Η Αρχή της Ανθρωπιάς

Γεννημένος στο Αλγέρι το 1944, ο Jean – Claude Guillebaud (Ζαν – Κλοντ Γκιγεμπό) πρωταγωνιστεί στη Γαλλική δημόσια ζωή, ως δημοσιογράφος και ως δοκιμιογράφος, χάρη σε συνεργασίες του με διεθνώς αναγνωρισμένες εφημερίδες («Le Monde» και «Nouvel Observateur») και με σειρά συγγραμμάτων του, που άπτονται του χώρου του Πολιτισμού και των Ιδεών.
Οι εκδόσεις «Ψυχογιός», λοιπόν, παρουσιάζουν, από το 2007, για το ελληνόγλωσσο αναγνωστικό κοινό το έργο του J. – C. Guillebaud, «Η Αρχή της Ανθρωπιάς», σε μετάφραση του κ. Γιώργου Παρλαλόγλου. Και το ενέταξαν, πολύ εύστοχα, στη σειρά «Επιστήμες του Ανθρώπου», εφόσον σχετίζεται άμεσα μ’ αυτές.
Στη σελίδα 15 του ανά χείρας εγχειριδίου, συναντούμε μιαν από τις μεγαλύτερες, κατά τη γνώμη μου, αντιφάσεις της εποχής μας: «[…] Δικαιώματα του ανθρώπου από τη μια , έγκλημα εναντίον της ανθρωπότητας από την άλλη: αυτές οι εμβληματικές κατηγορίες έγιναν έτσι οι δύο πόλοι – θετικός και αρνητικός – της σύγχρονης εποχής […]»! Και η αντίφαση αυτή, μαζύ με όλα όσα μας περιτριγυρίζουν, εκούσια ή ακούσιά μας, καθημερινά είναι όσα επιβάλλουν, νομίζω, να ψάξουμε και να επαναπροσδιορίσουμε την ανθρωπιά και τις αρχές της στις μέρες μας, όσο «άνθρωπος, ανθρώπινο είδος, ανθρωπότητα» κινδυνεύουν να εξαφανιστούν διαπαντός.
Ας ιδούμε, όμως, σε ποια μέρη κατατέμνει τις ιδέες του ο Γάλλος στοχαστής εδώ και πώς διαχέει στους αναγνώστες τους προβληματισμούς και τις αγωνίες του για το παρόν και το μέλλον, μέσα από αυστηρή συχνά κριτική διαφόρων, στο διάβα του χρόνου, φιλοσοφικών ή ανθρωπολογικών θεωριών και ιδεολογημάτων.
Στην αρχή, λοιπόν, εκθέτει την παρούσα κατάσταση («Τι μας συμβαίνει;», σ. 13 – 45 ), ακολούθως, πρώτα, εξετάζει πώς βρίσκεται «η ανθρωπότητα σε κατάσταση πολιορκίας» (τι είναι ο άνθρωπος, ζώο – μηχανή – πράγμα, και γιατί κινδυνεύει να εξαφανιστεί; Βλ. σ. 47 έως 221), έπειτα, προβάλλει τον «Οπισθοδρομικό Μοντερνισμό» (βλέπουμε, στις σ. 223 – 359, πώς το σήμερα θυμίζει… χτες, τη σχέση γενετικής – ιδεολογίας και πώς «παρερμηνεύτηκαν» οι ιδέες του Δαρβίνου)και, στο τρίτο μέρος, που τιτλοφορείται «Αν η ζωή είναι αντίσταση», αναζητά τι θα γίνει εάν πάψουμε να σκεφτόμαστε, ποιο είναι το πρόσταγμα της επιστήμης στη διαμορφούμενη κατάσταση και πώς ξεπερνώντας κάθε -κατά τη γνώμη μου- σκόπελο να ξαναφτάσουμε στην αρχή της αληθινής κι όχι επίπλαστης ανθρωπιάς (σ. 361 έως 454).
Καταλήγοντας, ας σημειώσω πως, ενώ το βιβλίο συμπληρώνεται από πληθώρα διευκρινιστικών σημειώσεων – παραπομπών, το ακροτελεύτιο κεφάλαιο του παρόντος έργου καλείται «Μια μεροληπτική θέση ανθρωπιάς» (σ. 455 – 457) εστιάζει το ενδιαφέρον του αναγνώστη σε τούτη, φρονώ, τη φράση: «Η θεμελιώδης αρχή της ανθρωπιάς υφίσταται, διότι θέλουμε να υφίσταται»…
Ξέρετε, όμως, τι θα ήθελα εγώ επιπρόσθετα σε πιθανή επανέκδοση του ανά χείρας εγχειριδίου; Ένα ευρετήριο των ονομάτων των στοχαστών που αναφέρθηκαν, αλλά και βιβλιογραφικές προτάσεις για περαιτέρω μελέτη και προσέγγιση από ίδια ή ακόμα και διαφορετική οπτική όσων θεμάτων θίγονται εδώ από τον J. – C. Guillebaud.