπογραμμίσουμε πληροφορίες που θέλουμε να θυμόμαστε.
Το πράσινο
Ας φανταστούμε ότι στο σχολείο μας, στο σπίτι και στον εργασιακό μας χώρο είναι όλα πράσινα. Το πράσινο ξυπνά μνήμες αρχέγονες.
Το άτομο έχει την αίσθηση ότι περιβάλλεται από ένα δάσος και ότι κάπου εκεί υπάρχουν πηγές ή ένα ποτάμι. Μια γαλήνια κατάσταση.
Πιστεύεται ότι επειδή το πράσινο είναι στο κέντρο του χρωματικού φάσματος δεν απαιτεί ιδιαίτερο συντονισμό από τα μάτια, έτσι εμφανίζεται να είναι πιο χαλαρωτικό. Σε έρευνες διαπιστώθηκε ότι το πράσινο διευκολύνει τη λειτουργική σύνδεση τμημάτων του εγκέφαλου που έχουν σχέση με συναισθηματικές εμπειρίες. Αλλες έρευνες έδειξαν ότι το πράσινο διευκολύνει τη δημιουργική σκέψη αφού νομίζεις ότι περιπλανιέσαι ελεύθερα στη Φύση.
Δεν είναι τυχαίο ότι το πράσινο υιοθετήθηκε σε θεωρίες της σκέψης σαν το χρώμα κλειδί που ξυπνά την αποκλίνουσα σκέψη και την εφευρετικότητα.
Παρ’ όλα αυτά, επειδή το πράσινο κυριαρχεί στη Φύση κάποιοι το θεωρούν βαρετό.
Το μπλε
Το μπλε μας συνδέει με τη θάλασσα, τον ουρανό, τους ανοικτούς ορίζοντες και προκαλεί αισθήματα ηρεμίας και ειρήνης.
Το μπλε επηρεάζει την καταναλωτική συμπεριφορά ιδιαίτερα των λειτουργικών προϊόντων – δείτε και τα μπλε λογότυπα του Facebook και του Twitter.
Αν χρησιμοποιηθεί σε περιβάλλοντα μάθησης, μερίδα ερευνητών πιστεύει ότι βελτιώνει τις δημιουργικές ικανότητες. Το γεγονός ότι στο χρωματικό φάσμα είναι δίπλα στο πράσινο, διευκολύνει την πρόσληψή του.
Επίσης, επηρεάζει θετικά τις διαδικασίες της απομνημόνευσης καθώς διευκολύνει τη λειτουργική σύνδεση τμημάτων του εγκέφαλου μας. Τέλος, το μπλε χρώμα βελτιώνει την ταχύτητα αντίδρασης του σε συναισθηματικές προκλήσεις και μας βοηθάει να προσαρμοζόμαστε σε νέα περιβάλλοντα.
Η αντίθεση κι η σύνθεση των χρωμάτων
Συμπερασματικά, τα χρώματα αλληλεπιδρούν μεταξύ τους σαν να γίνονται αλλεπάλληλες μάχες και συνθέσεις καθημερινά.
Η σχέση των χρωμάτων με τη λειτουργία του εγκέφαλου δεν μπορεί να παραγνωριστεί. Κι αυτό γιατί το χρώμα είναι το πλέον βασικό στοιχείο περιγραφής και αντίληψης μιας συνειδητής εμπειρίας μας.
Υπάρχουν 3 παράγοντες που την καθορίζουν:
• Η ευρύτητα των ήδη υπαρχουσών εμπειριών μας.
• Η φωτεινότητα κι η ένταση της απόχρωσης του χρώματος.
• Ο γενικός βαθμός διέγερσης του ατόμου.
Σε συλλογικό επίπεδο είναι ωφέλιμο να εκμεταλλευόμαστε την επιρροή και τη σημειολογία των χρωμάτων στα σχολεία και σε κοινόχρηστους ευαίσθητους χώρους.
Τέλος, ας αναρωτηθούμε ποια είναι τα χρώματα που ταιριάζουν στην πόλη μας.
Συγγραφέας, μέλος της Γ.Σ. της Ελληνικής Επιτροπής της Γιούνισεφ Πτυχιούχος Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στη Διά Βίου Μάθηση
Επικοινωνία: polygnosi@gmail.com, 2821040400, facebook: polygnosi
