Η Ασηγωνιά είναι κτισμένη στη μέσα μπάντα της κοιλάδας του Μουσελά. Φαίνεται πως την εποχή της αρχαίας Λάππας, η Ασηγωνιά ήταν προάστιό της. Αυτό το μαρτυρούν διάφορα τυχαία ευρήματα σε διάφορες τοποθεσίες όπως στις Σκάφες, Λειβάδι, Γουρνιά μα και στη θέση που βρίσκεται κτισμένο το χωριό σήμερα.
Όπως έγραψε ο φίλος ποιητής Λ. Ρούλιας «Λες και κυκλώπων χέρι σε θρόνιασε στην άγρια φύση. Σάμπως κι ένα πελώριο μαχαίρι σε χάραξε σε Θεϊκό μεθύσι». Έτσι παρασταικά και με ποιητική διάθεση και φαντασία την περιγράφει!
Ποιά είναι όμως η Ασηγωνιά;
Είναι κατ’ αρχήν ένα ζωντανό χωριό με πάνω από 550 κατοίκους, ανάμεσα στους οποίους και αρκετοί νεαροί πολύτεκνοι! Διαθέτει τριθέσιο δημοτικό σχολείο και νηπιαγωγείο και είναι ο κυριότερος «τροφοδότης» του Γυμνασίου Επισκοπής.
Στους χρόνους της σκλαβιάς ο ρόλος της Ασηγωνιάς ήταν πρωταγωνιστικός. Με αρχηγούς τον Πετρονικόλα και αργότερα τον ανιψιό του, Πετρομάρκο, έλαβαν μέρος σε όλες τις συγκρούσεις. Χαρακτηριστικό είναι αυτό που έλεγε ένας Αποκορονιώτης αρχηγός «Σταθείτε μωρέ κι ο Πετρομάρκος έρχεται με εκατό Χωνιώτες που είναι λιονταρόψυχοι και φοβεροί παιγνιώτες».
Εγώ θυμάμαι τον παππού μου το Σηφάκη να κλαίει όσο ζούσε τον αδελφό του το Γιάννη, ένα λυγερόκορμο παλικάρι, μπαϊρακτάρης του Πετρονικόλα, που σκοτώθηκε στη μάχη της Φλακής-Καστέλου, από τους Τούρκους. Όταν αργότερα στο κρητικό στερέωμα φάνηκε ο Λευτέρης Βενιζέλος, οι Ασηγωνιώτες στάθηκαν στο πλευρό του. Με αρχηγούς τον γέροντα πλέον αρχηγό Πετρομάρκο και τον Κυμιωνή, πήραν μέρος στην επανάσταση του Θέρισου δίπλα στον μεγάλο Κρητικό.
Η εξέγερση των κομιτατζήδων στην Μακεδονία βρήκε έτοιμους και εμπειροπόλεμους τους Ασηγωνιώτες. Με αρχηγό τον Παύλο Γύπαρη πήγαν αρκετές δεκάδες να υπερασπίσουν τους αδελφούς μας Μακεδόνες.
Μακεδονομάχοι όπως ο Γλετζομιχάλης (Μιχάλης Γλετζάκης) και Κασαπομάρκος (Μάρκος Πετράκης), έζησαν μέχρι τις μέρες μας και μας διηγούνταν ιστορίες και κατορθώματα από τον άγριο και διμέτωπο αυτό αγώνα εναντίον των Βουλγάρων και των Τούρκων.
Αργότερα, στον Βορειοηπειρωτικό αγώνα έλαβαν μέρος αρκετοί Ασηγωνιώτες. Λίγο αργότερα στους Βαλκανικούς Πολέμους καθώς και στην Μικρασιατική Εκστρατεία η Ασηγωνιά πλήρωσε βαρύ τίμημα αίματος. Στο έπος της Αλβανίας η Ασηγωνιά πλήρωσε με πέντε νεκρά παλικάρια.
Στην πτώση των Γερμανών αλεξιπτωτιστών οι Ασηγωνιώτες πολέμησαν στα Ρεθεμιανά Περβόλια. Όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν την Κρήτη, χρονολογικά πρώτοι σε ολόκληρη την Ελλάδα, ιδρύθηκε στην περιοχή της Ασηγωνιάς, στην εξοχική αγροικία στη θέση Βουρβουρέ, από τον Ασηγωνιώτη συνταγματάρχη και ήρωα της Μ. Ασίας Ανδρέα Παπαδάκη και τον Σφακιανό Πολέντα η αντιστασιακή οργάνωση ΑΕΑΚ.
Σήμερα η Ασηγωνιά είναι ένα αγροτοκτηνοτροφικό χωριό με μισή και πλέον χιλιάδα κατοίκων όλων των ηλικιών. Είναι ένα από τα ελάχιστα ορεινά χωριά -εκτός εκείνων των τουριστικών- που αυξάνει ο πληθυσμός και κάθε χρόνο κτίζονται νέα σπίτια. Ιστορίες, θρύλοι, παραδόσεις, κάτοικοι που αγαπούν με πάθος τον τόπο τους, το ξεχωριστό σε γεύση, άρωμα και ποιότητα Ασηγωνιώτικο τυρί. Το ανεπανάληπτο πανηγύρι του Άη Γιώργη με τα χιλιάδες γιδοπρόβατα. Αυτά και άλλα πολλά συνθέτουν την Ασηγωνιά μαζί με το άγριο και υπέροχο σε ομορφιά τοπίο.
Όμως, όπως τόνισε ο δήμαρχος Αποκορώνου κος Κουκιανάκης «Λόγω της δυσπρόσιτης τοποθεσίας, οι αποστάσεις από το κοντινότερο κέντρο υγείας είναι μεγάλες, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την υγεία του χωριού» και απευθυνόμενος στην κα Διοικήτρια «Επειδή θεωρούμε ότι η πρόοδος και η άνθιση αυτού του τόπου είναι άρρηκτα δεμένη με την προστασία της υγείας, παρακαλούμε να προβείτε στις απαραίτητες ενέργειες για την σύσταση Περιφερειακού Ιατρείου Ασηγωνιάς, πλήρως στελεχωμένου!».
Εγώ θα πρόσθετα ακόμα μερικά σημεία όπως τη λεωφορειακή σύνδεση τουλάχιστον δύο με τρεις φορές τη βδομάδα με μία από τις μεγάλες πόλεις (Χανιά-Ρέθυμνο). Υπάρχει νομίζω καθημερινή λεωφορειακή σύνδεση με τα κοντινά Μυριοκέφαλα με το Ρέθυμνο και θα μπορούσε με μια μικρή παράκαμψη μισής ώρας να εξυπηρετηθεί και η Ασηγωνιά.
Η θέση που βρίσκεται το χωριό κάνει λίαν προβληματική την τηλεοπτική κάλυψη. Έτσι, χάρη στον δήμο, καλύπτεται με ένα τοπικό ενισχυτή. Όμως ο χειμώνας στην Ασηγωνιά είναι αρκετά βαρύς. Φέτος μάθαμε (εμείς το γνωρίζαμε) πως είμαστε πρωταθλητές… στη βροχόπτωση. Έτσι αρκετές φορές το χωριό μένει χωρίς τηλεοπτική κάλυψη μέχρι να τρέξει ο τοπικός πρόεδρος …να το επισκευάσει.
Το ίδιο πράγμα συμβαίνει και με το τηλέφωνο πάντα όταν το χρειαζόμαστε, δηλαδή τις δύσκολες χειμωνιάτικες ημέρες.
